Жапония ғалымдары әлемде теңдесі жоқ суперкомпьютер құрастырмақ

Жапонияның Білім, мәдениет, спорт, ғылым және технологиялар министрлігі (MEXT) 2025 жылы құрылысын бастауға рұқсат берді.

Жапония қазірдің өзінде әлемдегі ең жылдам суперкомпьютерлердің біріне ие – бұл Fugaku жүйесі. Бірақ ел ғалымдары алдағы жылдары бұл жүйені айтарлықтай жаңартуды жоспарлап отыр. Fugaku Next деп аталатын жаңа суперкомпьютер қазіргі жүйелерден шамамен мың есе жылдам, әлемдегі алғашқы «зетта-класты» суперкомпьютер болмақ, яғни зетта-FLOPS жылдамдығына қол жеткізе алатын құрылғы. Бұл – бүгінгі таңда қол жеткізіліп отырған экса-FLOPS деңгейінен кейінгі келесі қадам. FLOPS, яғни секундтағы жылжымалы нүкте операциялары, жүйелердің есептеулерді және тапсырмаларды қаншалықты жылдам орындай алатынын көрсетеді.

Бірнеше жыл бұрын АҚШ-тағы Frontier суперкомпьютері секундына 1,1 экса-FLOPS (1,1 квинтиллион жылжымалы нүкте операциялары) жылдамдығын көрсетті. Квинтиллион дегеніміз – 18 таңбалы сан.

Егер бұл санды 1 000-ға көбейтсеңіз, алты зеттаFLOPS-қа (21 нөлі бар бір сан) жетесіз. Жаңа суперкомпьютер осы мақсатқа ұмтылмақ, және Жапонияның Білім, мәдениет, спорт, ғылым және технологиялар министрлігі (MEXT) 2025 жылы құрылысын бастауға рұқсат берді.

Жоспар бойынша Fugaku Next 2030 жылға қарай жұмысқа қосылады. Жапондық Nikkei жаңалықтар сайтының хабарлауынша, жобаға 110 миллиард жапон иені (780 миллион АҚШ доллары) көлемінде мемлекеттік қаржы бөлінеді. Жаңа суперкомпьютер алдымен қолданыстағы жүйенің кейбір міндеттерін атқара бастайды, бірақ әлдеқайда үлкен өңдеу қуатына ие болмақ.

MEXT жариялаған ресми ақпаратта жасанды интеллект бірнеше рет айтылған. Әсіресе ChatGPT сияқты генеративті AI құралдары үшін есептеулер жүргізу өте күрделі процесс, сондықтан Fugaku Next осы бағытта үлкен жетістіктерге жетеді деп күтілуде.

Ғалымдар суперкомпьютерлердің пайдалы екенін бірнеше рет дәлелдеді, олар зерттеушілерге қара құрдымдарды модельдеуге, жаңа материалдарды ашуға, Жердің болашағын болжауға және математиканың негіздерін зерттеуге көмектесті. Бұл машиналар одан әрі жетілдірілген сайын, олардың мүмкіндіктері де арта түседі. Кванттық компьютерлерден айырмашылығы, суперкомпьютерлер күнделікті қолданатын десктоптар мен ноутбуктерден аса ерекшеленбейді – олар жай ғана өте жоғары деңгейде масштабталған. Олар әлі де процессорлар, жады және сақтау құрылғыларына негізделген, бірақ барлығы ең шекті деңгейге жеткізілген.

Суперкомпьютерлер әсіресе көптеген айнымалыларды қамтитын модельдеу жұмыстарында үлкен айырмашылық жасай алады. Мысалы, ауа райы жүйелері немесе ғарыш миссиялары сияқты.

Зетта-класты суперкомпьютер көбірек деректермен тезірек жұмыс істей алады және нәтижелері анағұрлым дәл әрі жан-жақты болады. Егер бәрі сәтті өтсе, алты жылдан кейін жаңа суперкомпьютер стандарты пайда болуы мүмкін.