Болашақ үшін батыл қадамдар

Бүгін сағат 20:30-да Qazaqstan ұлттық телеар­насынан Мем­лекет басшысы Қасым-Жо­март Тоқаевтың кезекті сұх­ба­ты көрсетіледі. Сұхбатта Мемлекет басшысы «қаңтар оқиғасының» себеп-сал­дары мен алдағы уақытта жүзеге асырылатын саяси және әлеуметтік ре­формалар, Қазақстанның сырт­қы саясаттағы стратегиялық серік­тес­терімен қарым-қатынастарына, қабылдаған шешімдеріне қатыс­ты сауалдарға жауап бермек. Ал біз өткен аптадағы маңызды оқи­ғаларға, «Жаңа Қа­зақстанды» құру­ға бағытталған қадамдарға шолу жа­сап өтсек. Өткен аптада Мемлекет бас­шы­сы Әзірет Сұлтан мешітіне барып, «қаңтар оқиғасы» кезінде қай­тыс болған азаматтардың ру­хы­на құран бағыштау рәсімі­не қа­тыс­ты. Мәскеуге жұмыс сапары­мен барып, Ресей Президенті Вла­ди­мир Путинмен келіссөз жүргізді, бір­қатар меморандумға қол қойды. «Мемлекет қаралы шаңырақтарды қараусыз қалдырмайды» «Қаңтар оқиғасының» өткеніне 40 күн болғанда Мем­лекет бас­шы­сы Әзірет Сұлтан мешітіне барып, қай­­тыс болған азаматтардың ру­хы­на Құран бағыштау рәсіміне қа­тысты. Қасым-Жомарт Тоқаев құран бағышталған соң ар­­найы сөз сөй­леп, бұл жыл еліміз үшін қайғылы оқи­­ғадан басталғанын, халқымыз өте қиын күндерді бас­­тан өткер­ге­нін тағы бір мәрте айтты. – Мемле­ке­ті­міз­дің тұтастығына, азамат­тары­мыздың қауіпсіздігіне, елі­­­міздің болашағына қауіп төнді. Біз лаңкестерге дер ке­зінде той­та­рыс беріп, бетін қайтардық. Өкі­ніш­ке қа­рай, дүрбелеңде бірқатар аза­ма­тымыз қаза тапты. Бұл – нағыз қа­сірет. Қазіргі таңда тиісті меке­ме­лер азамат­тардың әрбір ісі бойынша тер­­геу жұмыстарын жүргізіп жатыр. Адам құқығын қорғау мәселесі мен үшін аса маңызды. Қайғылы жағдай бүкіл елдің қабырғасын қайыс­­тыр­ды, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев. Мемлекет басшысы осыған бай­ла­нысты Жалпыұлттық аза тұту кү­ні жарияланғанын еске салды. – Сол қасіретті оқиғадан бері 40 күн өтті. Бүгін марқұмдардың ру­хы­на Құран бағыштау үшін мешітке ар­найы келдім. Қаза болған адам­дар­дың жақындарына тағы да көңіл ай­тамын. Мемлекет қаралы шаңы­рақ­тарды қараусыз қалдырмайды. Мен қайтыс болған азаматтардың от­басыларына қаржылай көмек көр­сетуді тапсырдым, – деді Пре­зи­дент. Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақ­стан халқына» қоры да осы қайы­рым­­­­дылық жұмысқа атсалысады деп ойлайтынын, енді халқымыздың тыныштығын бұзуға жол беріл­мей­тінін жеткізді. – Халқымыздың береке-бірлігі мен тыныштығын бұзуға жол бер­мей­міз. Бұл – биліктің ғана емес, бар­ша азаматтарымыздың ортақ боры­шы. Мұндай қасірет ешқашан бол­масын, – деді Мемлекет бас­шы­сы. Сөзінің соңында Президент Қа­зақстан халқына сабыр, елімізге аман­дық, жұртымызға тыныштық ті­леді Сонымен қатар өскелең ұрпақ үшін тұтас ел болып Жаңа Қазақ­стан­ды бірге құруға шақырды. Мәскеуге сапар 10 ақпан күні Мәскеуге жұмыс са­парымен барған Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Ресей Прези­денті Владимир Путинмен келіссөз жүргізді. Мемлекет басшылары екіжақты қа­тынастардың өзекті мәселелерін талқылады. Қазақстан Президенті Мәскеуге сапармен келуге шақырғаны және дәстүрлі түрде қонақжайлық көр­сет­кені үшін Ресей көшбас­шысына риза­шылығын білдірді. Ал Владимир Путин қаңтардағы қай­ғылы оқиғаларға қатысты өзінің пікірін білдірді. – Қазақстанды ел ішіндегі күр­делі жағдайды пайдаланған қандай да бір халықаралық бүлікшілердің құрбаны болды десек, артық айт­қан­дық емес. Ресей Ұжымдық қауіп­сіздік туралы шарт ұйымына мүше мемлекеттің бірі ретінде шарттың 4-бабына сәйкес Қазақстанға көмек қо­лын созды. Дегенмен Қазақстан бас­шылығы негізгі рөл атқарды, сон­дай-ақ өздерінің ісіне, антына жә­не халқына адал құқық қорғау органдары мен Қарулы Күштер өз­деріне жүктелген міндетті орын­да­ды. Осы оқиғалар кезінде қираған ны­сандарды қалпына келтіру үшін көп күш жұмсау қажет екенін де біле­мін. Бірақ Қазақстан Сіздің табан­дылығыңыздың арқасында нық тұр және Сіздің басшылығыңыз­бен белсенді дамып жатыр, – деді Ресей Президенті. Президенттер екі ел арасындағы жан-жақты байланыстың табысты дамуын жоғары бағалап, саяси, эко­номикалық, сауда, инвестициялық және мәдени-гуманитарлық қарым-қатынастарды тереңдетуге екі та­рап­тың да мүдделі екенін мәлім­деді. – Алдағы келіссөз кезінде Қа­зақ­станның және екі елдің де стра­тегиялық мүдделерін қамтитын бір­қатар өзекті мәселе бойынша пікір алмасуды жоспарлап отырмыз. Маңызды келісімге қол қойылды. Жалпы, саяси ерік-жігер бар, өзара стратегиялық, одақтастық қарым-қатынастар бойынша нақты нәти­жеге қол жеткіземіз деп ойлаймын. Бұдан бұрын да Қазақстан мен Ре­сейдің Құдай қосқан көрші екенін айт­қанбыз. Әлемдегі ең ұзын құр­лық­тық шекара да бізге тиесілі. Ел­дері­міз арасында достық пен ынты­мақ­тастықтан басқа қарым-қатынас болуы мүмкін емес, – деді Қазақстан Пре­зиденті. Ресей басшысы екі ел арасында­ғы экономикалық ықпалдастықты арттыруға ниетті екенін мәлімдеді. – Ресей Қазақстанның ірі сауда-эко­номикалық серіктесі екеніне қуа­ныштымын. Халықаралық алаң­дарда да тығыз ынтымақтастық ор­­­натқанбыз, бұрынғы Кеңестік кеңістіктен тыс ірі халықаралық ұйым­дарда да ықпалдастығымыз бар. Биыл дипломатиялық қаты­нас­тарды орнатқанымызға – 30 жыл. Бірқатар көлемді іс-шара өткізу көз­деліп отыр. Олар біздің іскерлік, гу­ма­нитарлық байланыстарымызға пай­далы болатынына сенімдімін. Ға­рыш, энергетика, машина жасау са­­лаларындағы ірі жобалар бойын­ша бірлесіп атқаратын жұмыс көп, – деді Владимир Путин. Қазақстан мен Ресей басшы­лары­ның кездесуі барысында білім беру саласындағы ынтымақтастыққа баса мән берілді. Инженерлік-тех­ни­калық саладағы жоғары білікті ма­мандардың тапшылығына байла­ныс­ты Қазақстанда Ресейдің жетек­ші жоғары оқу орындарының фи­лиал­­дарын ашу және «Болашақ» бағ­­­дарламасы аясында Ресейде ма­ман­­дар әзірлеу жөнінде әңгіме қоз­ғал­ды. Келіссөз қорытындысы бойын­ша білім беру, теміржол, цифрлан­дыру, ғарышты игеру және атом энер­гетикасы салалары бойынша ма­мандар даярлауға қатысты бірқа­тар құжатқа қол қойылды. Екіжақты келіссөздің қоры­тын­дысы бойынша Қасым-Жомарт Тоқаев пен Владимир Путин бұқара­лық ақпарат құралдарының өкіл­дері үшін бірлескен мәлімдеме жа­са­ды. Одан соң Президент Ресей Үкі­ме­тінің төрағасы Михаил Мишус­тин­мен кездесті. Кездесу барысында Қазақстан мен Ресей президент­тері­нің бүгінгі келіссөздерінің қоры­тын­дысы бойынша қол жеткізілген уағ­даластықтарды жүзеге асыру мә­селелері талқыланды. – Елдер арасындағы страте­гия­лық серіктестік пен шынайы одақ­тас­тық қатынастарды ілгерілету үшін көп жұмыс істеу керек. Бар күш-жігерді күн тәртібіне енгізілген мәселелер бойынша нақты нәти­же­лерге қол жеткізу үшін жұмсау қа­жет. Мен жаңа ғана Владимир Вла­ди­мировичпен ұзақ әрі тиімді ке­ліс­сөз жүргіздім. Біз ынтымақ­тас­ты­ғы­мыз­ды нығайтуға, халықара­лық жә­не өңірлік жағдайға қатысты бар­­лық мәселе бойынша сөйлестік, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев. Кездесу соңын­да Қазақстан Президенті эко­номикалық кооперацияның мем­лекеттеріміз арасындағы ынтымақ­тастықтың стратегиялық мақсатына сай келетініне сенім білдірді. Қазанға сапар Қазақстан Президенті Ресей Фе­дерациясына жұмыс сапарының екін­ші күні Қазан қаласында болды. Мемлекет басшысының Татар­стан Республикасына сапары «Қазан Крем­лі» мемлекеттік тарихи-архи­тек­туралық және көркем музей-қоры­ғына барудан басталды. Онда­ғы көрікті жерлерді Қасым-Жомарт Тоқаевқа Татарстан Президенті Рустам Минниханов таныстырды. Рустам Минниханов ЮНЕСКО-ның бүкіләлемдік мұраларының тізі­міне енген осы бірегей тарихи ке­шен туралы әңгімелеп берді. Қасым-Жомарт Тоқаев Қазан Кремлі аумағындағы «Құл Шариф» мешіті мен Благовещенский соборын ара­лап көрді. Мешітте Татарстан Республика­сы мұсылмандары діни басқармасы­ның төрағасы Камиль Самигуллин Құран оқыды. Благовещенский соборында Қа­зақстан Президенті Қазан және Та­тар­стан митрополиті Кириллді биыл елордада өтетін Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезіне қатысуға шақырды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазан Кремлін ара­лап көргеннен кейін Татарстан Рес­публикасының Президенті Рус­там Миннихановпен кездесу өткізді. Кездесудің алдында Қазақстан Пре­зиденті «Құрметті қонақтар кіта­бына» қолтаңба қалдырды. Қасым-Жомарт Тоқаев пен Рус­там Минниханов сауда-экономика­лық, инвестициялық және мәдени-гуманитарлық салалар бойынша Қа­зақстан мен Татарстан арасында­ғы ынтымақтастықты кеңейту жол­да­рын талқылады. Қазақстан Президенті мың­жыл­дық тарихымен, бай мәдени мұра­лары­мен танылған Татарстанға са­пар­мен келуге шақырғаны үшін Рус­там Миннихановқа алғыс айтты. – Мұнда Қазақстан Президенті ретінде келгеніме өте қуаныш­ты­мын. Сізбен елімізде бірнеше рет кез­дестім. Біз көптеген мәселе тура­лы, соның ішінде Қазақстан мен Та­тарстан арасындағы ынтымақ­тас­тықты дамыту және нығайту жөнін­де сөйлестік. Екіжақты ынтымақтас­тық­қа негізделген маңызды жоба­лары­мыз бар. Егер Қазақстан мен Татарстан басшылары саяси ерік-жі­гер танытатын болса, бұл жоба­лар­дың жүзеге асырылатыны сөзсіз, – деді Мемлекет басшысы. Мемлекет басшысы Қазақстан мен Татарстан арасындағы мәдени-гу­ма­нитарлық байланыстарды да­мы­тудың маңызды екенін атап өтті. – Шын мәнінде, елдеріміз ара­сын­дағы байланыстардың тарихы те­рең. Тарихымыз – ортақ. Бұл та­қы­рыпта жазылған мақалалар мен кі­таптарды қызыға оқимын. Оқы­ған сайын тарихи байланыстары­мыз­­дың соншалықты терең әрі са­бақтасып жатқанына көз жеткі­зе­мін, тіпті таңғаламын. Мәдени-гу­ма­нитарлық ынтымақтастықты мін­детті түрде дамыту керек деген пі­кіріңізді қолдаймын. Қазақстан бұ­ған дайын, – деді Қазақстан Пре­зиденті. Татарстан Президенті Қазан қа­ласына сапармен келгені үшін Мем­лекетіміздің басшысына алғыс біл­діріп, Қазақстанмен ынтымақ­тас­тықты дамытудың стратегиялық маңы­зын атап өтті. – Біз үшін бұл – үлкен абырой. Қа­зақстан мен Ресей арасындағы дос­тық байланыстар аясында Сіздің еліңізбен ықпалдастықты нығайту мүмкіндігін жоғары бағалаймыз. Қа­зақстан – Татарстан Республи­ка­сы үшін стратегиялық серіктес. Қа­зақ­станның аймақтарымен көпте­ген келісім жасалған. Сіздің еліңізде табысты жұмыс істеп жатқан ком­па­нияларымызды көптеп мысалға кел­тіруге болады, – деді Рустам Мин­ниханов. Кездесу соңында Рустам Мин­ни­ха­нов Қазақстан мен Татарстан ара­сындағы ынтымақтастықты да­мы­туға, екі ел арасындағы достық пен өзара түсіністікті нығайтуға қос­қан елеулі үлесі үшін Қасым-Жомарт Тоқаевты «Дуслык» ордені­мен марапаттады. Қасым-Жомарт Тоқаевтың Та­тарстан жеріндегі сапары Нижне­камск қаласында жалғасты. Мем­ле­кет басшысы Татарстан Респуб­ли­касының Президенті Рустам Мин­нихановпен бірге Нижнекамск қала­сындағы «ТАНЕКО» мұнай өңдеу және мұнай-химия зауыт­тары­ның кешеніне барды. «Тат­нефть» компаниясының негізгі мұ­най өңдеу активі саналатын бұл ке­шен – Ресейде Кеңес Одағы ыдыра­ғаннан кейін жаңадан салын­ған алғашқы өндіріс орны. Одан соң Мемлекет басшысы Та­тарстанның республикалық маңы­зы бар қаласы Набережные Чел­ны шаһарына барып, Ресейдің ірі автомобиль корпорациясы – «КА­МАЗ» компаниялар тобының өн­дірі­сімен танысты. Қауіпсіздік Кеңесінің шұғыл кеңесі өтті 12 ақпанда Қасым-Жомарт Тоқаев Қауіпсіздік Кеңесінің шұғыл кеңе­сін өткізді. Ақордада Қазақстан Республи­касы Президентінің төрағалығымен Қауіпсіздік Кеңесінің шұғыл кеңесі өтті. Жиында ұлттық қауіпсіздіктің бірқатар өзекті мәселесі қарас­тырыл­ды. Қауіпсіздік Кеңесінің Төра­ғасы Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзінде азаматтардың конституция­лық құқықтарын қорғау бірінші кезектегі міндет екенін атап өтті. Бас прокурор Ғизат Нұрдәулетов «Қа­сіретті қаңтар» оқиғасына қа­тыс­ты тергеу жұмыстарының бары­сы туралы баяндады. Оның айтуын­ша, қазіргі уақытта 3024 қылмыстық іс бойынша тергеу амалдары жүр­гізіліп жатыр. Арнаулы про­курор­лардың басшылығымен ве­домствоара­лық тергеу тобы жаппай тәр­тіпсіздіктер мен террорлық ак­тілер бойынша 177 істі қарап жатыр. Прокуратура органдарының мәлі­меті бойынша 779 адам қамауда отыр. Олардың арасында ұйымдас­қан қылмыстық топтардың 24 мү­ше­сі бар. 113 адам кісі өлтіру, ұрлық, тонаушылық және қарақшылық әрекеттері үшін бұрын сотталған. Ұста­лғандардың тұлғалары анық­талған соң, сондай-ақ денсаулық жағдайларына байланысты және басқа да материалдар бойынша 109 азаматтың қамауға алу жазасы кетіп қалмау жөніндегі қолхатпен және жеке кепілдік берумен алмас­тырыл­ған. Прокурорлар азаматтардың тәртіпсіздікке қатысы бар екені дәлел­денбегенін негізге ала отырып, тағы да 103 адамды босатқан. Ұстал­ғандарды азаптау туралы әрбір ха­барлама жіті тексеріледі. Про­курор­лар адвокаттармен, құқық қорғау­шы­лармен және Адам құқықтары жө­ніндегі уәкілмен әрдайым байла­ныс­та. Оларға тергеу изоляторлары­на, уақытша ұстау изоляторларына және ұсталу себебін анықтайтын арнаулы орындарға кіруге мүмкін­дік берілген. Жалпы прокуратураға ұсталғандар тарапынан 305 шағым түскен. Құқық бұзуға қатысты 62 ша­ғым расталмады. Азаптау және би­лігін асыра пайдалану дерегі бойын­ша 170 қылмыстық іс қозғал­ды. – Әрбір істі егжей-тегжейлі тек­сереміз және бұлтартпас дәлелдер болған жағдайда ғана кінәлілерді жауапкершілікке тартамыз, – деді Бас прокурор. Осы аптадағы басты оқиғаларға шолу жасап өттік. Одан бөлек, ауыс-түйістер легі әлі жалғасып жатыр.

Серіктес жаңалықтары