CNN арнасында біздің еліміздің аумағында орналасқан көне Семиярка (Жетіжар) қонысын зерттеп жатқан халықаралық археологтар тобының нәтижелеріне арналған кең көлемді мақала жарық көрді, деп хабарлайды turkystan.kz.
CNN Science бөлімінің Қазақстандағы Жетіжар археологиялық нысаны туралы материал жариялауы – еліміздің ғылыми экожүйесі үшін айрықша маңызды оқиға. Бұл тек қызықты жаңалық емес, Еуразия даласына қатысты халықаралық түсінік пен қабылдауды өзгертіп, отандық археология ғылымы үшін жаңа мүмкіндіктер ашатын жаңалық.
Жетіжар – Еуразия даласының ең маңызды нысандарының бірі. Ол қазіргі Қазақстан аумағында 3,5 мың жылдан астам уақыт бұрын жоспарлы құрылысы бар, тұрақты үйлері және дамыған қалайы- қола металлургиясы бар ірі протоқала болғанын дәлелдейді. Жаңа деректер көшпелі қоғамдар туралы қалыптасқан көзқарасты қайта қарауды талап етіп, оларда Ескі дүниенің алғашқы орталықтарымен пара-пар урбанистік құрылымдардың болғанын көрсетеді. Бүгінгі Жетіжар – Орталық Азия далаларының өз алдына технологиялық және әлеуметтік дамудың орталығы болғанын дәлелдейтін, Ертіс аңғарында бой көтерген қола дәуірінің қаласы.
1. Өңірдің жаңа ғылыми келбеті
Зерттеулер қазіргі Қазақстан аумағында қола дәуірінің шамамен 140 гектарды қамтыған ірі орталығы болғанын көрсетті.
Бұл әлемдік археология ғылымы үшін – дала қоғамдарын тек мобильді деп қарастыратын түсінікті қайта қараудың қажеттілігін білдіреді. Жетіжар күрделі қала құрылымдары, рәсімдік орталықтар және металлургиялық өндірістің болғанын айқын көрсетеді.
2. Халықаралық ғылыми 관심нің артуы
Жобаға Қазақстан, Ұлыбритания және АҚШ ғалымдары бірлесе қатысуда.
Әлемнің алдыңғы қатарлы ғылыми орталықтарының бұл зерттеуге қызығушылық танытуы – біздің аумақтағы нысандардың жаһандық деңгейдегі маңызын дәлелдейді.
3. Қазақстанның ғылыми әлеуетін арттыру
Мұндай жобалар отандық университеттер мен ғылыми орталықтар үшін үлкен мүмкіндік береді:
Antiquity сияқты жоғары деңгейлі халықаралық басылымдарға ену;
пәнаралық зертханалар құру;
жас зерттеушілерді далалық жұмыстарға тарту;
ғылыми сараптаманың экспортын күшейту.
4. Білім беру үшін стратегиялық маңызы
Археологиялық жаңалықтар біртіндеп келесі бағыттарға енгізілуі тиіс:
тарих пен археология бойынша жаңартылған оқу бағдарламаларына,
цифрлық білім беру ресурстарына,
жасанды интеллектке негізделген зерттеу курстарына.
Біз студенттердің Қазақстанды периферия емес, кең ауқымды Еуразия тарихының өзегі ретінде қабылдауын қалаймыз.
5. Мәдени және ұлттық нарративті қалыптастыру
Жетіжар – Қазақстан жерінде дамыған қоғамдардың, технологиялық орталықтардың және ерте металлургияның болғанын дәлелдейтін тағы бір маңызды айғақ.
Бұл біздің тарихи санамызды күшейтіп, мәдени саясат үшін жаңа іргетас қалыптастырады.
6. Қазақстанның зерттеуді қолдауы
Жетіжарды археологиялық зерттеу Қазақстанның ғылыми грантының қолдауы арқасында жүзеге асып отыр.
Жоба Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің гранты аясында, сондай-ақ Британ академиясы мен Еуропалық зерттеу кеңесінің қолдауымен қаржыландырылады. Бұл – археология ғылымына мемлекет тарапынан салынған инвестициялар халықаралық деңгейдегі нәтижеге алып келетінін көрсетеді.
Жетіжар ашылымы – археология, білім беру және ұлттық бірегейліктің тоғысқан тұсы.
Біз халықаралық зерттеулерді әрі қарай қолдап, Қазақстан ғылымын жүйелі түрде дамытуға басымдық береміз.