Жасанды интеллект репетиторды алмастыра ала ма? PLOS One ғылыми журналында жарияланған жаңа зерттеу нәтижелері жасанды интеллекттің, соның ішінде ChatGPT-дің, математиканы оқытуда репетитор секілді тиімді бола алатынын көрсеткен.
Зерттеушілер ChatGPT-дің ұсынған кеңестері мен адам мамандары дайындаған кеңестерді салыстырып, екі әдістің де оқушылардың алгебра мен статистиканы меңгеруінде ұқсас нәтиже беретінін анықтады.
Білім беру технологиялары жасанды интеллекттің мүмкіндіктерін зерттеп, оны оқу үдерісін жақсартуға пайдалануға тырысып келеді. ChatGPT сияқты жетілдірілген модельдер мәтінді адамға ұқсас етіп құрастыра алатындықтан, оларды жеке оқытуда қолдану мүмкіндігі зерттеушілердің қызығушылығын тудырып отыр. Бұл технология жекелендірілген оқытуды қолжетімді әрі тиімді етуі мүмкін. Алайда, жасанды интеллект жүйелерінің нақты оқу үдерісіндегі тиімділігі әлі де толық зерттелген жоқ, әсіресе математика сияқты күрделі пәндер бойынша.
Онлайн білім беру материалдарын, мысалы, кеңестер мен есептердің шешімдерін дайындау – уақыт пен қаржыны талап ететін процесс. Мұндай ресурстарды дайындау үшін мұғалімдер мен пәндік сарапшылар көп еңбектенеді, материалдарды бірнеше рет тексеріп, жетілдіреді. Егер ChatGPT секілді жасанды интеллект жүйелері жоғары сапалы оқыту материалдарын автоматты түрде жасай алса, бұл оқыту құралдарын әзірлеуге кететін шығындарды айтарлықтай азайтуы мүмкін. Осылайша, түрлі деңгейдегі білім алушылар үшін репетиторлық қолжетімді болып, оқыту үдерісі жекелендірілген әрі тиімді бола алады.
“ChatGPT-дің білім берудегі рөлі туралы көптеген сұрақтар туындады, бірақ олардың жауабы әлі толық анықталмаған еді”, – дейді зерттеу авторы, UC Berkeley Білім мектебінің доценті Закари А. Пардос. “Бізді қызықтырған басты сұрақтардың бірі – ChatGPT математика сияқты нақты STEM салаларында қаншалықты жиі қателеседі және оның ұсыныстары шынайы оқу нәтижелеріне әсер ете ме?”
Зерттеу барысында ғалымдар 274 қатысушыны Amazon Mechanical Turk платформасы арқылы жинады. Барлық қатысушылардың кемінде орта білім деңгейі болған және олар платформаның сенімді пайдаланушылары ретінде белгіленген. Бұл олардың негізгі математикалық дағдыларға ие екендігін және онлайн зерттеуге сенімді қатыса алатынын қамтамасыз етті.
Эксперимент үш топқа бөлінген қатысушылар арасында жүргізілді:
- Бірінші топ ешқандай кеңес (hint) алмай есептер шығарды (бақылау тобы).
- Екінші топ адам тьюторлары жасаған кеңестерді алды.
- Үшінші топ ChatGPT ұсынған кеңестермен жұмыс істеді.
Әр топтың қатысушылары төрт түрлі математикалық пәннің бірі бойынша есептер шешті: Бастауыш алгебра, Орта деңгейлі алгебра, Жоғары деңгейлі алгебра және статистика. Барлық есептер еркін қолжетімді онлайн оқулықтардан алынған.
Бұл зерттеу нәтижелері жасанды интеллекттің білім беру ресурстарын жасау мен репетиторлық жүйелерді дамытуда үлкен рөл атқара алатынын көрсетеді. ChatGPT-дің адам жасаған кеңестермен бірдей тиімділігі және мұндай материалдарды әлдеқайда жылдам әзірлей алатындығы сапалы білімді қолжетімді етуге үлкен мүмкіндік береді.
“Бір оқушыға бір репетитор жалдау – өте қымбат, бірақ тиімді әдіс”, – дейді Пардос. “Жасанды интеллект көмегімен репетиторлық қызметтерді дайындаудың құнын төмендету және оны кеңінен қолжетімді ету – біздің басты мақсатымыз”.
Зерттеушілер жақында ChatGPT және басқа модельдердің оқу материалдарын, соның ішінде күрделілігі әртүрлі сұрақтарды дайындау қабілетін бағалаған тағы бір зерттеу жариялады.
“Генеративті жасанды интеллектті (GenAI) мұғалімдердің жұмысына тиімді құрал ретінде енгізу де зерттеулеріміздің маңызды бағыты бола алады”, – дейді ғалымдар.
Бұл бағытта зерттеу жүргізіліп жатыр, ал ChatGPT сияқты технологиялар білім беру үдерісіне айтарлықтай өзгерістер енгізуі мүмкін.