Алғашқы теңгелер Англияда басылып шықты

1992 жылғы 26 мамырда Президенттің «Қазақстан Ұлттық Банкінің баспа фабрикасын құру туралы» №789 Жарлығы шықты. 1992 жылғы 30 маусымда ҚР Министрлер Кабинеті «Алматы қаласында «Кітап» өндірістік бірлестігінің бос аумағында ұлттық валюта шығаратын кешенін құру туралы» қаулы қабылдады. 1993 жылғы маусымда тәуелсіз Қазақстан тарихындағы бағалы қағаз шығаратын алғашқы цех жұмысын бастап кетті, онда қағаз тиындар шығарылды.

1994 жылдың басында Үкімет, Ұлттық Банк және De La Rue компаниясы жаңа банкнот фабрикасын салу туралы келісімшарт жасаған болатын. Банкноттың алғашқы эскизін Тимур Сүлейменов Ұлыбритания астанасы Лондондағы Harrison & Sons фабрикасында әзірледі, содан кейін бұл фабрика теңге шығаратын мердігер фирма болды. Алғашқы банкноттар да Англияда осы баспадан басылып шықты.

– 7 миллион доллар тауып, ақшамыздың қалған бөлігін шығаруға қажетті шығынды төледік. Төрт «Ил-76» ұшағын жалдап алып, ақшамыздың 60 пайызын тасып əкелдік. Бұл өте құпия операция еді. Құжаттарға: «Мемлекет басшысының салынып жатқан резиденциясына керекті мүлік» деп жазылды. Оған дейін облыстарда жерасты қойма жасатып қойдық. Төрт ұшақ аптасына Лондон – Орал, одан облыстарға дейін əрлі-берлі 18 рейс жасап тұрды. 12 қарашаны мен ақшаны енгізу күні деп жарияладым. Жиырма күнге жетер жетпес уақыт қалды. ҰҚК басшыларының бəрін операцияны өткізуге жұмылдырдым. Ең қиыны – ақшаны барлық аудандарға, барлық банкілерге жеткізу. Ол сегіз күннің ішінде атқарылып шықты. Бəлкім, дүние жүзінде жаңа ақшаны енгізу тап осындай тез əрі табысты жүзеге асырылған жоқ шығар», – деп айтқан екен Назарбаев 1993 жылғы естелігінде.

Қаражатты үнемдеу үшін өндіріс орнын жаңадан салғанша, «Гидромаш» АҚ зауытының корпусының бірін банкнот өндірісі талаптары бойынша қайта жаңарту туралы шешім қабылданды. Уақыт аса тығыз болғанықтан, жобалау мен құрылыс жұмыстары бір уақытта, параллель жүргізілді, ал технологиялық жабдықты монтаждау әрлеу жұмыстары кезінде басталды, бұл фабриканың жұмысын ертерек бастауға мүмкіндік берген.

1995 жылғы 19 мамырда банкнот өндірісіне қажетті база құрылғаннан кейін Банкнот фабрикасы ресми түрде ашылды. Сол жылы 83 миллионнан астам, бір жылдан кейін 104 миллионнан астам банкнот шығыпты. Сөйтіп, Банкнот фабрикасының өнімділігі жобаланған мөлшерге жақындады. 1997 жылы Банкнот фабрикасы Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорты мен жеке куәлігін шығара бастады.

Қазір жинаған тәжірибе мен көпжылдық жұмыстың арқасында Банкнот фабрикасы өзінің полиграфия базасында банкнот шығару ісін толығымен жолға қойды. Банкноттар сапа мен технологияның барлық әлемдік стандартына жауап береді.

Одан бөлек, елімізде 1992 жылы Өскемен қаласындағы Үлбі металлургия зауытының базасында Қазақстан монета сарайы құрылды.

Айналымдағы монеталардың алғашқы өндірілген партиясы 1993 жылы Қазақстан монета сарайында шығарылды. Кәсіпорын түсті металдардан, алтыннан және күмістен ұлттық валюта монеталарын шығаруға байланысты Ұлттық Банктің тапсырыстарын орындайды.

Қазақстан монета сарайы Монета сарайлары қауымдастығына мүше. Бұл қауымдастыққа Англияның Корольдік монета сарайы – Royal Mint сияқты мыңжылдық тарихы бар, саланың флагманы саналатын монета сарайлары мүше. Қазақстан монета сарайында алыс-жақын шет мемлекеттердің тапсырысымен де монеталар әзірленеді. Еліміздің мерейтой қарсаңында шығарылған немесе коллекциялауға арналған монеталары коллекционерлер мен кәсіби сарапшылардың оң бағасын алып келеді.