Ауа сапасы ең нашар, PM2,5 бөлшектерімен ең ластанған елдердің ішінде Қазақстан 2024 жылы 138 елдің ішінде 71-ші орынды иеленді, деп хабарлайды turkystan.kz.
IQAir мәліметтері бойынша Қазақстандағы PM2.5 орташа жылдық концентрациясы бір текше метрге 15,1 мкг құрады, бұрынғы бір текше метрге 22,2 мкг. Яғни, көрсеткіш жыл бойы жақсарды, бірақ өте қолайсыз күйінде қалып отыр. Қазақстандықтар тыныс алуы керек ауадағы РМ2,5 бөлшектерінің концентрациясы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынғаннан 3-5 есе жоғары, – деп жазды energyprom.kz.
ТМД-ның басқа елдерімен салыстырғанда Қазақстандағы ауа сапасы Украина, Ресей және Молдоваға қарағанда нашар. Ең нашар көрсеткіш әлемдік антирейтингте 6 орын алған Тәжікстанда байқалды. Ал, Өзбекстан 19-шы, Түрікменстан 26-шы, Армения 34-ші, Қырғызстан 41-ші, Әзірбайжан 49-шы орынды иеленді.
Мамандардың пікірінше, әлемдегі ең лас ауа Чад, Бангладеш, Пәкістан, Конго Демократиялық Республикасы және Үндістанда, ал ең тазасы Багам аралдары, Бермуд аралдары және Француз Полинезиясында.
Қазақстан қалаларына келетін болсақ, 2024 жылғы есеп бойынша ең қауіпті ауа Қарағандыда тіркелді, онда PM2,5 концентрациясы текше метрге 104,8 мкг құрады. Дүниежүзілік антирейтингте Қарағанды Үндістанның екі қаласынан — Бирнихат пен Делиден кейін дүниежүзінде үшінші орын алды.
Дегенмен, Қарағанды жағдайы азды-көпті түсінікті болса, жалпы рейтингке қатысты сұрақтар туындайды. Мәселен, көшбасшылыққа қарсы рейтингте Бурабай мен Теміртау бір текше метрге тиісінше 67,7 мкг және 43,5 мкг көрсеткішпен екінші және үшінші орында тұр. Бурабай әлемдік рейтингте 44-ші орынға тұрақтаса, Теміртау қаласы 216-шы орында болды. Теміртау – сол Қарағанды облысындағы өнеркәсіптік қала, қара металлургияның бесігі, сондықтан жалпы оның жағдайы да сұрақ туғызбайды. Алайда, Бурабаймен де жағдай түсінікті. Мысалы, 2024 жыл мұндай жағдайды тудыруы мүмкін ауыр орман өрттерімен есте қалған жоқ - керісінше, өрт маусымы еш қиындықсыз өтті. Қалада ауыр өнеркәсіп орындары жоқ. Қазіргі жағдайдың себептері мен бұл елді мекеннің рейтингтегі орны бізге толық түсінікті емес.
Шу, Жезқазған және Бейнеуде ең жоғары сапалы ауа бар
Рейтингке енген Қазақстанның 25 қаласының ішінде Шу, Жезқазған және Бейнеу ең жоғары сапалы ауамен мақтана алды – Қазақстанның осы үш қаласы ғана ДДҰ қауіпсіздік стандарттарына сай болды. Анықтама үшін: еліміздің басты мегаполистерінің ішінде Алматы көшбасшылыққа қарсы 9 орында, Шымкент 10-шы, Астана 13-ші орында болды.
2024 жылғы есеп бойынша әлемдегі ең таза қалалар америкалық Ханок, пуэрто-риколық Маягес және оңтүстікафрикалық Ниевудвилл болды.
