Психолог Сағым Нағашыбаева суицидтің психикалық себептеріне депрессия, мазасыздық және басқа психикалық ауруларды жатқызады. Оның айтуынша, мұндай себептер балалардың эмоциялық күйіне теріс әсер етеді. Одан бөлек, отбасындағы қарым-қатынастар, ажырасу немесе зорлық-зомбылық та балаларға ауыр тиеді.
Жан баласының өз-өзіне қол жұмсауына психологиялық, экономикалық, әлеуметтік және мәдени себептер де әсер етеді.
Психолог Сағым Нағашыбаева суицидтің психикалық себептеріне депрессия, мазасыздық және басқа психикалық ауруларды жатқызады. Оның айтуынша, мұндай себептер балалардың эмоциялық күйіне теріс әсер етеді. Одан бөлек, отбасындағы қарым-қатынастар, ажырасу немесе зорлық-зомбылық та балаларға ауыр тиеді.
– Мектептегі зорлық-зомбылық немесе академиялық қысымды да назардан тыс қалдыруға болмайды. Баланың достарының болмауы, әлеуметтік қолдаудың жеткіліксіздігі де балаларды жалғыздық сезіміне ұшыратады. Қоғамдағы әлімжеттік жағдаяттарының өршуі мектеп пен қоғамдық орындардағы балалардың өзін-өзі бағалауын төмендетеді және дәрменсіздік сезімін арттырады. Сондай-ақ әлеуметтік желілер мен интернет әлеміндегі ақпарат балалардың психологиялық күйіне тікелей әсер етеді. Кәмелеттік жасқа толмаған жасөспірімдер зорлық-зомбылық, буллинг сынды күрделі жағдайларға тап болып жатады. Бұл жеткіншектердің ақыл-ойын бұзатындықтан оның себептері мен алдын алу шараларын білу маңызды. Ең бастысы, балалар мен жасөспірімдердің эмоциялық жағдайын бақылап, қолдау көрсету қажет, –дейді психолог.
Жалпы, суицидке өмірінің мәнін жоғалтқандар жиі барады дейді мамандар. Рухани әлсіз, психикасы тұрақсыз жандардың өлім жолын таңдауы оңай екен. Сонымен қатар болашаққа үмітсіздікпен қарау, арман-мақсаттың болмауы, торығу, өмірден түңілу, қоғамнан шеттетілу де адамға оңайға соқпайды.
– Ата-ананың балаға дұрыс көңіл бөлмеуі, мейірімсіздік танытып, қаталдық көрсетуі балаға кері әсер етеді. Отбасындағы қаржылық мәселелер немесе тұрмыстық жағдайлардың нашарлауы да негізгі себептердің бірі. Осы аталған факторлар терең зерттеуді қажет етеді. Осы орайда балаларға психологиялық қолдау көрсету өте маңызды. Психикалық денсаулықты нығайту, яғни балаларға әрбір мектепте психологиялық кеңес беріп, қолдау көрсету керек. Эмоционалды тұрақтылықты дамытып, отбасылық қарым-қатынасты жақсарту, буллингке қарсы шаралар қолдану арқылы қоғамдық сананы арттырған жөн. Суицидтің алдын алу туралы ақпарат тарату және осы тақырыпты талқылау қажет. Сондай-ақ баланың ойлары мен сезімдерін түсіну үшін оның эмоционалды күйі туралы ата-ана ойлану керек. Денесінде болып жатқан өзгерістерге назар аударыңыз. Баланың салған суреттері немесе түскен суреттері оның ішкі әлемін көрсете алады. Егер сіз баланың суицидтік ойларға бейім екеніне күмәндансаңыз, балалар психологына немесе психотерапевтке хабарласыңыз. Баланың психологиялық жағдайын уақытылы анықтау және түзету, оның жағдайын жақсартып, өмірге қызығушылығын қалпына келтіре алады, – дейді Сағым Көпбайқызы.
Балаларға уақытылы көмек көрсету олардың өмірін сақтауға көмектеседі. Баланың білімге құштарлығын арттыру, шығармашылық қабілетін ояту өте маңызды. Ең бастысы, ата-аналардың балалармен қарым-қатынасы олардың эмоционалды және психикалық денсаулығына зор әсер ететінін ұмытпаған жөн.
