9 сәуірде өткен Мәжілістің жалпы отырысында депутаттар жаңа Салық кодексінің жобасын талқылап, бірінші оқылымда мақұлдады. Жобаға сүйенсек, қосылған құн салығы 16 пайыз, ал шегі 40 млн теңге деп бекітілмек. Дегенмен бірқатар салаға жеңілдік қарастырылып отыр.
Банк және ойын секторының салығы өседі
Банк операцияларына да ҚҚС салынатын болады. Олардың бағасының өсуіне жол бермеу үшін Бәсекелестікті қорғау агенттігі Үкіметпен бірлесіп қазіргі бағалардың дұрыстығына талдау жүргізеді. Арнаулы салық режимі бойынша рұқсат етілген тізім емес, тыйым салынған тізім енгізіледі, яғни тыйым салынбағанның барлығына рұқсат етіледі.
Жоба бойынша жұмыс тобының жетекшісі Берік Бейсенғалиев қосымша баяндамасында ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін «минус 70 пайыз» жәрдемақы, сондай-ақ өңдеу өнеркәсібі үшін 20 пайыздық корпоративті табыс салығы стандартты мөлшерлемесі сақталатынын айтты.
Сонымен қатар салық мөлшерлемелерін саралау ұсынылады. Корпоративті табыс салығының базалық мөлшерлемесі 20 пайыз деңгейінде қалады, бірақ депутаттардың бастамасымен банк және ойын секторы үшін 25 пайыз жоғарылатылған мөлшерлеме белгіленеді. Қаржы лизингі, сондай-ақ білім мен медицинаға корпоративті табыс салығы мөлшерлемесін біртіндеп 10 пайызға дейін өсіру ұсынылып отыр. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін бұл көрсеткіш 3 пайыз деңгейінде қалады.
Сондай-ақ заң жобасын әзірлеушілер арнаулы салық режимдерін реформалады. Қазір қолданыстағы жеті реформаның үшеуі қалады. Ол – өзін-өзі жұмыспен қамтығандар үшін жаңа жеңілдікті режим, шаруа және фермер қожалықтары үшін арнаулы салық режимі және оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі. Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі шағын және орта бизнес субъектілеріне қатысты болады. Бұл ретте жылдық кіріс шегі қазіргідей – 600 мың АЕК (2,36 млрд теңге) сақталып отыр. Вице-премьер Үкімет режимді тек белгілі бір қызмет түрлеріне қолдануды ұсынғанын және басты шарт – тек B2C операциялары болатынын айтты.
Сән-салтанатқа салық салынады
Жеке тұлғаларға салық салу бойынша Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемдері жеке табыс салығынан босатылмақ.
Серік Жұманғариннің айтуынша, салықтық реформа аясында кейбір тауар санаттары үшін салық мөлшерлемесін өсіру ұсынылуда, бұл бастама «сән-салтанат салығы» деп аталып отыр. Осылайша, құны 450 млн теңгеден асатын жылжымайтын мүлік нысандарына мүлік салығының мөлшерлемесін арттыру көзделіп отыр. Бұған қоса, құны 75 млн теңгеден асатын жеңіл автокөліктерге, сондай-ақ қымбат теңіз кемелері мен ұшу аппараттарына акциздер енгізу жоспарда бар.
Салық жүйесін трансформациялауға бағытталған түзетулер пакеті де Мәжілістің қарауына ұсынылды. Маңызды бастаманың бірі – жеке табыс салығының прогрессивті мөлшерлемесін енгізу. Сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері шығарған бағалы қағаздар бойынша кірістерге салық салу ұсынылады. Басқа стандарттар да қарастырылған. Осылайша, жыл сайын бюджетке қосымша 4-5 триллион теңге салық түседі деп жоспарланған. Оның Ұлттық қорға тәуелділігі төмендейді. Ұсынылған салық реформасы өз кірістерін жасыратын адал емес салық төлеушілерге, сондай-ақ салық салуды барынша әділетті етуге бағытталған.
Қарапайым халықтың қалтасына салмақ түспейді
Талқылау қорытындысы бойынша Мәжіліс Төрағасы Ерлан Қошанов депутаттар Үкіметпен бірге жұмыс істеп, қызу пікірталастардан кейін бірқатар мәселе бойынша ортақ шешімге келгенін айтты.
– Салық – өте өзекті сала. Себебі әр қазақстандық азамат, әр отбасы, әр қазақстандық кәсіпкер бүгінгі біздің қабылдаған шешімімізді тікелей сезінетін болады. Сондықтан Мемлекет басшысы Үкімет пен Парламентке әділ, тиімді әрі болжамды салық жүйесін құруды тапсырды. Бір сөзбен айтқанда, қарапайым халықтың қалтасына салмақ түспейді. Жаңа салық саясатының көздегені де – осы, – деді Мәжіліс Төрағасы.
Мәжіліс Төрағасы екінші оқылымға дейін әлеуметтік мәселелерге ерекше назар аударылатынын да атап өтті.
– Әрине, әлі де шұғыл шешімді қажет ететін көптеген мәселе бар. Әсіресе, әлеуметтік саладағы мәселелер бойынша бүгін ашық айтылды. Оларды екінші оқылымға дейін Үкіметпен бірге Жұмыс тобында қарастыратын боламыз, – деді Ерлан Қошанов.
