Туризмді экономиканың негізгі драйверлерінің бірі және ұлттық бірегейлікті нығайту құралы ретінде дамыту – Қазақстан Республикасы Президенті айқындаған маңызды міндеттердің бірі. Бұл бағыт бүгінде Солтүстік Қазақстан облысында айқын көрініс табуда. 11–17 тамыз аралығында өңір туризм, мәдениет, білім және жастар саясатына арналған ауқымды халықаралық шараларға төр беріп, нағыз әлемдік дестинацияға айналды.
Өңірге ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Ермек Көшербаев, Туризм және спорт министрлігі мен Мәдениет және ақпарат министрлігінің басшылығы, сондай-ақ Халықаралық Түркі мәдениеті мен мұрасы қорының өкілдері келді. Ермек Көшербаев үш елдің ғалымдарымен, 12 елден келген жас археологтармен, суретшілермен және шетелдік делегациялар мүшелерімен кездесіп, туризмді дамыту, мәдени мұраны сақтау және халықаралық ынтымақтастықтың болашағын талқылады.
– Тарихи ескерткіштер – халқымыздың өркениеттік бастауы және Қазақстан мен бүкіл түркі әлемінің баға жетпес мұрасы. Солтүстік Қазақстандағы Ботай ерекше орынға ие – ол адамзаттың ерте тарихын және жылқыны қолға үйрету процесін түсінудің кілті. Бүгінде Ботайды әлем ғалымдары мойындады. Мұндай нысандарды зерттеу ата-бабамыздың аманатын сақтауға, халық бірегейлігін нығайтуға және болашақ ұрпақты шабыттандыруға көмектеседі. Бұл ескерткіштерді қолдау, дамыту, ғылыми зерттеулер мен мәдени іс-шаралар, туризм үшін жағдай жасау қажет. Мұнда қазірдің өзінде фильмдер түсіріліп, археологиялық экспедициялар, халықаралық симпозиумдар мен білім беру бағдарламалары өткізіліп жатыр, – деді вице-премьер.
Айыртау ауданы мен Петропавл қаласы бір апта бойы ондаған шетелдік делегация мен мыңдаған қонақты қарсы алды. Түркия, Әзербайжан, Түрікменстан, Қырғызстан, Венгрия, Моңғолия, Татарстан, Башқұртстан, Якутия, Кабардино-Балкария және Ресейден келген ғалымдар, суретшілер, археологтар, этнологтар, мәдениет қайраткерлері мен жастар көшбасшылары Солтүстік Қазақстанның гуманитарлық және туристік бағыттағы рөлінің артып келе жатқанын көрсетті.
– Бұл шараны ұйымдастырған барлық адамға алғысымды білдіремін. Ботайды бүкіл әлемге көрсету керек. Солтүстік Қазақстанның табиғаты мен үшін туған жерімдей. Мен жақында Петропавлда ұсынылатын картинаны салдым, енді көріп тұрмын – мен бейнелеген көрініс осы жердегі табиғатпен толық сәйкес келеді, – деді Әзербайжанның еңбек сіңірген суретшісі, Йедитепе университетінің профессоры, Түркия Әскери-теңіз күштерінің бас суретшісі Азиз Рефик бей.
Аптаның басты оқиғасы – «Ботай – Ұлы дала мәдениеті» III халықаралық суретшілер симпозиумы болды. Ол қазірдің өзінде дәстүрге айналып, жыл сайын халықаралық аренадағы беделін арттыруда. Өткізу орны да тегін таңдалмаған – дәл осы Айыртау ауданында 40 жыл бұрын археолог Виктор Зайберт әлемдік деңгейдегі жаңалық ашқан еді: қазіргі Қазақстан аумағында жылқыны қолға үйретудің алғашқы нақты дәлелдерін тапты. Бұл ғылыми сенсация Солтүстік Қазақстанды әлемдік өркениет тарихына енгізіп, оны еліміздің мәдени-тарихи брендіне айналдырды.
– Біз Виктор Зайбертпен бірге мұнда бірнеше адамды жібердік, олар толық олжамен оралды. Жебе ұштары, сансыз қырғыштар мен «үтіктер» – тас дискілер табылды. Басқа қазбада ондай заттардың бір-екеуі шықса да, бұл – сенсация. Ал бізде олардың саны жүздеп, мыңдап саналды. Ботай – әлемдік маңызы бар бірегей ескерткіш. Дәл осы жерде жылқы алғаш қолға үйретілген. Егер бұл болмағанда, тарих мүлде басқаша өрбуі мүмкін еді, – деді археолог Анатолий Плешаков.
Симпозиум бағдарламасын «Ботай – түркі әлемінің негізі» атты халықаралық семинар-тимбилдинг толықтырды. Бұл жаңа форматтағы алаң этнографтарды, тарихшыларды, қолөнершілерді, суретшілер мен жастарды біріктірді. Қатысушылар дәрістер тыңдап қана қоймай, көне дала атмосферасын сезініп, жауынгерлік дәстүрлерді сахналауға, шеберлік сабақтарына және археологиялық бағыттарға қатысты.
– Ботай мәдениеті бүгінгі таңда әлем тарихында ерекше орын алады. Ол әлемнің жетекші ғылыми орталықтарында белгілі. Бұл мәдениет мектеп және университет оқулықтарына енгізілген. Біз бұған толықтай мақтанамыз. Осындай семинарлар, симпозиумдар, көрмелер – бәрі тарихымыз бен мәдени мұрамызды сақтауға және насихаттауға қызмет етеді, – деді Тарих ғылымдарының докторы, профессор, Германия археология институтының корреспондент-мүшесі Зейнолла Самашев.
11–17 тамыз аралығында Имантау-Шалқар курорттық аймағында және Петропавлда халықаралық суретшілер пленэрі өтуде. Оның қорытындысы ретінде әр елдің шеберлері аймақтың бай мәдени-тарихи ортасын өз көзқарастарымен бейнелеген туындыларын «Ботай» арт-галереясында ұсынады.
Апталық іс-шаралардың жалғасы ретінде Петропавлда «Ботай – түркі әлемінің негізі» халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы өтеді. Ол аптаны қорытындылап, Ботай мәдениетінің ортақ түркі бірегейлігін қалыптастырудағы рөлін талқылауға арналған ғылыми пікірталас алаңына айналады.
– Мұнда қайта келгеніме өте қуаныштымын. Бұл – менің екінші сапарым, соңғы рет 25 жыл бұрын Виктор Зайбертпен бірге келген едім. Бүгін халықаралық туризмнің дамып келе жатқанын көру өте қуанышты. Виктор Федорович те бұған қатты қуанар еді, – деді Археолог, биоантрополог, Орталық Азияның ежелгі халқын зерттеу маманы Хулио Бендезу-Сармиенто.
Барлық аталған шаралар – жекелеген бастамалар емес, мемлекет басшысы белгілеген стратегиялық бағытты жүзеге асырудағы жүйелі жұмыстың нәтижесі. Солтүстік Қазақстан облысы тарих, мәдениет және туризм ел болашағына қызмет ететін халықаралық орталық ретіндегі мәртебесін нықтап келеді.
