Жасөспірімдердің ұйқы тәртібі психикалық денсаулығын қорғауға ықпал етуі мүмкін, деп хабарлайды turkystan.kz Journal of Sleep Research ғылыми журналына сілтеме жасап.
Ұйқы – ағза мен мидың қалпына келуі үшін қажет табиғи процесс. Ол есте сақтау, иммундық жүйе, гормондардың реттелуі сияқты маңызды қызметтерді атқарады.
Ұйқының бұзылуы немесе созылмалы ұйқы тапшылығы депрессия, үрей, ашушаңдық сияқты психикалық мәселелердің, сондай-ақ жүрек аурулары, семіздік және иммунитеттің әлсіреуі сияқты физикалық аурулардың қаупін арттырады. Ұйқы стресс деңгейін реттеуге және жалпы төзімділікті сақтауға көмектеседі.
Дегенмен, әлем бойынша жасөспірімдердің ұйқы сапасы ғалымдарды алаңдатады. Мысалы, АҚШ-та жүргізілген ұлттық зерттеулерге сәйкес, жасөспірімдердің 65%-80%-ы дұрыс ұйықтамайды немесе ұйқыға байланысты қиындықтары бар. Мұндай қиындықтары бар жасөспірімдерде психикалық денсаулық мәселелері мен мінез-құлық бұзылыстары жиі кездеседі.
Зерттеу авторы Цзиньцзин Ян және әріптестері ұйқыдағы қиындықтар мен жасөспірімдердің ішкі психикалық белгілері арасындағы күнделікті байланысты зерттеді. Сонымен қатар, олар ұйқының тұрақтылығы бұл байланысқа қалай әсер ететінін қарастырды. Ішкі психикалық белгілерге үрей, депрессия және әлеуметтік оқшаулану жатады.
Зерттеуге АҚШ-тың солтүстік-шығысындағы бес орта мектептен 350 жасөспірім қатысты. Орташа жасы – 14 жас, қатысушылардың 69%-ы – қыздар. Олар екі апта бойы ұйқы сапасын бағалап, арнайы білезік құрылғылар (актиграфтар) тағып жүрді. Сонымен қатар, күн сайын үрей және соматикалық белгілерді (мысалы, ауырсыну, шаршау, бас айналу сияқты физикалық, бірақ нақты аурумен байланысты емес симптомдар) тіркеп отырды.
Нәтижесінде, ұйықтап кетуге көп уақыт кеткен немесе ұйқысы жиі бұзылған жасөспірімдерде үрей мен соматикалық белгілер көбірек байқалды. Дегенмен, ұйқы тәртібі тұрақты болған жағдайда бұл белгілер біршама төмен болды. Зерттеу нәтижелері бойынша, ұйқының тұрақтылығы – ұйқы бұзылыстарының жағымсыз әсерін әлсірете алатын маңызды қорғаныш факторы.
«Бұл зерттеу ұйқы/ояну тәртібінің күнделікті тұрақтылығын бағалай отырып, жасөспірімдердің ұйқысы мен психикалық денсаулығы арасындағы күрделі байланысты ашады. Ұйқы тұрақтылығы – психикалық белгілерге ұйқы бұзылыстарының кері әсерін азайта алатын маңызды, әрі өзгертуге болатын фактор», – дейді зерттеу авторлары.
