Зерделі зерттеуші

Мен Қайрат Өмірбайұлын танығалы он бес жыл болды. Осы он бес жылда не мінезі, не болмысы өзгермеген азамат. Қайран қаласың. Ақырын жүріп, анық басатын, жеті өлшеп, бір пішетін  – байсалды басшы, ұлағатты ұстаз, зерттеуші ғалым.

2010 жылғы 1 қыркүйек. Декан Намаза­лы Омашұлы Баспасөз және баспа ісі ка­фед­ра­­сына жұмысқа алу үшін өтініш жа­зыңыз деп шақырды. Қабылдау бөлмесінде күтіп отыр­дым. Телефоннан хатшы қызға: «Тез ка­федра меңгерушісі Қайрат Сақты шақы­рыңыз», – де­ді. Сәлден соң ақырын басып, қа­былдау бөл­ме­сінде күтіп отырғандармен жы­лы аман­да­сып, ішке кіріп кетті. Кіріңіз, де­ген дауысты естіп, ішке кірдім. Таныс­тыр­ды. Жүзі жылы, мә­дениетті түрде бірнеше сұ­рақ қойды. Сәл­ден соң кафедраға келуімді өтін­ді. Жаңадан ғана факультет болып, бө­лі­ніп шығып жатқан кафедраның жұмыс­тары туралы қысқаша ғана айтып түсіндірді. Бірін­ші қыркүйектен бастап жұмысымды бас­тап кеттім. 
Келесі күні кафедра отырысы болып,  жұмыс жоспарымен та­ныстырды, оқытушыларға кафедрада жүр­гізілетін аудиториялық сабақтан бөлек қо­сым­ша жұмыстарды бөліп берді. Маған ка­федраның оқу-әдістемелік жұмысын жүр­гізу­ді тапсырды. Міне, күні бүгінге дейін сол жұмысты ат­қа­­рып келемін. Сонымен қатар факультеттің де әдістемелік жұмысын бірнеше жыл атқар­дым. Кейінгі жылдары факультеттің «Жас оқыту­шылардың педагогикалық шеберлік мек­тебін» жүргізіп келемін. Осы жұмыстарды жүргізуіме Қайрекеңнің өзі мұрындық бол­ды. Сеніп тапсырды. Мен де шамам келгенше тап­сырған сенімді орындап шығуға тырыс­тым. Міне, осындай бірқалыпты сыйластық­пен әріптес ретінде он бес жылдай араласып ке­леміз.
Кафедра меңгерушісі ретінде оқытушы­лар­дың сабақтарына кіріп, сабақ өткізу дайын­дықтарын бақылауды да назардан тыс қал­дырған емес. Өзі қатысқан сабақтарды тал­дау кезінде жүн түткендей, түбітін бір жақ­қа, қылшығын бір жаққа бөліп, ақы­рын­дап өгізді өлтірмей, арбаны сындырмай же­тістігі мен кемшіліктерін тәжірибелі ма­ман ретінде талдап шығып, бағасын бер­ге­ні­не де тәнті болатынмын. Кафедрада, фа­куль­­тетте өткізілген оқу-әдістемелік жұмыс­тарға байланысты іс-шаралардың біреуінен тыс қалған емес. Әсіресе, факультеттің жас оқы­тушылары мен магистрант, докторант­тарға арнап ұйымдастырылған түрлі әдісте­ме­лік семинарларға қатысып, болашақ ға­лым­­дарға қажетті деген ой-пікірлерін ай­ту­дан жалыққан емес.
Декан ретінде Қайрат Өмірбайұлы мық­ты ұйымдастырушы. Факультеттің әр сту­ден­тін өзінің баласындай көреді десек, ар­тық айтпағандық болар. Факультет болып ашыл­ғанда шамалы ғана студенті бар болатын. Ал бүгінде 3 кафедрасы бар факультеттің бір­не­ше мамандықтарды ашып, студенттер са­нын күрт өсіруі де үлкен ұйымдастыру­шы­лықты қажет ететіні баршаға аян. Халық­ара­лық студенттер күні мерекесін атап өтуді тұң­ғыш біздің факультет қолға алғанының куә­геріміз. Сонымен қатар салауатты өмір сал­тының қолдаушысы.
Ерекше тоқталып өтетін тағы бір іс-шара – факультет деңгейінде «Ақселеу оқуларын» үзбей өткізіп келе жатқаны. Бұл да Алаш ары­сына деген зор құрметі деп білеміз.
Үлкенмен де, кішімен де тіл табыса алуы­ның нәтижесі – кафедра оқытушыларының тұрақты болуынан да көрініп отыр. 
Факультет жұмысының жанданған тағы бір қыры – Л.Гумилев атындағы Еура­зия ұлттық университетінің «Хабаршы­сы». Журналистика сериясының 2018 жыл­дан бері жылына 4 рет шығып тұруы. Ғылым­мен айналысатын оқытушылар, магистрант, докторанттарға жасалған үлкен мүмкіндігі болса, Диссертациялық кеңестің факультетте ашылып, PhD докторанттардың ғылыми дә­ре­же қорғауына да үлкен мүмкіншілік жа­­сауында, РУМС-тың ЕҰУ-де өтуі т.б. көп­те­ген атқарылып жатқан жұмыста Қайрат Өмір­байұлының үлкен еңбегі бар.
Сонымен қатар факультет көлемінде өтетін түрлі кездесулер мен мастер класс, мере­келік іс-шаралардың ұйымдастырылуын да назарда ұстайды.
Тәжірибелі ұстаз ретінде журналистика жә­не баспа ісі мамандықтары бойынша мем­лекеттік білім стандарттарын, типтік оқу жоспарлары мен бағдарламаларын жа­сау­ға атсалысқан білікті маман. «Алаш кө­сем­сөзі. Таным, тағылым,тәжірибесі», «Қа­зір­гі кітап ісінің проблемалары», «Әдеби редак­ция­лаудың теориясы мен әдістемесі», «Пуб­ли­цистика өнері» пәндерінен дәріс оқып келеді.
Ал енді зерттеуші ғалым Қайрат Өмір­бай­ұлы елімізде Алаш қайраткерлерінің ісін жалғастырушы ретінде танымал. 
2008 жылы Л.Гумилев атындағы ЕҰУ-ге ар­найы шақыртумен келгенге дейін (1996-2008) ҚазҰУ-дің журналистика факультетіне оқытушылық қызметке тартылып, қазақ жур­налистикасының қара шаңырағында 12 жыл жемісті қызмет еткен. Оқытушылықпен қоса «Қазақ университеті» газетінің бас ре­дак­торы (1998-1999), «Қазақ университеті» бас­пасының директоры (1999-2000), 2000 жыл­дан бастап Баспа ісі және редакциялау ка­федрасының меңгерушісі қызметтерін абыройлы атқарған.
Араб жазуын жетік білгендіктен белгілі биб­лиограф-ғалым Ү.Сұбханбердинамен бір­ге «Дала уалаятының газеті» энцик­ло­пе­дия­лық жинағының 4-5 томдарын құрас­тыру­ға және кезінде саяси қуғын-сүргін салдарынан жабылып қалған «Қазақ» газетін қайта шығаруға ұйытқы болуы да ғылыми жолға бет бұруының алғашқы қадамы болатын.
1998 жылы «Қазақ» газетіндегі ұлттық сая­си-әлеуметтік мәселелердің жазылуы» ат­ты тақырыпта кандидаттық диссертация­сын қорғап, 2002 жылы сол кездегі Ғылым және білім министрлігі ЖАҚ төралқасының шешімімен әдебиеттану мамандығы бойынша доцент ғылыми атағын алады. «ҚазҰУ хабаршысы. Журналистика сериясы» журналы ғылыми ре­дакторының орын­басары қызметін қоғам­дық негізде атқарып, елімізде журналистика ғылымының дамуына зор үлес қосты. Бүгін­де Қайрат Өмір­байұлының жетекшілігімен қан­шама жас ғалым, магистрант, док­торант­тар диссертацияларын қорғады. 200-ден аса ғылыми мақалалары республикалық басы­лымдарда, халықаралық, республика­лық ғылыми конференция жинақтарында жа­­рияланды. Сонымен қатар Білім және ғы­­лым министрлігінің «Ұлттық идея – Қа­зақ­стан­ның тұрақты даму негізі» атты 2007-2009 жылдарға арналған ғылыми бағдарла­ма­сы аясында «Ұлттық идея қайнар көзі – Алаш публицистері мұраларын жинастыру, жүйе­леу, талдау және жариялау», Қазақ­стан­ның Жоғарғы ғылыми техникалық кеңесі бе­кіт­кен «Елдің интеллекттік әлеуеті» бағ­дар­ламасы бойынша «Алаш көсемсөзі – ел интеллектісін көтерудің қайнар көзі» атты ғы­лыми жобаға жетекшілік жасауы да ғы­лымға қосқан үлкен үлесі деп бағалаймыз.
Өмірін журналистика саласына ар­на­ған ғалым Қайрат Өмірбайұлының бір­неше еңбегі жарық көріп, ел игілігіне ай­налды.
«Ұлттық сана ұйытқысы» (2001), «Қазақ жур­налистикасы» (2008), «Алаш мұрасы» (2014) оқу құралдарының, «Алаш көсемсөзі» (2014) көп томдығының авторы. 
Бүгінде осы атқарған еңбегінің нәтижесі де ауыз толтырып айтарлықтай.
2007 жылы Білім және ғылым министр­лі­гінің «Қазақстан ЖОО-ның үздік оқыту­шы­сы» грантын иеленді. Білімді де білікті ма­ман даярлаудағы ерен еңбегі жоғары ба­ғаланып, 2013 жылы Ресейдің Халықаралық Еу­разия теле-радио академиясы Прези­диу­мының шешімімен академик атағы берілді. 2014 жылы Қазақстан журналистер акаде­мия­сына қабылданды. Ал 2018 жылы Қазақ­стан Педагогикалық ғылымдар академиясы­ның академигі атанды.
Сонымен қатар алған марапаттары да көңіл қуантарлықтай. Қазақстан Журна­лис­тер Одағының сыйлығымен (2002), Мә­де­ниет және ақпарат министрлігінің Мәдениет қайраткері төсбелгісімен (2010), Оңтүстік Қа­зақстан облысы әкімінің өкімімен «Об­лыс­қа сіңірген еңбегі үшін» медалімен (2014), әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың 80 жыл­дық мерейтойлық» медалімен (2014), Ақ­парат және коммуникация министрлігінің ше­шімімен «Қазақ телевизиясына – 60 жыл» ме­рекелік төсбелгісімен (2018), Ұлттық ұлан Бас қолбасшысының бұйрығымен «Қа­зақ­стан Республикасы құқық қорғау әскеріне – 25 жыл» төсбелгісімен (2018), Қазақстан Рес­публикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Алғыс хатымен (2019) мара­патталды.
Әке өнегесін көп көргенін мақтан ететін, «Әке – мақтанышым» деген тырнақалды жарияланымын естен шығармаған, тәрбиелі отбасынан шыққан басшы-ғалым Қайрат Өмірбайұлының кейінгі ұрпағына берер тәлімі мол, үлкен құрметке лайық жан. 

Сәуле Тапанова,
филология ғылымдарының докторы, 
профессор