Мереке Құлкенов: Жазушылар одағының бұрынғы беделін қайтарғымыз келеді

Қазақстан Жазушылар одағының Басқарма төрағасы

Қазақстан Жазушылар одағының құ­рыл­тайы өтіп, басшылыққа жаңа құрам кел­­гелі де 8 ай уақыт өтті. Осы уақыт ара­­­­­лы­ғында қан­дай жұмыс істелді, бо­ла­шақта нен­дей шаруалар қолға алынып жа­тыр? Қ­а­зақ­стан Жазу­шылар одағының Бас­­қар­ма төрағасы Мереке Құлкеновпен осы мә­се­лелер төңіре­гінде әңгімелескен едік. 

ЖО – мемлекеттің стратегиялық әріптесі

– Мереке Әбдешұлы, жаңа құрам Одақ­қа нендей жаңалық алып келді? Қан­дай жоспарлар бар? 

– Біздің басты мақсатымыз – Жазушылар ода­ғының бұрынғы беделін қалпына келтіру. Ол үшін Одақ қаламгерлердің жағдайын жа­сай алатын, әдеби процестерге қозғау са­ла­тын дәрежеге жетуі керек. Қаламгерлерге жағ­дай жасауы үшін әуелі Одақтың өзі аяққа тұ­рып алуға тиіс. Біз, міне, қазір осы бағытта жұмыс істеп жатырмыз.  Қазақстан Парламенті стратегиялық әріп­тестік туралы заң қабылдады. Осы заң ая­сында шығармашылық одақтарды «тіріл­ту­дің» мүмкіндігі туып отыр. Жазушылар ода­ғы мемлекетпен тізе қосып жұмыс істеуге әзір. Біз өз тарапымыздан 9 жоба ұсындық. Қа­зір соның 3-еуі қабылдану алдында тұр. Осы жобалар іске аса бастағанда, біздің де жұ­мысымыздың алғашқы нәтижелері көріне бас­тайды. 

– Ол қандай жобалар?

– Біз жоғалтқаны көп ұлтпыз. Көп тари­хы­­мыз әлі де көрші мемлекеттердің архи­він­­де. Мысалы, бір кезде астанамыз болған Орын­­борда көп дүние жатыр. Тәшкен мұра­ға­тында да мол қазына бар деп есептеймін. Қазан, Уфа қалаларының архивін де сүзіп шығу керек. Мәскеу, Санкт-Петербург қала­ларынан да небір құнды мағлұматтар табы­лары­на сенемін. Міне, біздің бір жобамыз осы­ған қатысты. Архивке жақын жазушы­лар­ды жіберіп, қазаққа қатысты дүниелерді жи­нап алсақ дейміз.  Екінші жобамыз – «Әдеби панорама» деп ата­лады. Бұл қаламгерлерге еліміз аумағын аралап, жаңа шығармалар жазуға мүмкіндік жасау.  Үшінші жобамыз – жастарға қатысты. Жас қаламгердің қолтығынан демеу бұрын­нан бар үрдіс. Мысалы, Әбдіжәмил Нұрпейі­сов соғыстан келгенде, қолында «Курляндия» романының 15-ақ беті болған. Соны оқыған Ға­биден Мұстафин мен Сәбит Мұқанов жас жазу­шының қалам қуатын танып, ары қарай жазуына мүмкіндік жасаған. Соның арқа­сын­да әйгілі роман дүниеге келді. Біздің жо­бамыз да осы тақылеттес. Биыл 35 жасқа дейін­гі 20 жас қаламгерге мемлекеттік грант бері­леді. Оларды, әрине, арнаулы комиссия ірік­тейді. Комиссияның іріктеуінен өткен 20 жас 1 жылдың ішінде шығармасын аяқтап, өт­кізуге тиіс. Меніңше, бұл жазам деген адам­ға үлкен қамқорлық! Тағы бір ескеруге тиіс дүние бар. Бізде та­­­­лантты жастар өте көп. Бірақ кө­бінің білімі таяз. Көбі сол күйінде қалып ке­­теді. Ал жазу дегеніңіз үнемі оқуды, ізде­ніс­те болуды қажет ететін процесс. Сон­дық­тан тағы бір 20 жасты 1 жыл бойына әдеби курс­та оқытқымыз келеді. Оларды Алматыға ал­ды­рып, Шығармашылық үйіне орналас­тырамыз. Әдебиетіміздің белгілі тұлғалары­ның дәрісін тыңдайды, Алматының шығар­ма­шылық ортасымен танысады.  Міне, осындай жобаларды қолға алып жа­тырмыз. Әрине, 9 жобамыз түгел өткенде үл­кен дүмпу болар еді, бірақ әзірге барға қа­нағат дейміз.

– Жазушылар одағының бір кезде өте беделді ұйым болғаны рас. Бірақ за­ман, соған сәйкес, қаламгерлерге деген көзқарас та өзгерді. Ал сіз ЖО-ның баяғы беделін келтіруге ұмтыламыз дейсіз. Бұл мүмкін бе?

– Әбден мүмкін. Біз ең болмаса, ты­рысуы­мыз, алдымызға мақсат қойып, соған ұм­тылуымыз керек қой. Ол үшін ЖО-ның құ­зыретін өзіне қайтару керек. Мысалы, қа­зір қаламгерлерді мемлекеттік сыйлыққа кез келген ұйым ұсына алады. Менің ойымша, бұн­дай құзырет тек шығармашылық ұйым­дарға – Жазушылар одағына, Архитекторлар одағына, Композиторлар одағына, Сурет­шілер одағына берілуге тиіс. Расында да, шы­ғармашылық адамының қарым-қабілетін анық білетін сол ұйымдар ғой.  Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығы­ның да беделін түсіріп алдық. Он-он бес адам­ға топтап бергесін оның не қадірі қа­ла­ды? Оның қаржысын демеушілер арқылы тауып келдік. Бір адамға берілетін қара­жат бірнеше адамға бөлінгесін не оңсын, әйтеуір, атақ алды демесең, лауреат атан­ған кісінің қо­лына болмашы тиын-те­бен ғана түседі. Біз биыл бұл атаққа бөлінетін қар­жыны бюд­жет­ке енгізіп жатырмыз. Мейлі, 5 адам ал­сын, бірақ қомақты қаржыға ие болуға тиіс. Аз адамға, оның үстіне лайық­ты кісіге беріл­ге­сін атақтың да бәсі артады.  Кітап шығару мәселесіне де Жазушылар ода­ғы тікелей араласуы керек деп есептеймін. Қазір мемлекеттік тапсырыстың екі түрі бар ғой – сатып алу, кітап шығару. Осы жерде ше­шуші сөзді Одақ айтуға тиіс. Сосын әкім­діктермен жұмыс істегенде ұсақ-түйек мә­се­леге де мән берілуі керек. Мысалы, біз был­тыр Алматы қаласы әкімдігімен бірнеше кі­тап шығардық. Бөлінген қаржы бұрын­ғыдай түгелдей баспаға кетпей, 10-15 пайы­зы Одақта қалды. Ұйымның бір жыртығын жамауға септігі тиеді ғой, әйтеуір.  Былтыр Түркістан қаласында өткен құ­рыл­­тайда Мемлекет басшысы мектеп кітап­ха­наларын көркем әдебиетпен толықтыру керек деп өте жақсы мәселе көтерді. Ал енді осы шаруа қалай жүзеге асып жатыр? Ал­ма­ты қаласының Білім басқармасы өткізген тен­дерді тек қана екі баспа – «Фолиант» жә­не «Мазмұндама» жеңіп алыпты. Меніңше, оған Қазақстандағы барлық баспалар қа­тысуы керек. Балалар кітапханасына ең жақ­сы дүниелер ғана ұсынылуға тиіс. Жы­лы­на 1 700 кітап сатып алынады екен. Ол қан­дай кітаптар болуы керек екенін ЖО жа­нынан құрылған арнаулы комиссия ше­шуі керек. Бұл жерде жазушының беделі емес, шығарма басты рөлде болуы қажет. «Пәлен­шекеңнің кітабы» деген әңгіме мұнда жүр­меуге тиіс.  Жақында Жазушылар одағының плену­мы өтеді. Жоғарыдағы мәселе талқыға салы­на­ды. Балалар жазушылары өз пікірін ортаға салады деп ойлаймын.  Қазір мемлекетіміз әдебиетке жақсы көңіл бөліп жатыр. Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев – жазушының баласы, өзі де кітапты көп оқитын кісі. Біздің баста­ма­лары­мызға қолдау көрсетіп отыр. Мысалы, «Қа­зақстанның халық жазушысы» атағы қай­тарылып, былтыр 5 адамға берілді. Әр­түрлі әдеби сыйлықтар бар. Мысалы, екі жыл­дан бері «Айбоз» әдеби сыйлығы беріліп келеді. Жеңімпаз 5 миллион теңге алады. Қа­зақстан халқы ассамблеясының сыйлығы беріле бастады. Биыл тұңғыш рет 35 жасқа дейінгі 4 қаламгерге Президент сыйлығы бе­рілді. Биыл елімізде 5-дүниежүзілік көш­пенділер ойыны өтеді. Қазақстан Жазушылар одағы мен Ұлттық спорт қауымдастығы осы­ған орай «Құлагер» атты әдеби байқау ұйым­дастырып отыр. 7 номинация бойынша өтетін байқаудың жеңімпаздары 2 миллион теңгеден алады. Биыл классик жазушымыз Бердібек Соқпақбаевтың 100 жылдық мерей­тойы ЮНЕСКО көлемінде атап өтілмек. Ал­маты облысы әкімдігі 2 жылда бір рет берілетін Бердібек Соқпақбаев атындағы сыйлық тағайындап отыр. 2 жылда 1 ғана адам­ға беріледі. Сәйкесінше, жүлде қоры да жо­ғары. Басқа да көптеген әдеби байқау бар. Бұның бәрі қалам ұстаған қауымды ын­таландыратын дүниелер.

– «Қазақстанның халық жазушысы» атағын қайтарған сәтте қарсы пікірлер де айтылды. Сосын әдеби байқаулар тым көбейіп барады. Оның пайдасынан зиян көбірек деген де пікір бар. Бұған не дейсіз?

– Сөзіміз ауыр болмасын, бір кезде Әбдіжә­мил Нұрпейісов «Қазақстанның ха­лық жазушысы» атағын жапты. Бірақ өзі ол атақтан бас тартқан жоқ. Біздің ұсы­ны­сы­мыз­бен атақ қайтарылған сәтте тағы бір ірі жазушымыз Дулат Исабеков қарсы пікір біл­дірді. Бірақ ол да өз атағынан бас тартқан емес. Бұл қандай парадокс?  Ал әдеби сыйлық көбейіп барады деген пікір­мен мүлде келіспеймін. Әлемде Нобель сыйлығынан бастап қаншама әдеби сыйлық бар. Орыстарда да солай. Бір ғана «Большая кни­ганың» өзі қаншама қаламгердің кеу­де­сіндегі отты үрлеп отыр. «Жазушы сыйлық үшін жазбайды» дейді, рас шығар, бірақ жа­зылған дүниесінің өзіне пайда әкелгені оны алға ұмтылдырмай ма? Меніңше, бәсе­ке­лес­тік болған сайын жазылатын дүние де кө­бейе­ді. Мойны озық шығарма тумай қой­май­ды. Мысалы, былтыр Кемел Тоқаевтың 100 жылдығына арнап өткізілген «Кемел қа­лам­гер» атты байқауға қаншама мықты дүниелер түс­ті. Детектив – бізде кенже қалып келе жат­қан жанр. Ал аталған байқау сол жанр­дың «тіріліп», өріс алуына мүмкіндік жасап отыр. 

Әдеби басылымдардың жағдайы неге төмен?

– Қаламгерлерге жағдай жасау үшін Одақтың өзі аяққа тұруы керек деп қал­дыңыз. Расында да, солай сияқты. Әсі­ре­се, Жазушылар одағына қатысты ба­сы­лымдардың жағдайы мәз емес. Мы­салы, «Қазақ әдебиеті» газетінің жур­на­лис­тері алатын жалақы өте төмен. Со­ның себебінен кадр тұрақтамайды...

– Бір ғана мысал айтайын. «Қазақ әде­бие­ті» мен «Ана тілі» газеті – ұлт рухания­тын­­да орны бар басылымдар. «Ана тіліне» жы­лына 81 миллион теңге, ал «Қазақ әде­бие­ті­не» 18 миллион теңге бөлінеді. Міне, осы­дан-ақ кімнің халі мүшкіл болатыны көрініп тұрған жоқ па? Бұл – жалғыз газет емес, Жа­­зу­­шылар одағына қарасты «Жұлдыз», «Прос­тор» секілді журналдарға да ортақ жағ­­дай.  Биыл Қазақстан Жазушылар одағының құ­рылғанына, «Қазақ әдебиеті» газетінің шыға бастағанына 90 жыл толды. Басылымды арнайы құттықтауға келіп, Мемлекет бас­шы­сы Қасым-Жомарт Тоқаевтың ықыласын жет­кізген Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева газет-журналдардың жағдайы­мен мұқият танысты. Қазір жағдайды жіті зерт­теп жатыр. Енді өзгеріс болады деп күтіп отыр­мыз.  Тағы бір мәселе – жазылуға байла­ныс­ты. «Мұғалімдерді газет-журналға зор­лап жаз­дыруға болмайды» деген әңгіме шық­қалы, мұғалімдер мүлде жазылуды қой­ды. Меніңше, бұл дұрыс емес. Пән мұғалімдері өз­дері үшін-ақ әдеби басылымдарды жазды­рып алуға тиіс қой. Газет-журналды тарату­дың басқа да тетіктері бар. Мысалы, еліміз­де­гі барлық кітапханалар, соның ішінде мек­теп кітапханалары да бар, 1 данадан жаз­дырып алса да, өзі азғантай қазақ басы­лым­дарына көп көмек болар еді. Қазақстан Үкіметі қазақ баспасөзін қолдауы керек.  Әрине, біз өзімізге қарасты газет-жур­налдарды демеудің басқа да жолдарын қа­растырып жатырмыз. Былтыр демеушілердің кө­ме­гімен «Қазақ әдебиеті» газетінің техни­калық базасын жаңарттық.  Жалпы, жоғарыдағы жобаларымызға қар­­жы бөлінсе, Одақ ғимаратының бөл­ме­лерін және Шығармашылық үйін жалға беру­ден түсетін қаржы бар, Жазушылар ода­ғы әжептәуір еңсе тіктеп қалуға тиіс. Шы­ғармашылық үйіне қатысты проб­ле­ма­мыз бар, қазір соны шешіп жатырмыз. Бізге қа­расты басылымдарға берілетін қаржы кө­лемі ұлғайса, онда жағдайымыз тіпті дұ­рыс­талар еді. Міне, содан кейін қалам­гер­лер­дің ахуалын дұрыстауға кірісеміз. Қазір елі­міз аумағында тұратын барша қаламгердің ті­зімін жасап, олардың әлеуетін, әлеуметтік жағ­дайын барынша зерттеп жатырмыз. Бұл жә­не тек қана Жазушылар одағының мүше­леріне ғана қатысты дүние емес. Біздің ұйым барша қалам иелеріне қолұшын созуға тиіс. Болашақта ондай мүмкіндігіміз болатынына сенемін. 

– Тағы қандай жобалар қолға алы­нып жатыр?

– ЖО жанынан Әдеби агенттік құрамыз. Қа­зір ережесін тиянақтап жатырмыз. Бізде шет­елге аударылған шығарма көп. Бірақ со­лардың бәрі «О, қазақ әдебиетінде мынадай жаңа­лық бар екен...» деп дүмпу туғызып жат­қан жоқ. Демек, өзге елдердің назарын ау­дару үшін қандай дүние, кімнің шығармасы аударылуы керегі қатаң іріктеуден өтуге тиіс. Екіншіден, оны кім аударады, соған мән беру керек. Біздің әдебиетіміздің неге жарнамасы жоқ? Әлемге белгілі баспалар жарнамаға да на­зар аудармауы мүмкін. Сіздің тамаша ау­дар­маңызға мән бермеуі де ғажап емес. Өйт­кені олардың өз аудармашылары бар. Кімді ау­дарады, өздері шешеді. Америкалық жазу­шы Элизавет Костованың «Историк» атты ро­маны әлемнің 25 тіліне аударылып, автор­ға 2 миллион доллар табыс әкелген. Бізде де сон­дай шығарма бір жазушының суырма­сында жатпасына кім кепіл? Соны әлемге танытуға жағдай жасауымыз керек. 

– Демек, аударма жеке сала ретінде да­муы керек қой?

– Дәл солай. Біз ЖО жанынан қазір көр­кем аударма бюросын құру жөнінде мәселе кө­теріп жүрміз. Бұл, біз ойлап тапқан жаңа­лық емес, Кеңес одағының кезінде болған дү­ние. Мұрат Әуезов басқарған сол бюро Әбіш Кекілбаев, Сайын Мұратбековтердің Еуро­паға танылуына жол ашты. Міне, соны қал­пына келтіру керек. 

– Бізде Ұлттық аударма бюросы бар емес пе?

– Бар. Бірақ ол оқулықтарды шығаруға ба­сым­дық берді. Бізге көркем дүниелерді ау­даратын бюро керек. Ол және Жазушылар одағының жанынан құрылуы керек деп есеп­теймін. 

Қаламақы мәселесі қашан шешіледі?

– Қаламгерлерге қаламақы төлеу мә­­се­лесінің «жыр болып» келе жатқа­ны­на біршама жыл болды. Шешудің ре­ті қалай? 

– Кеңес өкіметінің кезінде қаламақы тө­­­леудің нақты ережесі болды. Жаңадан шығып келе жатқан қаламгерге бір бөлек, та­­­нылып қалған қалам иесіне бір одан көп­теу, ал көрнекті ақын-жазушыларға, Мем­ле­кет­тік сыйлықтың иелеріне жоғары қала­ма­қы қойылатын. Ол кезде кітап та көп ти­раж­бен тарады. Өйткені оны реттеп оты­ратын, яғ­ни алдын ала облыстарға шығып, тираж «жинап» отыратын мекеме болды. Сонда 40 мың данамен кітабы шыққан қаламгер әжеп­тәуір қаламақы алатын. Сонымен қатар бас­паға да жақсы пайда түсетін.  Қазір бұл жүйенің бірі де жоқ. Дегенмен мем­лекет қазір қаламгерге қаламақы төлеу­дің жолдарын қарастырып жатыр. Кеше ғана Мәдениет және ақпарат министрі Аида Ба­лаева әлеуметтік желідегі парақшасында кітап шығару мәселесіне қатысты жаңа ере­же енгізілетінін айтты. Министрдің ай­туын­ша, әдеби туындыларға грант тағайындалады. 160 беттік шығармасы үшін қаламгер 4 мил­­лион теңгеден астам қаржы алуға мүм­кін­дігі бар.  Меніңше, өте жақсы бастама. Бірақ кі­тапты тарату мәселесін де жетіл­діру керек. Жоғарыда айтылғандай, «тираж жинайтын» мекеме құрылуы қажет. Сонда қаламгерге де, баспаға да тиімді болар еді. Әйт­песе, кітап өткізу жыл сайын қиындап бара­ды. 

– Басқа елдердің әдеби ұйым­дары­мен байланыс орнату жағы қалай бо­лып жатыр?

– Әрине, қазақ әдебиеті өз қазанында ға­на қайнамауы керек. Былтыр Египетке бар­ған сапарымда сондағы елшіміз Қайрат Ла­ма-Шариф араб жазушыларының қазақ әдебиетіне үлкен қызығушылықпен қа­рай­тынын жеткізді. Жақында Қытай Халық Республикасының Алматыдағы Бас кон­сул­дығы консулының орынбасары мен баспа-ақпарат ісі жөніндегі басқарма басшысын қа­был­дағанда ұққаным, шығыстағы көр­ші­міз де бізбен тізе қосып жұмыс істеуге әзір. Бауырлас түркі мемлекеттерінің де ықыласы жақсы. Қазір күллі әлем халқы бір-бірімен мәдени байланыстарды нығайтуға мұқтаж. Біз де осы сәтті пайдаланып, қазақ әдебиеті­нің жауһарларын жарқыратып көрсетуге тиіспіз. Алпауыт мемлекеттердің біздің ел­дегі елшіліктеріне хат жазып, ұсыныс жасап жа­тырмыз. ЖО-ның жанынан осы мәселемен ар­найы айналысатын бөлім ашпақ ниетіміз бар. Мүмкін, жоғарыда айтылған аударма бюро­сымен бірге болар. Біз қалай да әлем оқыр­мандарының назарына іріктеуден өткен, өте мықты дүниелерді ғана ұсынумыз керек. 

Филиалдарды уақытша жауып, өкілдерді тағайындаймыз

– Жазушылар одағына мүшелікке қа­былдау мәселесі де жиі көтерілетін та­қырыптардың бірі. Сосын кеше ҚЖО-ның әлеуметтік желідегі парақшасында облыстық филиалдардың уақытша жа­былатыны туралы хабар шықты... 

– Оның рас. Сенсең, қазір бізде 800-ге жуық арыз жатыр. Бұрынғы тәжірибеден бас тар­тып, бұл мәселені жылына бір рет қарай­мыз деп шештік. Жақында 50 шақты адам Одақ құрамына өтті.  Иә, Қазақстан Жазушылар одағының облыстар мен екі маңызды қаладағы фи­лиалдарының жұмысы уақытша тоқта­тыл­ды. Филиал директорларының міндетін Қа­зақстан Жазушылар одағының Басқарма тө­рағасы тағайындап, сенімхат берген Жазу­шылар одағының өкілі атқарады.  Бұған дейін кейбір филиал директор­лары Жа­зушылар одағының атын пай­даланып, өз мүд­десіне жұмыс жасап кел­ді. Ендігі жерде Қа­зақстан Жазушылар ода­ғының өкілі тек қана Жазушылар одағы­ның тапсырмасымен жұмыс істейді әрі ат­қа­ры­латын шараларды ақыл­дасып отырады.

– Өңірлердегі қаламгерлер көп ретте «шөміштен қағылып» жатады...

– Міне, әңгіменің төркіні осыған келіп тіреледі. Өз бетімен өмір сүріп жатқан фи­лиал­дың жұмысын кім біледі? Респуб­ли­ка­мыз­дың түпкір-түпкірінде қаншама талант­ты қаламгерлер бар, бірақ жұртшылық біле бермейді. Біз қазір облыстық әкімдіктерге шығып, «Қазақ әдебиеті» газетінің жанынан айына 4 беттік қосымша шығару жөнінде ұсы­ныс жасап жатырмыз. Сонда бір облыс қаламгерлерінің шығармалары жылына 12 рет әдебиетіміздің бас газетінде жария­ла­на­тын болады. Оған күллі республика аума­ғын­дағы оқырмандардың назары ауады. Кім­нің кім екенін біліп отыратын боламыз. Об­лыстағы өкіліміз осыны реттеп отыруға тиіс. 

– Кейінгі кезде әдеби процесс тура­лы мүлде аз айтылатын болды. Бұл ту­ра­лы не дейсіз?

– Әдебиет дамуы үшін сын болуы керек. Бая­ғыдағы әдеби жыл қорытындыларында көз­ге түскен шығарма жан-жақты талда­на­тын. Кейін бәрі бірыңғай мақтауға құры­ла­тын болды. Биылғы жыл қорытындысында баян­дамашыларға нақты талап қойып отыр­мыз. Шығарманың ерекшелігі неде? Озық тұсы қайсы, кемшілігі неде? Ашық айтылса дейміз. Әрине, бәрі бірден керемет болып кет­пес, бірақ бір басталса, кейін бірте-бірте рет­ке келеді ғой.

– Жақында «Халық үні» порталына берген сұхбатында классик жазушымыз Мұхтар Мағауин қырық шақты жас қа­ламгерден үміт күтетінін айтты. 

– Кезінде Мұхтар Әуезов «Жыл келгендей жаңа­лық сезінеміз» деп 5 жас қаламгердің атын айтқан болатын. Кейін олар, расында да, қазақ әдебиетінің белгілі тұлғаларына ай­налды. Енді, міне, Мұхтар Мағауин жастар ту­ралы жақсы лебіз білдірді. Ешкімнің атын атап айтқан жоқ, бәлкім, бір-біріне қарсы қой­майын деген шығар. Дегенмен Мағауин­нің аузынан шыққан лепес – өте жоғары баға. Бұл ақсақал жазушымыздың қазақ әде­биетін түгел қадағалап отыратынын, әсіре­се, жастардың шығармашылығын ден қойып оқитынын көрсетті.  Бір кезде алыс ауылдан әдебиетке келген жас бір ғана тілді – қазақ тілін ғана біліп ке­­летін. Орыс тілін көбі қалаға келгесін үй­рен­ді. Қазір бірнеше тілде еркін сөйлеп, жаза ала­­­тын, дүние жүзінің озық әдебиетін түп­нұс­­қасынан оқитын ұрпақ келді. Өзің зерт­тегің келетін әдебиетті сол тілде оқу деген бақыт қой. Жастар әлем әдебиетінің «ішкі ағысын» жақсы біледі. Бұған қоса қазіргі қалам­герлерде ой, пікір еркіндігі бар. Сон­дықтан да оларға сену, қолтығынан демеу қажет. 

– Әңгімеңізге рахмет. 

Сұхбаттасқан   Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ