Бала қауіпсіздігі – қоғам келешегі
Елордада Бас прокуратураның тапсырмасына сәйкес Астана қаласының Полиция департаменті мен Білім басқармасының ұйымдастыруымен мәдениет және спорт саласының танымал тұлғалары қала мектептерінде «Бала қауіпсіздігі – қоғам келешегі» тақырыбында дәрістер өткізіп жатыр.
Кәмелеттік жасқа толмағандардың құқықтық санасын жоғарылату мақсатында, оқу орындарында, әсіресе мектеп оқушылары үшін арнайы дәріс оқу қажеттігі туып отыр.
Астанадағы №101 орта мектебінде өткен дәрісте тәрбие, отбасы құндылығы, кәмелеттік жасқа толмағандар арасындағы құқықбұзушылықтың себеп-салдары, оның алдын алу бойынша қабылданған шаралар, балалар арасындағы суицид, түнгі уақытта жалғыз қыдыру, ойын-сауық орындарына бару, қылмыс жасау және басқа да заңсыз әрекеттердің салдары, әлеуметтік желілердегі құқықбұзушылықты насихаттайтын ақпараттар жастардың дамуына кері әсер ететіні туралы және т.б. өзекті мәселелер қамтылды.
– Белгілі бір жағдайларда оқушылар немесе студенттер елеулі заң бұзушылықтар жасағаны үшін заң аясында оның ісі қаралады, – деді Астана қаласы Білім басқармасы басшысының орынбасары Серік Тәукеұлы.
Мұндай дәрістердің мақсаты – оқушылар мен колледж студенттеріне қателіктерден қалай аулақ болу керегін түсіндіру.
– Сіз әлі кәмелеттік жасқа толмаған болсаңыз да, өз әрекеттеріңіз үшін жауап бересіз. Бірқатар қылмыс бойынша қылмыстық
жауапкершілік 14 жастан басталады. Кісі өлтіру, ауыр және орташа денсаулыққа зиян келтіру, зорлау, ұрлық, тонау, бопсалау, ауырлататын бұзақылық – осы қылмыстардың барлығында 14 жастан асқан жасөспірімге бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалуы мүмкін. 16 жасқа толған адамдар қылмыстың барлық түрлері бойынша, соның ішінде есірткі мен қарудың заңсыз айналымы мен оларды сақтағаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Егер құқық бұзушы кәмелет жасқа толмаған болса, онда оның ата-анасы жауап береді, – деді Нұра ауданы прокурорының орынбасары Бауыржан Асқаров.
Қолданыстағы заңдарға сәйкес 16 жасқа толған адам қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
– Бұл ретте, бірқатар ауыр және аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін қылмыстық жауаптылық 14 жастан басталады. Осы қылмыстарды жасағаны үшін санкциялар 5 жылдан 20 жылға дейінге мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны қарастырады. Қазір жасөспірімдерге қатысты топтасып төбелесу фактілері бойынша қылмыстық істер қозғалып, тергеу нәтижелері бойынша бұл істер шешім қабылдау үшін сотқа жіберіліп жатқанына назар аударғым келеді, – деді Нұра ауданы полиция басқармасының кәмелетке толмағандар жөніндегі учаскелік инспекторы Мейрам Талғатұлы.
Жастарға құқықбұзушылық туралы ақпараттан бөлек, танымайтын, бөтен адамдардан қалай құтылу керегі жайында да кеңестер айтылды.
– Егер сізді біреу қуатын болса немесе қорқытса, адамдар көп жиналған жерге бару керек. Егер көлікке күштеп отырғызса, өтіп бара жатқан адамдардың назарын аудару үшін қатты айқайлаңыз. Бейтаныс адам интернетте қорлайтын хаттар жазса, дереу ата-анаңызға хабарлауыңыз керек, оның хаттарына жауап бермеңіз және SMS жібермеңіз. Достығын қабылдамай тұрып профилін қарап, кім екенін анықтауға тырысу керек. Есіңізде болсын, кейде адамдар өздерін басқа адам ретінде көрсетеді және олардың шынайы ақпарат беріп жатқанын білу қиын, – деді инспектор Мейрам Талғатұлы.
Спикерлердің айтуынша, оқушылар әрқашан ата-аналарынан, психологтардан, мұғалімдерден, құқық қорғау органдарынан, сондай-ақ 111 нөмірі бойынша немесе мектептерде орналастырылған QR кодтары арқылы көмек пен қолдау сұрай алады.
Бүгінде Астана қаласы бойынша 9 мемлекеттік колледж бар. Бас прокуратураның тапсырмасына сәйкес, 4 қарашадан бастап мемлекеттік мектептер мен колледждерде 16 мобильді топ құрылып, аудандар бойынша барлық мектеп пен колледждерде түсіндіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Айта кетейік, мұндай іс-шара елорда мектептері мен ЖОО-да желтоқсан айына дейін өткізіледі.
А.Бимендиева
