Қазақстанда есірткі қылмысына қарсы күрес пәрменді түрде жүргізіліп келеді. Құқық қорғау органдары мен арнайы қызметтер синтетикалық және «дәстүрлі» есірткі тарату арналарына соққы беріп, жастар арасында нашақорлықтың алдын алуға баса назар аударып отыр. Жыл басынан бері ондаған ірі қылмыстық топ әшкереленіп, заңсыз айналымнан жүздеген келі есірткі тәркіленді. Сарапшылардың айтуынша, бұл бағыттағы жүйелі шаралар қоғамдағы қауіпсіздікті арттыруға елеулі үлес қосуда.
Шымкентте жастар арасында есірткіге қарсы 100-ден астам профилактикалық іс-шара өткізілген. Бұл туралы Шымкент қаласы Полиция департаменті бастығының бірінші орынбасары Құрманбек Сахов мәлімдеді.
– Шымкент қаласы полиция департаменті «Заң мен Тәртіп» қағидаты аясында есірткі қылмыстарының жолын кесу және оның заңсыз айналымына тосқауыл қою мақсатында жүйелі жұмыс жүргізуде. Департамент қызметкерлерінің жедел-іздестіру шараларының нәтижесінде 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығында есірткіге қатысты 286 құқық бұзушылық тіркелді. Оның 101-і қылмыс, 185-і қылмыстық теріс қылық ретінде тіркелген. Анықталған құқық бұзушылықтардың ішінде 61-і есірткі сату дерегі, 9-ы аса ірі көлемде сақтау, 6-уы заңсыз жарнама, 22-сі есірткі өсімдіктерін заңсыз өсіру фактісі болды. Заңсыз айналымнан барлығы 100 келіге жуық есірткі заты тәркіленді. Оның ішінде 60 келіден астамы – марихуана, 16 келіден астамы – синтетикалық есірткі. Синтетикалық есірткімен күресті күшейту мақсатында интернет кеңістігіне мониторинг жүргізілді. Нәтижесінде, есірткі саудасына қатысы бар 1001 интернет-сайт пен әлеуметтік желі парақшалары бұғаттауға жолданды. Сонымен қатар қылмыстық әрекеттерде қолданылған 1 380 банк шоты анықталып, бұғатталды. Жалпы сомасы 46 млн теңгеден астам қаражаттың заңсыз айналымына тосқауыл қойылды. Синтетикалық есірткіні интернет арқылы таратудың 33 дерегі тіркеліп, оның 17-сі бойынша қылмыстық істер сотқа жолданды. Аталған істер бойынша 38 адам ұсталып, жауапкершілікке тартылды, – деді Құрманбек Сахов.
1 маусымда Шымкент қаласында «Қарасора – 2025» жедел алдын алу шарасы басталды. Операцияның алғашқы айында 29 келіден астам есірткі тәркіленген. Оның ішінде 17 келісі – сора өсімдігі, 8 келіге жуығы – синтетикалық есірткі, 5 келіден астамы – марихуана.
Жастар арасында нашақорлықтың алдын алу – қоғамның маңызды міндеті. Есірткіге тәуелділік адамның денсаулығына, психикасына және болашағына орасан зор зиян келтіреді. Сондықтан мектептер мен жоғары оқу орындарында ақпараттық тү-
сіндіру жұмыстары тұрақты жүргізіліп, жастарға салауатты өмір салтының артықшылықтары қанша айтылса да артық болмайды.
Психологиялық қолдау көрсету, бос уақытты тиімді ұйымдастыру және спорттық іс-шараларды дамыту – нашақорлықтың таралуына жол бермеудің негізгі жолдары. Әрбір жас өзінің өмірі мен денсаулығы үшін жауапкершілікті сезінуі тиіс. Осы орайда қала аумағында жастар арасындағы нашақорлықтың алдын алу бағытында да кешенді жұмыстар жүргізілуде. Атап айтқанда, оқу орындары мен жастар көп шоғырланатын орында 106 профилактикалық іс-шара ұйымдастырылған. Бұл шаралар 23 мыңнан астам оқушы мен студентті қамтыған.
Биыл Жамбыл облысында да есірткіге қарсы күрес шаралары қызу жүргізіліп жатыр. Мәселен, жарнамасы бар 225-тен астам граффити өшірілді. Жыл басынан бері Жамбыл облысында 249 есірткі құқық бұзушылығы анықталды. Оның ішінде 115 қылмыс, 134 қылмыстық теріс қылық бар.
Қабылданған шаралардың нәтижесінде заңсыз айналымнан 1 тонна 882 келі түрлі есірткі заты тәркіленген. Бұл – өткен жылдағы көрсеткіштен жоғары. Облыс аумағынан басқа өңірлерге есірткі затта-
рын тасымалдайтын 11 арнаның жолы кесілген. 150 келіден астам кептірілген марихуана, 130 келі гашиш тәркіленіп, 12 адам ұсталған. Жыл басынан бері синтетикалық есірткілердің заңсыз айналымымен айналысқан 14 адам ұсталып, олардан 10 келіден астам синтетикалық есірткі, 2 тоннаға жуық прекурсорлар тәркіленді. Сонымен қатар 1 есірткі зертханасы анықталды. Синтетикалық есірткінің таралуына жол бермеу мақсатында профилактикалық жұмыстар күшейтілді. Мәселен, «Кибернадзор» ақпараттық жүйесі арқылы 1 983 сайт бұғатталып, «Антифрод» жүйесіне
1 500 банк шоты бұғаттауға жолданып, 50 млн теңгеден астам қаржы шығыны тоқтатылды. Аталған кезеңде оқу орындарында және жастар көп жиналатын орында 506 профилактикалық іс-шара өткізілді.
Жамбыл облысы аумағындағы «Қарасора–2025» республикалық жедел-профилактикалық іс-шарасының алғашқы айында Полиция департаменті мен жергілікті атқарушы органдар бірлесіп жүргізген рейдтер нәтижесінде 1 200 тоннадан астам жабайы өскен қарасора жойылды. Бұл бағыттағы жұмыстар әлі де жалғасып жатыр.
Ал Павлодар облысындағы «Қарасора – 2025» іс-шарасы аясында 73 келі есірткі тәркіленді.
– Аталған кезеңде полицейлер есірткінің заңсыз айналымы желісі бойынша жедел жағдайды тұрақтандыруға бағытталған іс-шаралар кешенін жүзеге асырды. Нәтижесінде, есірткінің заңсыз айналымы саласында 24 құқық бұзушылық тіркелді, 13 факті бойынша қылмыстық іс қозғалды. Заңсыз айналымнан 73 келіден астам есірткі, оның ішінде – 2 келі синтетикалық есірткі тәркіленді, – дейді Павлодар облысы ПД бастығының бірінші орынбасары Болат Нұрсейітов.
Оның айтуынша, есірткінің бұл түрле-
рін таратумен, әдетте, жеңіл ақша тапқысы келетін және жасалған іс-әрекет үшін жауапкершілікті түсінбейтін жастар қата-
рындағы адамдар айналысады. Операцияны жүргізу кезеңінде жергілікті полиция қызметкерлері жабайы қарасораның өсу фактілерінің жолын кесу бойынша бірқатар алдын алу іс-шараларын ұйымдастырды және жүргізді, соның нәтижесінде құрамында есірткі бар өсімдіктерді жоюға уақытылы шаралар қолданбағаны үшін төрт азамат жауапқа тартылып отыр.
А.Бименді