Ұлттық даму жоспары: Тау-кен металлургия кешеніндегі инновациялар

Биыл 30 шілдеде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қол қойған «Қазақстанның 2029 жылға дейінгі ұлттық даму жоспарын» әзірлеу жұмысына «Атамекен» ҰКП үлкен үлес қосты.

Жыл басынан бері осы жұмыс шеңберінде ҰКП экономиканың түрлі салалары үшін тиімді қолдау шараларын ұсынды. Салалық сессиялар барысында бизнес өзінің ең өзекті мәселелерін тікелей айтуға мүмкіндік алды. Орталық мемлекеттік органдар, оның ішінде ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі ҰКП-ның келесі ұсыныстарын ескерді. Олар:

 тау-кен металлургия кешені;

-мұнай және газ саласы;

-өңдеу өнеркәсібі;

-электр энергетикасы саласы;

-агроөнеркәсіптік кешен;

туризм және цифрлық экономика.

Аталған ұсыныстар салалардың әлеуетін бағалауға және ұзақ мерзімді даму жоспарларын қалыптастыруға айтарлықтай мүмкіндік берді. ҰКП ұсыныстарын ішінара енгізу арқылы бизнес-жоспарларды құрастыру процесі жеңілдеп, кәсіпкерлікке оң әсерін тигізуде.

Жоспардың негізгі мақсаты мен міндеті - құрылымдық жаңару, экономиканың тұрақты өсуі, қазақстандықтардың әл-ауқатын жақсарту.

ТМК-ның даму жоспарында маңызды болу себебі - ол бұл сектор ел экономикасының құрылымында жетекші рөл атқаруы. Аталмыш сектордың жұмыспен қамту мен салық түсімдері мәселесінде елеулі маңызға ие. ТМК-нің Қазақстан экономикасындағы стратегиялық маңыздылығы мен түйінді рөлін белгіленді. Бизнеспен ауызбіршілікте негізделген жоспарлар – салалардың негізгі міндеттері мен болашағын айқындайды.

Негізгі мақсат – заманауи технологияларға қажетті маңызды металдардың жаңа кен орындарын іздеу үшін ауқымды геологиялық-геофизикалық зерттеулер жүргізу. Геологиялық барлаудағы белсенділіктің төмендігі шұғыл шараларды қажет етеді.

ҰКП ұсынған шаралар осы жағдайды оңтайлы шешуге бағытталған. Бұл тұрғыда тұрақты дамуды сақтау және инновацияны ынталандыру өте маңызды. Бұл әсіресе өндірістік қуаттарды жаңғырту және экологиялық қауіпсіздікті жақсарту шешуші рөл атқаратын ТМК-ға тікелей қатысты. ҰДЖ-да осы сала бойынша бірнеше маңызды іс-шаралар көзделген.

Соның бірі, аумақтардың геологиялық-геофизикалық зерттелуін 2,3 млн км2 дейін ұлғайту және сыни металдар бойынша қорлардың орындалу коэффициенттерін арттыру жоспарлануда. Бұдан басқа, жер қойнауын пайдаланушылардың кері байланысын ескере отырып, бірыңғай платформа функционалын құру, сондай-ақ сирек жер металдары бойынша деректерді қоса алғанда, жинақталған тарихи геологиялық ақпаратты цифрландыру аяқталады.

Сондай-ақ қазақстандық қор биржалары базасында салаға жаңадан келгендер үшін листинг пен акционерлік капиталды тартудың жеңілдетілген процесі әзірленетін болады. Геологиялық барлау жұмыстарын қолдаудың қосымша құралдары аясында мұндай жұмыстарды жүргізетін компаниялар ҚҚС төлеуден босатылады, ал юниорлар кірістерден негізделген барлау шығындарын шегере алады. Сондай-ақ, шағын және орта бизнес субъектілері үшін салықты төмендету коэффициенттерін қолдану және геологиялық барлау бойынша шығыстарды жабу үшін ғылыми-зерттеу және тәжірибелік конструктивті жұмыстар міндетті жарналардың бір бөлігін пайдалануға рұқсат беру жоспарлануда.

Бұдан басқа, тау-кен салығынан роялтиге көшу жүзеге асырылатын болады, ал жетілген кен орындарына инвестициялар тарту үшін қарсы міндеттемелерге айырбастау үшін кейіннен салық режимін жұмсарта отырып, қорларды бірлесіп немесе бөлек пысықтау мүмкіндігі көзделеді.

Салықтық реттеудің тұрақтылығын қамтамасыз ету және ТМК-дағы еңбек өнімділігінің өсуі, салық түсімдерін, жұмыс орындарын сақтау және елді мекендердің тыныс-тіршілігін қолдау, сондай-ақ, өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуы маңызды аспект болып табылады. Инвестициялар тарту үшін геологиялық карталарды олардың нақтылығын 1:25 немесе 1:50 мың масштабқа дейін арттыра отырып жаңғырту жоспарлануда.

ТМК-ның 2029 жылға дейінгі ұлттық даму жоспары заманауи технологияларды енгізу және өндірісті оңтайландыру арқылы салалардың тиімділігін арттыруға бағытталған. Бұл тиісті салаларды Қазақстанның экономикалық өсуінің негізгі қозғалтқышына айналдыру үшін жағдай жасайды.