Балық аулау – байырғы кәсіп

Балық аулау – байырғы кәсіп

Балық аулау ісін байырғы кәсіп ретінде санайтын елдер әлемде бірен-саран. Көбі балық аулауды хоббиге теңеп, демалыс күн­дері өзен-көл маңына барып қармақ құра­ды. Ал бұл кәсіпке бар ғұмырын сарп етіп, маң­дай термен нәпақа тауып, ризық-несібесін арт­тырып жүргендер ол қармақты бұйым көр­мейді. Көл бетінде ұзыннан-ұзақ созылған сүзе­кіні тартып, балыққа ау тастайды. Адал та­быс табуды мақсат еткен оларға тулап-тол­қып, буырқанып жатқан теңіздің желі де тос­қауыл емес. Тіпті, қыстыгүні көлдің ба­сы­на қос тігіп, сүйменмен ойық ойып балық ау­л­айтын оларға өңменіңнен өтіп кететін суық та кедергі емес. Теңіздің тосын мінезімен бетпе-бет ке­луге мәжбүр адамдар Балқаш кө­­­лі­нің Жетісу облысына қарасты жа­ға­лауында орналасқан Көпбірлік ауылында да тұрады. Жалпы саны 175 үй түтінін тү­тетіп отырған бұл ауылдың байырғы да бас­ты кәсібі – балық шаруашылығы. Нә­па­­­қасын теңізден терген балықшылар ауы­­лының Көпбірлік деп аталуының өзін­дік тарихы бар. Кезінде коллективтендіру ке­зеңінде көл маңында құрылған 6 кол­хоз­ды біріктіріп, бірлігі жарасқан ауыл бол­сын деген ниетпен осылай атаған. Ауыл тұрғындарынан «Ауылдың бетке ұстар балықшысы деп кімді айтар едіңіз?» де­сеңіз, ауылға сіңген еңбегі мен сұрапыл со­ғыста көрсеткен ерлігі әлі күнге дейін ел ауызында жүрген Момыш Жұмашұлын айтады. Ерте жастан еңбекке араласқан бозбала Момыш Екінші дүниежүзілік со­ғысқа аттанған еріктілер қатарына қо­сылып, ел үшін аянбай күресіп, табан­ды­лық танытқан. Сосын ауылына аман-есен ора­лып, ерлігі ел ішіне таралып, қанша ұлық­талса да, қол қусырып жатпай, ата­сы­нан қалған кәсіп балық шаруа­шы­лығын қолға алған. Алдымен инженер, сосын 30 жыл бойы бригадир болып жол бастаған со­ғыс қаһарманы зейнетке шықса да ті­кесінен тік тұрып, күндіз-түні дамыл тап­пай жұмыс істегені осы күнге дейін ауыл тұрғындарының есінде. [caption id="attachment_193696" align="alignleft" width="281"] Исағали Момышұлы жұбайымен[/caption] тоңазытқышқа тиеп, ауылға кері қайтамыз. Жағалауда Жол­жақсы ағаның жүк көлігіне топырлай мініп, түнге таман ауылға жетеміз», – дейді Исағали аға. «Ал ақшаны қалай алатын едіңіздер? Бри­гадир өзі есептеп, қолдарыңызға ұста­туы ша ма еді?» деген сұрағымызға «Бри­га­дирге колхоз басшысы жоспар береді. Ол сол жоспар бойынша жұмыс істеу ке­рек. Сол үшін ол арнайы табель жүргізеді. Ауыл­ға келген соң табельді бухгалтерге өт­кізіп, сосын ол әр балықшының та­бы­сын есептеп береді», – деп жауап берді. «Та­ғы бір айта кетерлігі, бұрын ауа райына қара­май-ақ көлге шығып кететінбіз. Ал қазір интернет орнатылғалы бері балық­шылар ауа райын тексеріп отырады. Ин­тернет істемей қалса, қаладағыларға «Ер­теңгі ауа райын біліп берші» деп хабар­ла­сады», – дейді кезінде балық аулаудың бас­қаша болғаны туралы әңгімесін жал­ғас­тырып. Исағали ағаның айтуынша, кезінде ауыл әйелдері де ерлеріне кө­мек­те­сіп, бұл кәсіпке араласқан. «Ауыл әйел­де­рі ерлері әкелген балықты тұздап, қақ­тап, 176 шақырым жерде орналасқан ау­дан орталығы Үштөбе қаласына апарып са­та­тын. Жолдасым Сембала да осылай ба­лық сатты. Таңғы автобусқа балық тиеп әке­тіп, сатып, түскен ақшаға азық-түлік алып, кешкі автобуспен қайтатын», – дейді. [caption id="attachment_193698" align="alignright" width="321"]