«Жас Қазақ» лагері жырақтағы қандастардың басын қосты

«Жас Қазақ» лагері жырақтағы қандастардың басын қосты

Кеше Ақмола облысы Бурабай ауданы Щучье көлінің оңтүстік-шығыс жағалауында ор­наласқан IQanat High School of Burabay мек­тебінде «Жас Қазақ» жазғы этно-лагері­нің жабылу салтанаты болып өтті. «Отан­дас­тар қорының» ұйымдастыруымен екі аптаға жал­ғасқан бұл лагерьге әлемнің 8 елінен, атап айтсақ, АҚШ, Иран, Беларусь, Қытай, Қыр­ғыз Республикасы, Өзбекстан, Моңғолия жә­не Ресейден екі жүзге жуық этникалық қа­зақ балалары қатысты. Шетелде туып-өскен, мектеп жасындағы қазақ­тарға ұлттық құндылықтарымызды дәріптеуге үндейтін бұл лагерьге келемін деушілер қатары жыл сайын артып келеді. Былтыр дәл осы мектепте өткен жаз­ғы лагерьге 8 елден (Ресей, Өзбекстан, Франция, Моң­ғолия, Иран, Түркия, Қырғыз Республикасы және Қытай) кел­ген 84 оқушы қатысқан болатын. Биыл бұл көрсет­кіш­тің екі есеге артуы 2019 жылы қолға алынған бұл өмір­шең жобаның расында мәні зор, миссиясы үлкен еке­нін аңғартады. Әрі биыл лагерь жолдамасы өз ай­ма­ғында белсенділік танытып жүрген оқушыларға оңай беріле салған жоқ. Оқушылар бірнеше кезеңді қамтитын түр­лі байқауға қатысып, іріктеліп алынды. Жалпы, былтырмен салыстырғанда, биыл лагерь бағдарламасына ен­гізілген өзгеріс көп. Оқушылар асық ату, алтыбақан тебу, садақ ату, киіз үй құру, домбыра тарту, қазақ биін билеуді үйрететін дәрістерден бөлек мобилография кур­сын оқыды. Сонымен қатар Nazarbayev, М.Қозыбаев атын­дағы университет өкілдері елге оралып, оқуға түсе­мін деушілерге таныстырылым жұмыстарын өткізді. Одан бөлек, сегіз ордаға (әр ордада 25-28 баладан) бөлін­ген оқушылар спорттық жарыстарда өзара кім мықтыны анықтап, «Үздік орда» атағы үшін таласқа түсті. Оған қоса, қазақша мақал-мәтел айтудан жарысып, Қазақстан тарихына қатысты тест тапсырмаларын орындады.

«АТАЖҰРТЫМЫЗДЫ ЕРЕКШЕ ҚАДІРЛЕЙТІНІМІЗ ЖҮЗІМІЗДЕН-АҚ БАЙҚАЛЫП ТҰРҒАН ШЫҒАР»

Мақал-мәтел айту сайысында Өзбекстан елінен келген Нұргүл жиналған көпшілікті таң-тамаша етіп, біріншіМоңғолияның Баян Өлгей өлкесінен келген Айбота да Нұргүл секілді бұл лагерьге бұрыннан барғысы келіп жүр­ге­нін айтады. «Біз мұнда екі топқа бөлініп кел­дік. Бірінші топта қыр сұ­мындарынан отыз екі бала келсе, Баян Өл­­­­гийден он үш оқушы кел­дік. Туыс әпкем был­тыр бұрын бұл лагерьге келгендіктен, ондағы іс-шаралар маған да ұнап қалды. Сөйтіп, тү­бі барамын деп мақ­сат етіп жүрген едім. Мен бала кезімнен өлең шығарамын. Биыл Баян Өлгейде өткен он үш сайыстың онын­да жүлделі болдым. Сол кезде ұстаздарым «бұл лагерьге сенің бармағаның дұрыс болмас» деп айтқан еді. Сөйтіп, іріктеу кезеңінде мәнерлеп оқу және сурет салудан үздік болып танылып, жолдаманы иелендім. Бір қы­зығы, үйімдегілер мұнда келетінімді жолдаманы ұтып ал­ған кезде ғана естіді. Әрине, бөтен жерге емес, ата­жұртқа бара жатқан соң әрі жан-жақтан қатарластарым жи­налады деген соң олар мені қуана-қуана жіберді», – дей­ді Айбота. «Саған ең ұнаған қай дәріс?» деген сұра­ғымызға ол «Қазақстан тарихы бойын­ша өткізілген тес­тілеу айрықша ұнады. Ол тес­тілеу­ге сек­­сенге жуық ба­ла қатысты. Біз жақта қазақтар көп шо­ғырланған­дық­тан, Қазақстан тарихын жақсы білеміз. Соның арқасында еш­кімге дес бермей, көп сұрақтың жауабын таба алдық. Фи­налға өткен он баланың жетеуі – Моңғолиядан, үшеуі – Өзбекстаннан келгендер. Сон­дықтан бұл тартысқа толы іс-шара маған қатты ұнады» деп жауап берді. Қазақстан тарихынан бөлек, киіз үйді қалай құруды жетік білетін олар бұл тапсырманы орын­дау кезінде өзгелерге көмектессе керек. «Біз жайлауда тұратын ата-әжемізге жиі баратындықтан, мұның бәрін беске білеміз. Ал білмейтіндерге оны қалай құрайтынын түсіндіріп бердік. Біз де олардан көп нәрсені үйрендік. Мы­салы, мен Қытайдан келген қазақ баладан қытай тілін үйреніп жүрмін. Екі апта ішінде біраз сөз жаттап алдым», – дейді Айбота. Сондай-ақ ол осы екі апта ішінде айна­ла­дағы әсем көрініс пен дәріс өткізіп жүрген ұстаздардың қанаттандыратын сөздеріне тебіренгені сонша, «Мен бақытты – адаммын» деген өлең шығарғанын айтады. Сиясы кеппеген бұл өлеңін қайтар кезде көпшілік алдында оқып беруге уәде берді.

«ҚАЗАҚСТАН ТҮГІЛІ, ӘЛЕМДЕ МҰНДАЙ МЕКТЕП БАР ДЕП ОЙЛАМАДЫМ»

Ресейдің Қосағаш ауданынан келген Аягөз қайтуға әлі екі күн болса да, қатарластарымен қоштасқысы келмей жүргенін, лагерь тағы бірнеше аптаға жалғасса деген тілегін айтады. «Мен бір бөлмеде Қы­тай, Өзбекстан, Қырғыз Республикасынан кел­ген қыздармен бірге тұра­мын. Төртеуіміз ә деген­нен-ақ оңай тіл табысып кет­тік. Одан бөлек, басқа бөлмелер­де тұратын қыздармен де жақсы қарым-қаты­нас орнаттық. Спорт­тық жарыс кезінде ұйым­дастырушылар бір елден келген бала­лар­ды бір ордаға біріктірмей, сегіз елдің балаларын сегіз ордаға бөлді. Сондықтан бір бөл­меден бөлек, бір ор­­дада жақын ара­ла­сып кеткен бірнеше қа­­тарластарым бар. Са­бақ­тарға, жарыс­тар­ға бірге қатысып, үнемі бірге тамақтанып жүр­дік. Күн сайын бірі­міз­­дің көңілімізді бірі­міз кө­теріп, қалжың­да­сып жүргендіктен олар­­­ды жақын тарта­мын. Ал­дағы уақытта олармен көрі­семіз бе, жоқ па, бір Құдай бі­ле­ді. Қоштасар сәтті ой­ла­сам, көңіл күйім тү­сіп қалады. Расымен бұл жерден қайтқым кел­мейді. Ма­ған мұнда бәрі ұнады. Әсіресе, мобилография кур­сы­нан көп нәрсе үйрендім. Мен бастапқыда бұл сабақтың өте­тінін білмедім. Естіген кезде ұйымдас­тыру­шылардың біздің қамымызды ойлап, заман ағымынан қалмай мұны да үйренсін деген ниетіне риза болдым. Біз Қосағаштан он алты бала келдік. Олардың бәрі жаңа дос тап­қанына ри­за. Бәрі «қайтпай-ақ қойсақ қой» деп, қай­тар күнді тіп­ті ойлағысы да келмейді», – дейді Аягөз. Беларусь астанасы Минскіден келген он бес жастағы Камила Филипенко «Қазақстанда туыстарым тұратындықтан, мұнда жыл сайын келемін» дейді. Жазғы лагерьге алғаш келген күні біраз қиналғанын жасырмайды. «Бірінші күні көп нәрсені түсінбей, басым қатты. Оқушылар өзара қазақша сөйлейтіндіктен, айтқандарын бірден түсіну қиын болды. Қазақшам керемет дей алмаймын, бірақ аз-маз түсінемін. Лагерьдің мақсаты – этникалық қазақтар тілін, дәстүрін, мәде­ниетін ұмыттырмау мақсатында ұйымдастырылғаны түсінікті. Сондықтан қазақша сөздерді еске түсіруге тырысып, арасында аударма құралдарын пайдаландық. Ым-ишарат белгілерін де қолдандық. Бірақ ағылшын тілін білетіндермен емін-еркін сөйлестім», – дейді Камила. Ол ұйымдастырушылардың лагерьге келген екі жүзге жуық баланың әр уақытын тиімді өткізуге бағытталған бағдарламаны қалай құрғанына аң-таң. «Тыңғылықты дайын­дал­ғаны көрініп тұр. Бәрі керемет. Барлық са­­­бақтан өзіңе кере­гің­ді аласың. Түге­лі пай­далы. Әр күніміз жос­пар­ланған. Төсекте аяқ көтеріп жату деген жоқ. Тағамдары да дәм­ді. Маған бәрінен бұ­рын садақ ату сабағы ұнады. Сосын атпен серуен­­деуден ерекше әсер алдым. Беларусьте жылқыны көп ешкім баптап өсірмейді. Қа­зақ­стандағыдай атпен емін-еркін серуендей ала­тын жерлер жоқтың қасы. Ал мұнда бәрі басқаша», – дейді ол. Сондай-ақ Минскіге қайтқан соң домбыра сабағына қатысамын деп шештім дейді. «Домбыра сабағында мұғалім есту қабілетім ерекше екенін бірнеше рет айтты. Бір марқайып қалдым. Елге барған соң, домбырада шебер ойнауды үйренемін деп бекініп отырмын. Анам фестивальге қатысқан кезде үйге бір домбыра алып келгені есімде. Ол аспапты сол кезде ғана ұстап көргенмін. Жалпы, менің анам басқа елде тұрса да, өз мәдениетін ұмытпауға тырысады. Бізге де «қайдан шыққандарыңды, өз тамырларыңды ұмыт­паңдар» деп айтып отырады. Сондықтан мұның бәрін ұқтыратын бұл лагерьге дер кезде, қажет шақта келген секілдімін», – дейді Камила. Лагерьдің жабылу салтанатында IQanat High School of Burabay өкілі Жания Исмағамбетова оқушыларға сәттілік тілеп, болашағы жарқын болатынына сенім білдірді. Сондай-ақ ол екі апта бойы өзара сайысқа түскен «Үздік орда» жетек­шісін марапаттады. «Отандастар» қоры­ның директоры Абзал Сапарбекұлы осы күндер ішінде естен кетпес ерекше сәттерді бастан өткерген оқушылардың бір-бірімен жақын танысып, бір үйдің баласындай жақын тартқанына ризашылығын білдірді. Сондай-ақ ол қатысушыларға төрт тілде жарық көрген, қазақ тілін үйретуге бағытталған кітаптарды сый­ға тартты. Сонымен қатар «Мақал-мәтелді жатқа айту» және «Қазақстан тарихы» жарыстарында үздік үштікке ілін­гендерге қор атынан бағалы сыйлықтарды (планшет, элек­тронды кітап және смарт сағат) табыс етті. Кеш соңы «Қазақконцерт» ұйымы өнерпаздары мен қандас оқушылардың әзірлеген концертіне ұласты.

 Әлия ТІЛЕУЖАНҚЫЗЫ