Ардагерлер азайып бара жатыр...
Ардагерлер азайып бара жатыр...
Биыл Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталғанына 78 жыл. Отты жылдардың елесі мен қорқынышы әлі ұмытылған жоқ. Күннен-күнге соғыс ардагерлерінің саны да азайып бара жатыр. Жеңіс күні қарсаңында «Ардагерлер ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестігі төрағасының орынбасары Көпболсын Бекмағанбетпен сұхбаттасқан болатынбыз.
– Бейбіт өмірдің қорғаушылары соғыс ардагерлеріне қандай құрмет көрсетіп, сый жасасақ та жарасады. Жақында Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Тамара Дүйсенова соғыс ардагерлерінің әрқайсына кемінде 1,5 млн теңгеден төленетінін айтты. Бұл сома әр облыс әкімдігінің қаржы мәселесіне байланысты өзгереді ғой?
– 9 мамыр еліміздің ерекше мерекелерінің бірі болып қала бермек. Өйткені Екінші дүниежүзілік соғысқа қазақ даласынан 1 366 164 мың адам майданға аттанды, соның 602 928-і елге оралған жоқ.
Соғыс аяқталғаннан бері 78 жыл өтті. Аз уақыт емес. Соғысқа қатысқандардың алды 100-ден асты, көпшілігі төсек тартып жатыр. Биыл жеңіс күніне 237 ардагер куә болмақ. Мәселен, Жамбыл облысында – 17, Түркістан облысында – 15, Қызылорда облысында – 6, Маңғыстау облысында 3 ардагер ғана қалған.
Сонымен қатар соғыстың жеңіспен аяқталуына айтулы үлес қосқан тыл ардагерлерінің саны да күн санап азаюда. Бүгінде арамызда жүрген тыл ардагерлерінің саны – 63 956.
Елімізде жыл сайын 1941-1945 жылдардағы Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқандарға, оларға теңестірілгендерге және басқа да санаттағы адамдарға біржолғы материалдық көмек көрсету дәстүрге айналған. Биыл ҰОС-на қатысқандар мен мүгедектерге – 1,5 млн теңгеден (Павлодар облысында 11 адам – 2 млн теңге) төленеді. Тыл ардагерлеріне 30 мыңнан 120 мың теңгеге дейін біржолғы материалдық көмек беріледі. Бұл жерде әр өңір өз жағдайына қарай шешеді. Айта кету керек, бұрынғы жылдары материалдық көмек 1 млн теңге көлемінде болатын.
Мысалы биыл Қызылорда облысы Шиелі ауданында 100-ге келген соғыс ардагері С.Байманұлына 8 625 000 теңге тұратын автокөлік сыйға берілді.
Жеңіс күні мерекесі жыл сайын дәстүрлі түрде Құран бағыштау, ескерткіштерге гүл қою, ардагерлерді ұлықтау, үйлеріне бару, арнайы концерттер ұйымдастыру сияқты шаралармен жалғасады. Сондай-ақ әйгілі батырларға ескерткіш қою, мектептерге аттарын беру үрдісі үзілген емес. Тек елорданың өзінде Бауыржан Момышұлына, Рақымжан Қошқарбаевқа, Иван Панфиловқа, бір жыл бұрын Кеңес Одағының екі дүркін батыры Талғат Бигелдиновке ескерткіш орнатылды. Біраз көшелерге қаһармандардың есімі берілді. Атап айтқанда, Кеңес Одағының батыры, Халық Қаһарманы, кезінде республикалық ардагерлер ұйымында басшылықта болған Сағадат Нұрмағанбетовке, Мақтай Сағдиевтың есімдері елорданың жаңа көшелеріне берілді.
ІІМ министрлігі ішкі істер органдарында қызмет атқарған 14 Кеңес Одағының батырына арнап, арнайы ескерткіш-тақта орнатылды. Еліміздің батыс өңірінде 3 әуежай шығыстың жұлдыздары Әлия Молдағұлова, Мәншүк Мәметова және Хиуаз Доспанованың аттарымен аталады.