Жапонияда PorMedTec стартапы АҚШ-тың eGenesis компаниясымен бірлесіп, адам ағзасына салуға лайықталып генетикалық өңделген шошқаларды өсіретін арнайы ферма құруға кірісті. Нысан Осака префектурасында орналасады және жылына шамамен 100 шошқа өсіруді жоспарлап отыр. Жобаны өнеркәсіптік ауқымда іске қосу 2027 жылдың екінші жартысына межеленген, деп хабарлайды turkystan.kz.
Идеяның өзегі қарапайым: әуелі кәдімгі шошқа жасушалары алынып, гендік редактілеу арқылы адам иммундық жүйесі үшін қауіп тудыратын факторлар азайтылады. Мақсат – трансплантацияланған органның тез қабылданбай қалу қаупін төмендету және операциядан кейінгі емдеуді жеңілдету. Жануарлар қажетті өлшемге жеткен кезде олар медициналық орталықтарға жеткізіліп, органдар алынады.
PorMedTec жобасының тамыры Мэйдзи университетіне барып тіреледі – бастама 2017 жылы сол жерде көтерілген. 2024 жылдың ақпанында Жапонияда алғаш рет трансплантацияға арналған үш клондалған шошқа жасалды. Сол жылдың қарашасында солардың бірінің бүйрегі маймылға сәтті салынғаны хабарланған. Ал 2025 жылдың қыркүйегінде eGenesis адамға қондырылған шошқа бүйрегі диализсіз жеті ай жұмыс істеген клиникалық жағдайды жария етті. Бұл деректер ксенотрансплантация бағытының лабораториядан клиникаға қарай біртіндеп жақындап келе жатқанын көрсетеді.
Дегенмен алда шешілуі тиіс мәселелер аз емес: иммундық сәйкестікті дәл баптау, инфекциялық қауіптерді сүзгілеу, биоқауіпсіздік пен биоэтика талаптарын қатаң сақтау, сондай-ақ ұлттық реттеу рәсімдерінен өту қажет. Жоба командасы осы кезеңде қауіпсіздік пен тиімділікке қатысты деректерді толықтырып, клиникалық хаттамаларды пысықтауды жоспарлап отыр.
Егер жоспар ойдағыдай жүзеге асса, Осакадағы ферма Жапонияда адамға орган тапшылығын азайтуға бағытталған жаңа экожүйенің негізін қалайды: донор табылуын күтетін науқастар үшін қосымша мүмкіндік, ал дәрігерлер үшін технологиялық тұрғыдан басқарылатын балама көз пайда болады.
