«Әлеуметтік түйткілді жылдам шешетін өңір»
«Әлеуметтік түйткілді жылдам шешетін өңір»
Түркістан облыстық мәртебеге ие болғалы қала гүлденіп, әлеуеті артып келеді. Себебі еңбек күші орасан әрі бірқатар салаларды дамытуға қолайлы облыстың әлеуметтік мәселелерді шешуге деген қауқары жетерлік.
Жақында Президент жанындағы Қазақстан стратегиялық зерттеулер институты сарапшылары облысқа «әлеуметтік мәселелерді жылдам шешуді көздеген өңір» деп баға берді. Елбасы Жолдауын жүзеге асыру бойынша өткен аймақтық сарапшылар кездесуінде аталған институттың әлеуметтік-саяси зерттеулер бөлімінің басшысы Алуа Жолдыбалина «Өмір сапасының деңгейі: негізгі өлшемдері мен индикаторлары» тақырыбында баяндама жасады. Онда Елбасы Жолдауындағы басты міндет – елдің тұрмыс деңгейін көтеру екеніне тоқталған А.Жолдыбалина өмір сапасын анықтаудағы негізгі индикаторлар мен өлшемдер туралы түсіндіріп берді. Ал институттың ақпараттық-талдау жұмысы бөлімінің басшысы Әсел Назарбетова «Жаңа заманның мемлекеттік қызметкерлері – ел саясатының тиімді жүзеге асуының негізі» тақырыбында ой қозғады. «Елбасы мемлекеттік қызметшілердің деңгейін, мемлекеттік органдардың тиімділігін арттыру жөнінде тапсырма берді. Мәселен, ескі жүйе бойынша мемлекеттік қызметкердің жалақысы оның лауазымы мен еңбек өтіліне байланысты болатын. Ал жаңа жүйе бойынша жұмыстың күрделілігі ескеріледі. Жұмысты сапалы істеген қызметкерлерге бонустар беріледі. Осы арқылы басшылық пен мамандар жалақысы арасындағы алшақтық төмендейді», – деді ол. Ал белгілі саясаттанушы Бөріхан Нұрмұхаммед Түркістандағы жетекші оқу орындары мемлекеттік басқару, урбанизация, туризм салалары бойынша мықты мамандар даярлауды күшейтулері тиіс деп есептейді. Саясаттанушының пікірінше, биыл бір жылда екі Жолдаудың жариялануының астарында Елбасының әлеуметтік мәселелерді жылдам шешу мақсаты жатыр. Себебі үш ай бұрын айтылған тапсырмалар мен бастамаларды келесі жылдың бюджетіне енгізуге мүмкіндік бар. Жиынды жүргізген облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Бейсенбай Тәжібаев сарапшылардың пікірлері студенттер мен оқытушыларға серпін беретінін жеткізді.
Қазақтың қымыранына Қытай қызыға бастады. Түркістандағы түйе және бие сүтін өңдеп, одан құрғақ ұнтақ шығаратын зауыт желтоқсан айында толық іске қосылмақ. Қазір зауыт сынақ мерзімінде жұмыс істеп жатыр. Зауыт тәулігіне 100 тонна түйе сүтін қабылдап, одан құрғақ ұнтақ шығарады. Дайын өнімді қайнаған суға езіп, шұбат қылып ішуге болады. Қытай инвесторларының қаржысына салынған зауыт құны – 7,5 млрд теңге. Бірлескен кәсіпорынның 95 пайызы Қытайға, қалған 5 пайызы Қазақстанға тиесілі.
– Түйе және бие сүтін өңдейтін «Golden camel» зауытында тек Түркістан ғана емес, Қызылорда, Жамбыл облыстарындағы түйе шаруашылығымен айналысатын тұрғындарды кооперацияға біріктіріп, сүтін зауытқа өткізу көзделіп отыр, – дейді Түркістан облысы ауыл шаруашылығы басқарма басшысының орынбасары Нұржігіт Мырзахметов. Жоспар бойынша, зауытта 80 адам жұмыспен қамтылмақ. Оның 10-ға жуығы қытайлық маман болса, қалғаны жергілікті тұрғындар болуы көзделген. Келісім бойынша, зауыт түйе сүтін базар бағасынан 50-100 теңгеге қымбатырақ қабылдайтын болады. Себебі мемлекет тарапынан беріліп жатқан жеңілдіктер, жеңілдетілген несиелер бар.
Бұл серіктестік – Қазақстан мен Қытай мемлекеттерінің арасындағы индустриалды-инновациялық байланыстар бағдарламасындағы 51 кәсіпорынның бірі. Сондай-ақ, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің «индустрияландыру және экономикалық өсімінің» үшінші бағыты бойынша Жол картасына енгізіліп, Инвестициялар және даму министрлігінің комитетімен арнайы келісімшартқа тұрған. Қажетті инфрақұрылымды дамытып, қолдау көрсетілсе түйеден алынған өнімдерді шетелдерге, осынау өнімдерге сұранысы көп нарықтарға экспорттауға мүмкіндік туар еді. Бүгінгі таңда әлемде түйе еті мен сүтіне деген сұраныс өскен. Мәселен, Қытай мен Францияда шұбаттан әртүрлі иіссулар, сықпа майлар жасап шығарады. Сондықтан оларға шикізат ауадай қажет.
Экономикалық зерттеулер көрсеткендей, түйе бағу ірі қара немесе қой өсіруден әлдеқайда тиімді екен. Оған арнайы жемшөп қорын дайындау аса қажет емес. Яғни, түйе өсіруші фермерлік шаруашылықтардың өзге шаруа қожалықтарына қарағанда рентабельділігі анағұрлым жоғары болып келеді. Сондықтан да сарапшылар мемлекеттің бүгінгі таңда осы салаға көрсетіп отырған қолдауларын, ішкі нарықтағы сұраныстарды, экспорттық әлеуетімізді, түйелер санын көбейтуге, оларды өсіруге мүмкіндіктер мен тәжірибелердің барын ескере келе өңірде түйе шаруашылығы кластерін қолға алатын кездің жеткенін айтады. Бұл ретте Түркістан облысының түйе шаруашылығын дамытудағы әлеуеті зор. Ал «Golden Camel» кәсіпорны түйе бағушы шаруашылықтардың басын біріктіріп, ортақ іске жұмылдыруға ниетті.
Кәсіпорын Алматы, Қызылорда, Жамбыл, Түркістан облыстарынан түйе сүтін жинауды көздеп отыр. Осы өңірлерде 84 мыңнан астам түйе бар екен. Олардың 37 мыңдайы сауылады. Бастапқыда осыншама інгеннің 20 пайызының, яғни 7,5 мыңдайының сүтін өңдеу жоспарлануда. Күніне әр інген орта есеппен 6 литр сүт беретінін есептегенде, 7,5 мың інгеннен 45 мың литрден астам сүт алынады. Зауыт бастапқыда 30 пайыз қуатпен жұмыс істейді. Араға белгілі бір уақыт салып, кәсіпорын қуаттылығы жүз пайызға шаққанда күніне 100 мың литр сүт өңдеуге шамасы келеді. Түркістан облысындағы ең ірі жобасына 7 млрд теңгеден астам инвестиция құйылды.
