Массачусетстегі Солтүстік-Шығыс университетінің теңіз ғылымдары орталығының аквариумында сирек кездесетін көк шаян табылды, оны Нептун деп атаған. Мұндай ашық лазурь түсті шаянды кездестіру мүмкіндігі 200 миллионнан біреу ғана, деп хабарлайды turkystan.kz.
Нептун – америкалық шаян (Homarus americanus), салмағы шамамен 900 грамм. Ол Массачусетс жағалауында балықшы Брэд Мыслински тарапынан кездейсоқ ұсталып, Наханттегі ғылыми орталыққа жеткізілген.
Әдетте шаяндар жасыл-қоңыр түсті болып келеді, бұл оларға тасты түбінде жасырынуға көмектеседі. Олардың пигменті — астаксантин бірнеше қабаттан тұрады: қызыл, сары және көк. Қалыпты жағдайда бұл қабаттардың комбинациясы теңіз түбінде «камуфляж» береді. Бірақ кейде қабаттардың теңгерімі бұзылып, бір қабат артық байқалып, басқалары басылса, сирек кездесетін түстер пайда болады: көк шаяндар (шамамен 1/2 млн), қызыл (1/10 млн) және көп түсті (1/50 млн).
Көк түстің сиректігі биологиялық заңдылықтармен де түсіндіріледі. Аделаида университетінің зерттеушілері табиғатта нағыз көк пигмент өте сирек кездесетінін айтады. Организмдерге қысқа толқынды жарықты шағылдырып, оны сіңірмеу сияқты күрделі «оптикалық трюктер» қолдану қажет, бұл процесс энергияны көп қажет етеді және өсуін бәсеңдетуі мүмкін. Дегенмен, табиғатта ерекше түстер кейде артықшылық береді: мысалы, гүлзарда тозаңдандырғыштарды немесе серіктерді тартуға көмектеседі.
