Адамдардың өмір ұзақтығы олардың белсенділігіне тікелей байланысты болуы мүмкін. АҚШ-тағы Солтүстік-Батыс университетінің неврологы Кристен Кнутсон мен Ұлыбританиядағы Суррей университетінің профессоры Малколм фон Шантц жетекшілік еткен зерттеу нәтижесі осыны көрсетті. Жұмыс Chronobiology International журналында жарияланды, деп хабарлайды turkystan.kz.
Зерттеуге 38 бен 73 жас аралығындағы 430 мыңнан астам адам қатысты. Олар арнайы сауалнама толтырып, өздерінің табиғи хронотипін анықтады:
– анық «таңғы» (жарқанат),
– орташа таңғы,
– орташа кешкі,
– анық «кешкі» (сова).
Ғалымдар қатысушыларды орта есеппен 6,5 жыл бойы бақылады.
Зерттеу кезінде кеш жататындар диабет, психикалық және неврологиялық ауытқулар, асқазан-ішек және тыныс алу аурулары жиі кездесетіні анықталды. Сонымен қатар, олардың ерте қайтыс болу қаупі ерте тұратындарға қарағанда 10%-ға жоғары екен.
«Үкілер» қоғамдағы «бозторғайларға» арналған тәртіпке бейімделуге мәжбүр. Кнутсонның айтуынша, бұл олардың биологиялық сағатымен сәйкес келмейді де, созылмалы стресс туғызады. Түнде ұйқы қанағаттанбайды, күндіз тамақтану режимі бұзылады, қозғалыс азаяды.
Профессор фон Шантцтың пікірінше, «үкілерге» мүмкіндігінше кешірек жұмыс бастауға және аяқтауға жағдай жасау керек. Ал егер ондай мүмкіндік болмаса, зерттеушілер қарапайым кеңестер береді:
– тек бір уақытта ұйықтау,
– ерте жатып, күн сәулесін көбірек қабылдау.
Бұл тәсілдер арқылы «үкілер» өз белсенділігін күннің бірінші жартысына қарай аздап ығыстыра алады.
