АР-НАМЫСЫН АРДАҚТАҒАН ЖАН ЕДI

Өмiрден тағы бiр жан өттi. Ол бұ­рын­ғы Шымкент обкомының Ғылым және оқу бөлiмiнiң меңгерушiсi, тарих ғылымдарының кандидаты – Тұр­мысбек Ахметов. Республикаға бiрiн­шi басшы болып келген Г.Колбин Жел­тоқ­сан көтерiлiсiн ұйымдастырған «қо­на­ев­шиналар» мен «асқаровшиналар» деп кек алу үшiн солардың кезiнде бас­шы­лық қызметте жүргендердi қудалап, түр­мелерде жазықсыз жазалай баста­ды. Со­лардың бiрi Ахметов болды. СССР Бас прокуратурасының аса маңызды қыл­мыс­тық iстер жөнiндегi бөлiм тергеушiсi генерал В.Калиниченко оны әуелi «Желтоқсан кө­терiлiсiн ұйымдастырушы» деген ай­ыппен тұтқындап, Шымкент пен Мәс­кеу­дiң «Бутырка» мен «Матросская тишина» түрмелерiнде тергеудiң неше түр­лi қитұрқы, ауыр азаптарын көрсеттi. Ұлт­тық намысын қорлады. Ақыры айыптарын дәлелдей алмаған соң, қылмыстық iстi қоғам қаржысын iшiп-жеп қойды деген жала айыппен өзгерте салды. Оны да төрт жыл бойына қанша азаптаса да са­ғын сындырып, мойындата алмады. Бiрде Ка­линиченко оған: «Сен бiлесiң бе, мен қы­рық төрт жасымда генерал атағын ал­ған адаммын»,– деп масаттанған. Сонда Ахметов: «Сенiң сол атаққа қалай қол жеткiзгенiңдi мен жақсы бiлемiн»,– дей­дi. Ол: «Бiлсең айт, қане»,– дейдi. Ахметов: «Бiз секiлдi адал жандардың көз жасы­­мен алғансың»,– дейдi. Сол сөзi үшiн де Ахметов қаншама азаптаудан өттi десеңiзшi. Қиын кезеңдерде қосақ жары Жамал жанына демеу болды.

Бiшкекте жылға созылған сот iс қа­рау­ында да оларды мойындата алмады. Олар адамдық абырой-арын жоғары қой­ып, ұлттық намыстарын қорғап, айып­тау­лардың бәрiн нақты дәлелдермен жоқ­қа шығарды. Сонда да Мәскеуге тәу­елдi сот аққа қара жағып, жаланы мой­ындарына қиып салды. Көп ұзамай тәу­елсiз Қазақстан соты iстi қайта қа­рап, оларды толық ақтады. Ахметов бос­тандыққа шыққан соң Шымкент пе­дагогика университетiнде ұстаздық қыз­мет атқарып, шәкiрттер тәрбиеледi. Бi­рақ бастан кешкен қорлық, зорлығы ден­саулығына, жүйкесiне қатты нұқсан кел­тiрген. Ахметов сол қуғын-сүргiн зоба­ла­ңының жер басып жүрген бiрден-бiр куәгерi едi. Оның «Бутырка» мен «Мат­росская тишина» түрмелерiндегi сол бiр бастан кешкен тергеу азаптары, шындық үшiн күрестерi жөнiндегi жү­рекке салмақ, өзгелерге ой са­ла­­тын естелiгi кезiнде «Түркiстан» га­зе­тiнде жарияланған болатын. Ендi мiне, жетпiстен асқан шағында ол да ба­қи­лық­қа аттанды. Жатқан жерiң жайлы, топырағың тор­қа болсын, Тұрмысбек аға!

Көлбай Адырбекұлы

Серіктес жаңалықтары