К дәруменінің жеткіліксіздігі мидың жұмысын баяулатып, есте сақтау мен оқуға жауапты жүйке жасушаларының түзілуін азайтады. Бұл туралы The Journal of Nutrition журналында жарияланған зерттеуде айтылды. Ғалымдар К дәруменіне бай емес диетамен қоректенген тышқандардың миында осы дәруменнің мөлшері төмендегенін, гиппокампта жаңа нейрондардың аз түзілгенін және жүйкелік қабыну күшейгенін анықтаған.
К дәрумені не үшін қажет?
К дәрумені — майда еритін дәрумен, ол ең алдымен қанның ұюына қажет. Ол ұюды қамтамасыз ететін ақуыздарды белсендіреді. Бұл дәрумен болмаса, ұсақ жарақаттардың өзі тоқтамайтын қан кетуге алып келуі мүмкін. Сонымен қатар, К дәрумені сүйек саулығына үлес қосып, кальцийдің дұрыс бөлінуі мен сүйек тіндерінің минералдануына көмектеседі.
К дәруменінің екі негізгі түрі бар:
К1 дәрумені (филлохинон) — негізінен жасыл жапырақты көкөністерде кездеседі. К2 дәрумені (менахинон) — ішек бактериялары түзетін және ашытылған тағамдар мен жануар өнімдерінен алынатын бірнеше қосалқы түрлерден тұрады.
Мида жиі кездесетін түрі — менахинон-4 (К2-нің бір түрі). Оның жеткілікті болуы остеопороздың, жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алумен қатар, когнитивті саулықпен де байланысты.
Зерттеу қалай жүргізілді?
Зерттеуді Тон Чжэн бастаған ғалымдар тобы жүргізген. Олар 9 айлық, генетикалық тұрақты және тағамға сезімтал C57BL/6 тұқымындағы 60 зертханалық тышқанды екі топқа бөлген.
Бірінші топ ұсынылған мөлшердегі К1 дәруменін (1 мг/кг) алған.
Екінші топ өте төмен мөлшердегі К дәруменімен (80 мкг/кг) қоректенген.
Екі топ та К дәрумені жоқ негізгі жем қоспасымен тамақтанған, оған қауіпсіздікке байланысты адамдарда қолдануға рұқсат етілмейтін менадион (К дәруменінің синтетикалық түрі) қосылмаған.
Нәтижелер не көрсетті?
К дәрумені жетіспеген топтағы тышқандарда:
Мидағы менахинон-4 деңгейі айтарлықтай төмендеген;
Гиппокампуста жаңа нейрондардың түзілуі баяулаған;
Жүйкелік қабыну күшейген;
Оқу мен есте сақтау қабілеті нашарлаған.
Зерттеу авторларының айтуынша, бұрынғы зерттеулерде когнитивтік қабілеті жақсы болған адамдардың миында менахинон-4 деңгейі жоғары болғаны байқалған. Бұл жаңа деректер К дәруменінің мидың саулығына тигізетін ықпалын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
Осылайша, К дәрумені тек сүйек пен қан үшін ғана емес, ми қызметі үшін де маңызды болуы мүмкін. Көкөністер мен ашытылған өнімдерді тұтыну — есте сақтау қабілетін сақтаудың тағы бір жолы болуы ықтимал.
