Ана болу тек бала тәрбиесімен шектелмейді: ол ананың биологиясы мен психологиясына терең әсер етеді. Заманауи зерттеулер аналардың ми құрылымы, гормондар деңгейі және эмоционалды күйіне қатысты түбегейлі өзгерістер болатынын дәлелдеуде. Төменде ана болудың әйелдің және баланың өміріне қалай әсер ететінін сипаттайтын 11 маңызды зерттеу берілген.
1. Қолдаушы аналар балалардың интеллектін арттырады
Intelligence журналындағы ұзақмерзімді зерттеу ана мейірімділігі мен зейіні 10 жасқа дейін баланың когнитивті дамуына оң әсер ететінін көрсетті.
2. Ана болу ми құрылымына ұзақмерзімді әсер етеді
Scientific Reports журналында аналардың мидың сұр заттарының тығыздығы жоғары болатыны анықталған. Бұл өзгерістер ондаған жылдар бойы сақталып, қартаюға қарсы қорғаныс беруі мүмкін.
3. Ана қолының әсері – баланың дамуына күшті серпін
Теріні теріге тигізу (kangaroo care) жаңа туған және мерзімінен бұрын туған сәбилердің өміршеңдігіне, дамуына және ананың психикалық саулығына оң әсер етеді.
4. Стресс гормондары ана миының балаға реакциясын өзгертеді
Жоғары кортизол деңгейі ананың баланың жылауына аз сезімтал болуына және ойын кезінде жиі араласуына себеп болады (Psychoneuroendocrinology).
5. Романтикалық махаббат – ана мен бала байланысының эволюциялық жалғасы
Эмоционалды жақындық пен қамқорлық сезімі ана мен бала байланысында да, ғашықтықта да бірдей биологиялық жүйелермен байланысты (Frontiers in Psychology).
6. Аналар балалар үшін сыйлық ұтып алуға көбірек ынталы
Social Cognitive and Affective Neuroscience зерттеуінде аналар өздері үшін емес, балалары үшін ойнағанда мидың марапат жүйесі белсендірек жұмыс істейтіні анықталған.
7. “Көрінбейтін” психологиялық жүктеме – аналардың күйзеліс көзі
Archives of Women’s Mental Health журналы аналардың үй шаруасын ғана емес, сонымен қатар жоспарлау мен ұйымдастыру секілді ой жүктемесін де көтеретінін көрсетіп, бұл күйзеліске әкелетінін анықтады.
8. Жүкті әйелдердің ішек бактериялары ұрық миын дамытуы мүмкін
Molecular Metabolism журналына жарияланған зерттеу Bifidobacterium breve бактериясының ұрық миының дамуына оң әсер ететінін көрсетті.
9. Жүктілік пен босанудан кейінгі кезеңде ми құрылымы өзгереді
Nature Neuroscience зерттеуінде бірінші рет ана атанған әйелдердің жүктілік кезінде ми көлемі азайып, босанудан кейін қайта ұлғайғаны анықталды.
10. Сезімтал аналар – сәбидің қуанышты эмоцияларға жауап беруін жақсартады
Developmental Science журналында баламен ойнаған кезде ана сезімталдығы жоғары болған сәбилердің қуанышты бет әлпеттерге мидың жақсырақ жауап беретіні анықталды.
11. Ана мейірімі – баланың ересек кездегі тұлғалық қасиеттеріне әсер етеді
American Psychologist журналындағы зерттеу мейірімді аналардың балаларының ашық, ұқыпты және ынтымақтастыққа бейім тұлға болып өсетінін дәлелдеді.
Қорытынды: Бұл зерттеулер ана болу тек әлеуметтік рөл емес, биологиялық тұрғыда адамды өзгертетін күрделі процесс екенін дәлелдейді. Ана болу арқылы әйелдің миы, гормондары және мінез-құлқы қайта қалыптасады, бұл өз кезегінде баланың да болашағына тікелей ықпал етеді.
