ХХІ ғасырда киберойын спорт әлеміне жаңа толқын болып енді. Сарапшылардың дерегіне сүйенсек, 2025 жылы киберспорт стриминг көрермендерінің саны әлем бойынша 1 миллиардқа жетеді. Аудиторияның негізін 18 бен 35 жас аралығындағы жастар құрайды.
2017 жылы Польшаның «Краков Арена» стадионында мыңдаған көрермен Абай Хасеновті «Hobbit! Hobbit!» деп ұрандап қошеметтеген болатын. Киберспортта олимпиада іспеттес PGL Major Krakow – 2017 турнирінде Абайдың командасы жеңімпаз атанып, көпке танымал болды. Өз кезегінде Абай Hobbit Хасенов «Қазақстанның 100 жаңа есімі» ұлттық жобасының жеңімпазы атанды және Forbes Kazakhstan тізіміне ең танымал әлемдік спортшы ретінде енді.
– Абай, әлемдік киберспорт алаңында сізді Hobbit есімімен барлық жанкүйерлеріңіз таниды. Бұл есім сізге бала кезде қойылғанын да естідік. Осы туралы айтып кетсеңіз.
– Киберспорт ойынына 9-10 жасымда келдім. Сол уақытта қаладағы, тіпті елдегі ойыншылардың арасындағы ең жасы мен едім. Кішкентай болсам да, өзімнің лақап атымды BOSS деп қойғанмын. Бауырларым бұл атауға күліп, кіп-кішкентай болып, бастық болғаның қалай дейтін еді. Сол уақытта әлемдік кинопрокатта «Властелин колец» кинотуындысының алтын уақыты басталған болатын. Фильмнің басты кейіпкері «кішкентай» Хоббиттің есімін иеленуді бауырларым ұсынғанда, ойланбастан келістім. Міне, содан бері аренада Абай Хоббит Хасеновпін.
– Киберспортқа 9 жасыңызда келдіңіз. Бала болсаңыз да, бұл спорт түрінің болашағын сезген боларсыз. Осы спорт жолындағы мансабыңыздың бастау жолына тоқталып өтсеңіз.
–10 жасымда Павлодар қаласында болған республикалық іріктеу турнирінің жеңімпазы атанғанмын. Сол жеңістің буымен Алматы қаласында өткізілген республикалық чемпионатқа бардым. Бұл турнирдің нәтижесінде ІІІ орын иегері атандым. Сенесіз бе, 10 жастағы балақай жасы үлкен спортшылармен бір қатарда тұрып, сайысты және де жеңімпаздар қатарынан бой көтерді. Мен үшін бұл – үлкен жеңіс. Тіпті, жасы үлкен және бізден де мансабы биік «бәсекелестерім» турнирден соң менімен бірге фотоға түсіп, қолтаңба алған еді. Бұл чемпионаттан соң да талай жарыстарға қатысып, жеңімпаздар қатарынан көріндім. Алайда Алматыда өткен турнирдің орны ерекше ғой. Ескере кететіні, бұл турнирдің барлығына да туған ағаммен бірге қатысқанмын.
– Бала кезіңізден киберспортпен әуестеніп, талай ел ішіндегі турнирге қатыстыңыз. Халықаралық деңгейге көтерілудің алғашқы қадамы қандай болды?
– Дұрыс айтасыз, бұл спорт түрімен 10 жасымнан бастап 10 жыл бойы айналысып келген уақытта маған әлемге танымал киберспорттық ұйым өте тиімді ұсыныс жасады. Ол кезде еліміздің жоғары оқу орындарының бірінде студент болатынмын. Оқудың аяқталуына бір-ақ семестр қалған кезде осы ұсыныс келіп түсті. Мен оқуымды аяқтап, қолға диплом алам ба, әлде әлемдік аренада бәсекеге түсіп көрем бе деген екі ойда болдым. Осы сәтте ата-анамның маған көрсеткен қолдауы зор болды. Оқудан академиялық демалыс алып, киберспорттық ұйыммен келісімшартқа қол қойдым.
– 2016 жылы Tengri командасында ойнап жүргенде сізді Gambit Esports киберспорттық ұйымы байқайды, сосын өздерінің командасына шақырады. Келісімшарт бойынша сізді спортшы ретінде өте қомақты қаражатқа «сатып алады». Солай ма?
– Рас, 2016 жылы киберспортты қойып, оқуымды жалғастырамын ба деген екіұдай ойда жүрген едім. Сол бір мезетте маған АҚШ кибер компаниясы мен Gambit Esports киберспорттық ұйымы қоңырау шалып, тиімді ұсыныс айтты.
Көп ойланбастан Gambit-ке келдім. Себебі команданың құрамында қазақстандық танымал киберспортшылар ойнап жүрген. Атап айтсақ, Дәурен Adren Кыстаубаев. Ал олармен бір аренада бәсекелесу, футболшыларға Криштиану Роналдумен ойнағанмен пара-пар еді. Ұйым мені 100 000 долларға «сатып алады». 2016 жылы бұл ТМД аумағындағы ең қымбат трансфер болған. Келісімшарт өзін ақтады деп айтсақ болады. 2017 жылы біз Counter-Strike-тың PGL Major Krakow турнирінде жеңімпаз атанып, киберспорт әлемін бір сілкіндіріп тастады деуге болады.
– Киберспорт – жас спорт түрлерінің бірі. Кез келген спортшы сияқты сіздердің де жаттығуға арналған күн тәртібі бар шығар...
– Тәртіп бар жерде тәрбие бар, табыс бар. Киберспортшылар да қатаң тәртіпке бағынады. Сағат таңғы оннан он бірге дейін өзіміздің жеке уақытымыз. Одан соң тура бір сағат әр спортшы жеке тапсырмаларды орындайды. Бұл жерде спортшыға жекелеген тапсырмалар жаттықтырушыдан келеді. Кімнің қандай әлсіз тұстары бар, сол бағытта тапсырмалар орындайды. Жаттықтырушыға келіп түскен жауаптардың нәтижесінде барлығымыз бас қосып, тура бір сағат талқылаймыз. Талқылауға барлық теория, тактикалық шабуылдар, қарсыластар туралы ақпараттар және басқа да маңызды жұмыс бағыттары енеді. Түскі сағат бірден екі сағаттай басқа командалармен жаттығуға шығамыз. Түскі үзілістен соң ойынды қайта жалғастырамыз. Сонда бір күннің 9 сағатын, кейде 10 сағатын жаттығу жұмыстарына арнаймыз. Күнделікті жаттығулардан бөлек, команда құрамының ас мәзірі де ерекше. Майлы, ауыр тағамдардан бас тартып, жеңіл, қуат көзі көп табиғи өнімге баса назар аударамыз. Ас мәзірін диетолог бақылайды. Себебі киберспортта басқа да спорт түрлері секілді шапшаңдық пен ой сергектігі өте маңызды. Командада психолог маман да бар. Психологке жиі барамыз деп айта алмаймын. Чемпионаттар алдындағы жаттығу жұмыстары мүлдем басқа. Ол кезде барлығымыз белгіленген күннен екі апта бұрын бас қосып, екі есе көп уақытты жаттығуға арнаймыз.
– Кәсіби спортшылардың зейнет жасы көп жағдайда 35-40 жас деп көрсетіледі. Бұл жас аралығынан бастап спортшының физикалық мүмкіндігі өзгеріске ұшырап, көп ауыртпалыққа төтеп бере алмауы мүмкін. Соңғы 20 жылда танымал бола бастаған киберспорттың спортшылары неше жаста зейнетке шығады?
– Сізбен келісемін, 35-40 жас – кәсіби спортшының зейнет жасы. Алайда киберспортқа қатысты еш нәрсе дөп басып айтуға болмайды. Өзіңіз атап өткендей, бұл спорт түрі соңғы 20 жылда ғана қалыптасып келеді. Киберспортшылар зейнетке шығатын жасқа әлі жетпеген секілді. Бұл бағыт қаншалықты жас болса, біз де соншалықты жаспыз. Бірақ әріптестеріміздің арасында 36, 37 жастағы ойыншылар да кездеседі. Өзіме келетін болсам, жоспарым бойынша 32 жасыма дейін киберспорттың белсенді ойыншысы болуға толықтай дайынмын. Спорттық мансабымды аяқтап, елге оралғым келеді. Туған жер ыстық қой. Еліміздің киберспорт бағытындағы болашағын дамытқым келеді. Соған үлес қоссам деген арман бар. Қазір киберспорт академиясын аштым. Академиямның оқушылары алғыр және белсенді. Олардың кәсіби ойыншы атануына барымды салып жүрмін. Қазақстанда бойында дарыны бар балалар өте көп және оларды байқау, кәсіби машықтандыру – менің мақсатым. Киберспорт әлемінің білікті кәсіби мамандарын даярлап, оларды әлемдік аренада танымал етсем деймін. Бүгінде академияда оқып жүрген оқушылардың арасынан үшеуі шетелдің танымал кибер ұйымына мүшелікке өтуге талпынуда.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Бибігүл Бөкенбай
