2028 жылға дейін Абай облысында 29 жоба іске асырылып, 8 мың жұмыс орны ашылмақ. Жаңадан құрылған аймақтың жаңа тынысын ашу үшін жан-жақты сараланған, егжей-тегжейлі екшелген 3 жылдық жоспар әзірленді. Бұл жоспар аймақ дамуының алдағы бағытын айқындап отыр. Осы аптада Абай облысының әкімі Берік Уәли облыстың алдағы 3 жылдық даму жоспарын жариялады. Құжатта аймақтың транзиттік әлеуеті мен географиялық ерекшелігі толық ескерілген. Сондай-ақ ауыл шаруашылығы, ішкі туризм, әлеуметтік саланы дамыту, жол және инфрақұрылым жүйелерін жаңарту сияқты өзекті әрі өткір мәселелер де қарастырылып отыр.
Өңірдің ахуалы ерекше назарда
Облыс әкімдігінің ресми мәліметіне сүйенсек, өңір әкімі 17 ақпанда жұмысқа кіріскеннен бері аймақтағы 2 қала мен 10 ауданды түгел аралап, жалпы саны 68 елді мекенге барып, тұрғындардың тыныс тіршілігімен, өзекті мәселелерімен танысқан.
Жоспарды таныстыру үшін өткен жиынға аймақтың білім, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, әлеумет, бизнес саласының өкілдері, депутаттар, құқық қорғау органдарының жетекшілері, жоғары оқу орындарының басшылары қатысты. Сондай-ақ онлайн форматта да көрсетілді.
Аймақ басшысы жиынды ашқан сөзінде Президенттің облысты қайта құру туралы шешімі шын мәнінде тарихи әділдіктің салтанат құруы болғанын атап өтті.
– Облыс құрылған сәттен бастап өңіріміздің әлеуметтік-экономикалық дамуы – Мемлекет басшысының тікелей бақылауында. Биыл біз Абай Құнанбайұлының 180 жылдық мерейтойының іс-шарасын атап өтеміз. Үкімет бұл бағыттағы көптеген жұмысты қолға алып жатыр. Іс-шараға дайындықты қазірден бастадық, жоғары деңгейде өткізуге атсалысу облысымыздың әрбір тұрғынының міндеті деп білемін, – деді аймақ басшысы.
Берік Уәли өңірді дамыту жоспары әзір болғанын айтып, оның басты бағыттарына тоқталды.
– Біз облыстың транзиттік әлеуетін және географиялық ерекшеліктерін ескере отырып, алдағы үш жылға даму жоспарын айқындап, дамудың негізгі бағыттарын белгіледік. Өңірдің өндірістік, ет, сүт кластерін құру мен суармалы егіншілік әлеуетін арттыруға, ішкі туризмді, әлеуметтік саланы дамытуға, жол және инфрақұрылым жүйелерін жаңартуға басымдық беріледі, – деді облыс әкімі.
Семейде «Инвесторлар үйі» ашылады
Облыс әкімі өз баяндамасында аймаққа инвестиция тарту мәселесіне айрықша тоқталды. Берік Уәли 2028 жылға дейін жалпы құны 2,7 трлн теңге болатын 29 инвестициялық жоба жүзеге асырылатынын жеткізді. Соның арқасында 8 мың жаңа жұмыс орны ашылмақ.
Биыл 10 миллиард теңгеге «СемАз» ЖШС өнеркәсіптік алаңдары кеңейтіліп, жылына 6 мың арнайы техника шығаратын желі жаңартылады. «Казполиграф» ЖШС жылына қуаттылығы 40 миллион дана қағаз бен картон бұйымдары өндірісін іске қосады.
Өндірістік инфрақұрылымды кеңейту мақсатында «Өндіріс» индустриялық аймағы 96 гектардан 562 гектарға дейін ұлғайтылады.
Сондай-ақ инвесторлармен жұмысты күшейту мақсатында Семейде «Инвесторлар үйі» ашылады. Бұл шаралар нәтижесінде 2028 жылға қарай облысқа тартылатын инвестиция көлемі 547 млрд теңгеден 800 млрд теңгеге дейін артады деген жоспар бар.
Берік Уәли қызметке кіріскелі бері 40-тан астам шетелдік инвестормен кездесу өткізген. Енді облыс Ресей және Қытаймен сауда байланысын кеңейтуді жоспарлап отыр.
– Осы ретте алдағы аптада Қытайға іссапарға шығып, 1 миллиард 200 миллион АҚШ долларына инвестициялық және өңірдің кәсіпкерлерінің өнімдерін сату бойынша 15 меморандумдарға қол қоятын боламыз. Өңірдің дамуына инвестиция тарту – әрбір деңгейдегі әкімнің міндеті. Осыған орай Семей қаласында инвесторларға сүйемелдеу қызметін көрсететін «Инвесторлар үйі» ашылады, – деді аймақ басшысы.
Ауыл шаруашылығын дамытудың моделі әзірленді
Тағы бір маңызды бағыт – ауылшаруашылық саласындағы жобалар. Осыған байланысты ауыл шаруашылығын дамытудың 2028 жылға дейінгі моделі әзірленген.
Ол ет кластерін құру, сүтті-тауарлы фермаларын салу, құс еті шаруашылығын дамыту және суармалы егіншіліктің әлеуетін арттыру сияқты бағыттарды қамтиды. Бұл бағытта ірі инвестициялық жобаларды қаржыландыру бағдарламасы аясында 13 миллиард теңгеге ет комбинаты, бордақылау алаңдары, сүт өнімдері фермалары, су үнемдеу технологиялары, қой шаруашылығы, балық өсіру жобалары іске асырылып жатыр. Осы бастамаларды қолдау үшін 13 млрд теңгеге жобалар қаржыландырылып, жыл соңына дейін қосымша 8 млрд теңге бөлу жоспарда бар.
Ет кластерін дамыту аясында Жаңасемей ауданы Шақаман ауылында «ЕвразияАгроСемей» ЖШС тәулігіне 35 тонна ет өңдейтін кешеннің құрылысы басталды. Мұнда жылына 12,6 мың тонна ет өнімдері шығарылып, 7 мың бас қойға арналған бордақылау алаңы дайындалған.
– Бұл кәсіпорындар жаңа жұмыс орындарын ашып, өңірдің азық-түлікпен қамтылуына үлес қосады. Осы бағытта жұмысты жалғастырып, әкімдік тарапынан тиісті қолдау көрсетуге дайынбыз, – деді облыс әкімі.
Айта кету керек, биыл облыста ауыл шаруашылығы өнімінің жалпы көлемі 486 миллиард теңгеге жетіп, өсім 103 пайыз болған. Ірі қара мал саны 743 мың басқа жетіп, республика бойынша 3-орында тұр.
75 мектеп күрделі жөндеуден өтеді
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес алдағы үш жылда облыстағы 75 мектеп күрделі жөндеуден өтеді. Биыл жөнделетін 11 мектеп қатарында Аягөз, Үржар, Семей, Жаңасемей, Бесқарағай аудандарының білім мекемелері бар.
Сондай-ақ алдағы үш жылда 150 жаңа модификациялы кабинет пен заманауи интерактивті тақталар орнатылады. Биылдың өзінде 19 мектепке 55 кабинет, 68 мектепке 68 тақта сатып алынады. «Қазақстан халқына» қоры арқылы 33 ауыл мектебі заманауи кабинеттермен жабдықталады.
– Мектептерді күрделі жөндеуден өткізсек те, облыстың барлық мектептерінде оқушылар жабдығы ескірген, бұл мәселе шешімін таппай отыр. Мұны алдағы үш жылда кезең-кезеңімен шешетін боламыз. Балалардың қосымша білім алуына жағдай жасау үшін Семей қаласында биыл Оқушылар сарайының құрылысын аяқтаймыз, – деді аймақ басшысы.
Мемлекет басшысының бастамасымен іске асырылып жатқан «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында Семей қаласының Қарағайлы тұрғын ауданында 1 200 орындық, Бесқарағай ауылында 300 орындық мектеп ашылды. Биыл Аягөзде 600 орындық, Семей қаласының Шығыс кентінің оң жағалауында 300 орындық мектеп пайдалануға беріледі.
Мектепке дейінгі білім беру тапшылығын шешу үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік аясында 2 мың орындық 8 балабақша салу жоспарланған. Қарағайлы ықшам ауданында 320 орындық балабақша құрылысы басталды.
Алакөл жағалауы абаттандырылады
Туризм өңір экономикасының маңызды бағытына айналуға тиіс. Осы мақсатта Туризм басқармасы құрылып, қыруар жұмыс қолға алынып жатыр.
Мәселен, биыл Қабанбай ауылындағы Алакөл жағалауын абаттандыру мен туристік аймақтың бас жоспарын өзгертуге 430 млн теңге бөлінді. Сонымен қатар өңірдің тарихи, мәдени нысандарының инфрақұрылымы кезең-кезеңімен дамытылады. Олардың қатарында Барлық-Арасан шипажайы, Абайдың Жидебай-Бөрілі музейі, Қоңыр-Әулие үңгірі, Қозы Көрпеш – Баян Сұлу ескерткіші, Бесқарағайдағы Тұзды көл, Киелі бұлақ, Ырғызбай, Баянбай ата кесенелері және Елеке сазы қорғандары бар.
– Туристік әлеуетті арттыру мақсатында Семей, Аягөз, Шар қалаларының және Ақтоғай кентінің, Жалаңашкөл, Дегелен, Үшбиік, Жарма, Белағаш, Ауыл стансаларындағы теміржол вокзалдары жаңғыртылады. Қосымша әуе бағыттарын ашу бағытында жұмыстар жүргізілуде. Мысалы, Семей–Астана-Семей бағытына «Южное-Небо» компаниясының рейсі іске қосылды, Семей-Қарағанды-Семей бағытын ашу көзделіп отыр. Нәтижесінде, облысқа келетін туристер саны 300 мың адамнан 600 мыңға жетіп, қызмет көрсету көлемі 5,3 млрд теңгеден 1,5 есеге артады, – деді облыс әкімі.
Туристерге қолайлы жағдай жасау мақсатында Семейде Semey Mall сауда-ойынсауық орталығы мен PANA қонақүй кешенінің құрылысы басталады.
Облыс орталығы кеңейеді
Семейдің солтүстігіндегі жаңа ауданда 75 мың тұрғынға арналған тұрғын үй кешендері, 40-тан астам әкімшілік, коммерциялық және әлеуметтік нысандар, саябақтар бой көтеретін болады. Жоба аясында жастар сарайы, Жекпе-жек сарайы, ғалымдар үйі, медиа орталық, көрме орталығы, Достық үйі, инвесторлар орталығы, музыкалық мектеп, филармония, этносаябақ, стадион, колледж, музей, балабақшалар, қонақүйлер мен сауда кешендерін салу жоспарланған.
– Жаңа аудан – шаһардың солтүстік бөлігіндегі орналасқан, жер көлемі мың гектардан асатын, ыңғайлы жол дәліздерімен, тиімді географиялық орналасуымен ерекшеленеді. «Семей орманы» мемлекеттік табиғи резерватына жақын тұрғандықтан, осы экологиялық жасыл аймаққа тоқтадық. Мұнда жасыл желекті көптеп отырғызуға баса мән беріледі, тұрғындарға жайлы саябақтар салынады. Бұл ықшам ауданда Мемлекет басшысының қолдауымен «Абайға құрмет» республикалық акциясы аясында Ұлы Абайдың 180 жылдығына орай еліміздің өзге өңірлері сыйға тартатын маңызды әлеуметтік, мәдени нысандар бой көтеретін болады. Ұзақ мерзімге бағытталған жобаны жүзеге асыру өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына үлкен серпін береді, жаңа өндіріс орындары мен жаңа жұмыс орындарының ашылуына септігін тигізеді. Өңірдің инвестициялық тартымдылығы, оның ішінде жеке инвестиция көлемі артады, – деді аймақ басшысы.
Облыс әкімі Семейдің басқа аудандары да назардан тыс қалмайтынын жеткізді. Қаланың бос аумақтарына облыстық көпсалалы аурухана, театр, тағы басқа маңызды әлеуметтік нысандар салынады.
Жаңа мәдени нысандар бой көтереді
Облыс әкімінің баяндамасында аймақта мәдениет және спорт саласы бойынша іске асырылатын жобалар туралы айтылды.
Семейде 530 орындық жалғыз театр үш ұжымға бірдей қызмет етеді. Бұл мәселені Ұлттық құрылтайда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев та айтқан болатын.
Филармония ғимараты 1991 жылдан бері жөнделмеген, Абай атындағы кітапхана 1974 жылғы ғимаратта орналасқан. Мәдениет нысандарының жағдайын жақсарту үшін биыл бірқатар жобалар қолға алынады. Абай ауданындағы мәдениет үйінің жабдықтары жаңартылады, Бородулиха ауданының Камышенка ауылында клуб салынады. Мақаншыдағы «Інжу-маржан» ансамбліне музыкалық аспаптар алынады, Бесқарағай ауданындағы Беген ауылында, Глуховка және Ерназар ауылдарында мәдениет үйлерінің құрылысы басталады.
– Ұлы Абайдың 180 жылдығына орай Мемлекет басшысының қолдауымен «Абайға құрмет» республикалық акция аясында еліміздің өзге өңірлері Семей қаласында музыкалық мектеп, облыстық орталық кітапхана, шығармашылық сарайы, өлкетану музейі, көрме орталығы және амфитеатр салатын болады, – деді аймақ басшысы.
Аймақта спорт саласына да айрықша мән беріледі. Аудандарда жүзу бассейні, модульдік спорт залы, дене шынықтыру-сауықтыру кешені сияқты бірқатар нысан құрылысы басталып кеткен. Сонымен қатар Водный және Бобровка кентінде спорт кешендерінің іргетасы қаланды.
P.S. Өңірді дамытудың жаңа жоспары аймақтағы халықтың әл-ауқатын жақсарту үшін жасалған маңызды қадам екені сөзсіз. Тұрғындарды жұмыспен қамту, инфрақұрылымды жаңарту және ауыл шаруашылығы мен туризмді дамыту – облыстың әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне оң әсер етіп, аймақ тіршілігіне жан бітіретініне сенім мол. Бұл бастамалар елеусіз қалған елді мекендердің еңсесін тіктеп, аймақты жаңа белестерге жетелейді. Елдің тілегі де – сол. Ендігі міндет – жоспарланған жобалардың тиімді әрі уақытылы жүзеге асуын қадағалап, жағдай жасау.