Дала өртінің түтіні деменция қаупін 18%-ға арттырады – зерттеу

JAMA Neurology журналында жарияланған зерттеуге сәйкес, дала өртінен тараған түтінді ұзақ уақыт бойы жұту деменция даму қаупін едәуір арттырады. Әсіресе, кейбір осал топтар үшін бұл қауіп одан да жоғары.

Ғалымдар ауа ластануының миға зиянды әсерін бұрыннан біледі. Ұсақ бөлшектерден тұратын PM2.5 деменцияның негізгі қауіп факторларының бірі саналады. Алайда климаттың өзгеруіне байланысты жиілеп бара жатқан орман өрті тудырған PM2.5-тің нақты әсері толық зерттелмеген еді.

Пенсильвания университетінің зерттеушісі Холли Элсер жетекшілік еткен ғылыми топ Калифорнияның оңтүстігіндегі Kaiser Permanente денсаулық сақтау желісінің медициналық деректерін талдады. Зерттеу 60 жастан асқан 1 223 107 адамның денсаулығын 11 жыл бойы бақылап, олардың дала өртіне байланысты ластануға үш жылдық ұшырауын деменция қаупімен салыстырды.

• Қатысушылардың 6,6%-ы (80 993 адам) зерттеу барысында деменция диагнозын алды.
• PM2.5 деңгейінің 1 микрограммға көбеюі деменция қаупін 18%-ға арттырған.
• Сол деңгейдегі ластану басқа көздерден болса, қауіп 1%-ға ғана өскен.

Бұл мәліметтер дала өрті түтінінің ерекше қауіпті екенін көрсетеді. Ғалымдардың пікірінше, оның құрамындағы оксиданттар мен қабыну тудыратын қосылыстар жасушаларға зақым келтіріп, Альцгеймер сияқты аурулардың пайда болуына ықпал етуі мүмкін.

Ең алаңдататын жайт – дала өрті түтінінің әсері негізінен әлеуметтік жағдайы нашар қауымдастықтарға тиіп отыр.