Күні кеше Мәжіліс депутаты Мақсат Толықбай Шу өзенінің арнасы заңсыз бұрылып, салдарынан Созақ даласы сорға айналып бара жатқанын мәлімдеген болатын. Оның айтуынша, Мойынқұм ауданындағы бір кәсіпкер Шу өзенінің ағысын бөгеп, өз фазендасына бұрып алған. Соның салдарынан трансшекаралық өзен Сырдарияға жетпей, елді мекендер сусыз қалып отыр.
Депутат көтерген осы мәселеге байланысты бүгін Су ресурстары және ирригация министрілігі жауап берді.
Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітовтің тапсырмасы бойнша Жамбыл облысының «Қазсушар» филиалы мен Шу-Талас бассейндік инспекциясының басшылары Созақ ауданына барды. Тексеріс барысында Шу өзені арнасын өз бетінше бұру және заңсыз бөгет тұрғызу фактісі анықталған жоқ.
Барлық суармалы алқаптар және су пайдаланушылар су ресурстарының бөлінген көлемінде (лимитте) сумен қамтамасыз етілуде.
Атап айтқанда, 2024 жылдың қыркүйек айынан бастап Тасөткел су қоймасынан Шу өзенінің төменгі арнасына 1 млрд 356 млн м3 су жіберілді. Жыл соңына дейін тағы 44 млн м3 су жіберу жоспарланып отыр.
2025 жылғы 27 наурызда Шу өзенінің суы Созақ ауданының Жуантөбе ауылдық округіне жетті. Қазіргі таңда су аудан шекарасынан 80 шақырым ішке қарай таралып жатыр.
Бейнежазбада көрсетілген бөгет, Мойынқұм ауылдық округінің тұсында 1970 жылдары салынған және оны су шайып кетпес үшін жергілікті әкімдік жыл сайын нығайту жұмыстарын жүргізеді. Радай өзегі бойындағы бөгет Шу өзенінің суын Созақ ауданына жіберу және 10 мыңға жуық тұрғыны бар Комсомол және Мойынқұм елді мекендерінің тұрғындары мен шаруа қожалықтарын су шайып кету қауіпінен сақтау мақсатында бой көтерген.
Шу өзеңінің ағысын реттеу және бөгеттің бұзылуының алдын алу үшін Радай өзегінің басына су реттегіш құрылғы орнату туралы шешім қабылданды. Бұл құрылғы судың табиғи ағысын кезең-кезеңімен, қауіпсіз және тиімді басқаруға, суды Шу өзеңінің негізгі арнасымен жіберу және Созақ ауданына суды жеткізу уақытын азайтуға бағытталған. Қазіргі уақытта, жергілікті әкімдік жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеп жатыр.
Айта кету керек, аудан әкімдігінің мәліметі бойынша Шу өзенінің бойындағы Мойынқұм ауданы аумағында 68 шағын шаруа қожалығы және жалпы саны 7500 ірі қара малы бар екі ірі ЖШС бар.
Су ресурстары және ирригация министрлігі Шу өзеңінің бойында орналасқан аудандарға тұрақты түрде су жеткізуді басты міндеттердің бірі деп санайды. Осыған орай, Шу өзенің алдағы жылда сумен қамтамасыз ету үшін Тасөткел су қоймасына 470 млн м³ су жинау жоспарланып отыр.
Айта кету керек, өзен бойында 500 су сорғы бар, заңсыз қойылған 17 су сорғысы анықталып, айыппұл салынды.
