Консерваторлар жалған ақпаратты көбірек таратады – зерттеу
Алдыңғы зерттеулер консерваторлардың либералдарға қарағанда саяси жалған ақпаратты көбірек таратуға бейім екенін көрсеткен. Бірақ мұндай мінез-құлықтың белгілі бір жағдайларда, мысалы, саяси поляризацияның күшеюі кезінде, күшеюі мүмкін екені аз зерттелген. 2020 жылғы АҚШ сайлау кезеңіндегі жалған ақпараттың көбеюіне назар аударған зерттеушілер бұл құбылыстың себебін және оны шешу жолдарын анықтауға тырысты.
«Бастапқыда, 2020 жылғы АҚШ сайлауы кезінде, жалған ақпарат таратуда республикалықтар мен демократтар арасында үлкен айырмашылық байқалмады. Алайда, саяси поляризация жағдайында консерваторлардың жалған ақпарат таратуы күшейетіні анықталды», – дейді зерттеу авторлары Сяцзин Чжу (PhD кандидаты) және Конни Печман (маркетинг профессоры).
Бірінші зерттеуде PolitiFact платформасынан 2007-2016 жылдар аралығындағы АҚШ қоғам қайраткерлерінің факт-чекинг нәтижелері жинақталды. Әрбір қоғам қайраткерінің идеологиялық ұстанымы (консерватор – Республикалық партия немесе либерал – Демократиялық партия) анықталып, олардың мәлімдемелері жоғары поляризацияланған немесе аз поляризацияланған деп бөлінді. Поляризация деңгейлері Pew Research Center сауалнама деректерінің негізінде анықталды.
Талдауға 3 532 мәлімдеме алынып, олардың жалғандық деңгейі PolitiFact рейтингі арқылы бағаланды. Нәтижесінде, консерваторлар жоғары поляризация жағдайында либералдарға қарағанда жалған ақпаратты көбірек тарататыны анықталды. Ал поляризация төмендеген кезде екі топ арасында айтарлықтай айырмашылық болмады.
Екінші зерттеу бұл талдауды кеңейтіп, 2007-2022 жылдар аралығындағы 13 517 мәлімдемені қарастырды. Сонымен қатар, зерттеуге Филадельфия Федералды резервтік банкі әзірлеген айлық поляризация индексі қосылды. Бұл индекс саяси жаңалықтардағы қақтығыс пен бөліну дәрежесін сипаттайды. Зерттеу көрсеткендей, поляризация өскен сайын, консерваторлардың жалған ақпарат таратуы жиілеген. Ал поляризация төмендеген кезеңдерде бұл айырмашылық жойылды.
Үшінші және төртінші зерттеулер мінез-құлықтағы айырмашылықты эксперимент арқылы тексерді. Қатысушыларға саяси көшбасшылардың «ынтымақтастық» (төмен поляризация) немесе «оппозиция» (жоғары поляризация) туралы мәлімдемелері көрсетіліп, жалған ақпарат жазылған әлеуметтік желі посттарын бағалау ұсынылды. Жоғары поляризация жағдайында консерваторлар жалған ақпаратты таратуға көбірек бейім болды, ал либералдар мұндай мінез-құлық танытпады.
Бесінші зерттеу шынайы әлеуметтік желі жағдайларын модельдеді. Қатысушыларға жеті жаңалық көрсетілген әлеуметтік желі лентасы ұсынылып, әрқайсысына жоғары немесе төмен поляризация контексті енгізілді. Қорытындыда, поляризация жоғары болған кезде консерваторлар жалған ақпаратты көбірек бөліскен.
«Біздің зерттеу консерваторлардың табиғатынан жалған ақпарат таратуға бейім екенін көрсетпейді», – дейді зерттеушілер PsyPost басылымына. «Бұл – тек жағдайға байланысты. Поляризация және топтық қауіп-қатерді қабылдау – бұл мінез-құлықтың негізгі қозғаушы факторлары. Сондықтан, осы кең контексттерді өзгерту қажет».