Nature Human Behaviour журналында жарияланған жаңа зерттеу ұйқының есте сақтау қабілетіне әсері туралы бұрынғы түсініктерге жаңа көзқарас ұсынады. Ғалымдар ұйқы тек ақпаратты ұмытудан қорғамай, оны белсенді түрде қайта құрып, трансформациялайтынын анықтады. Нақты өмірдегі оқиғалардан кейін ұйықтаған адамдар сол оқиғалардың ретін жақсы сақтап қалған, ал ұсақ-түйек бөлшектер көмескілене түскен. Бұл әсер қысқа мерзімді емес: бір реттік оқиғадан кейін тіпті 15 ай өтсе де, ұйқыдан кейін оқиғалардың реттілігі жақсырақ есте сақталған.
Зерттеу есте сақтауға қатысты көптен бері қойылып келе жатқан сұраққа жауап береді: ұйқы естеліктерді жай ғана сақтап қалуға көмектесе ме, әлде оларды белсенді түрде жақсартып, қайта құра ма? Бұған дейінгі зерттеулер ұйқының кейінгі есте сақтауға оң әсер ететінін көрсетті, бірақ олардың көпшілігі жасанды тапсырмалар – сөз тізімдерін немесе экрандағы бейнелерді жаттауға негізделген еді.
Брайан Левин зертханасында жүргізілген бұл зерттеу нақты өмірде болған оқиғаны негізге алып, оның уақыт өте қалай өзгеретінін бірнеше күн, апта, тіпті 1 жылдан астам уақыт бақылаған.
«Мен бұрыннан бері адамның күрделі жеке естеліктерін (эпизодтық жад) қалай есте сақтайтынына қызығушылық танытып келемін», – дейді зерттеудің жетекші авторларының бірі, қазір есірткі мен психикалық денсаулық орталығында постдокторант болып жұмыс істейтін Стефани Симпсон. «Көптеген зерттеудің тек қарапайым сөздер мен суреттерді еске түсіруді сынағанын көрдім. Сонымен қатар, олардың көпшілігі ұйқының есте сақтау қабілетіне ұзақмерзімді әсерін қарастырмаған».