«Аналар үйіндегі» алданған тағдырлар
«Аналар үйіндегі» алданған тағдырлар
Жастықпен шалыс басып, бауыр еті баласынан бас тартқан қаракөздер еліміздегі тірі жетімдердің санын көбейтеді. Адасқанды дұрыс жолға бағыттау қоғам міндеті екенін ескерсек, бұл мәселені назардан тыс қалдыруға болмайды. Еліміздің ірі қалаларынан барар жері, басар тауы болмай, баласымен қалған жас аналар паналайтын «Аналар үйі» ашылғанын бірі білсе, бірі білмейді. Бүгінде кәсіпкерлердің қолдауымен жұмыс істеп жатқан орталықтардың бастамасы оң нәтиже беріп жатқанын статистика көрсетіп отыр.
Осындай дағдарыс орталығы ең бірінші Астана қаласынан ашылды. Он жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан «Аналар үйіне» барып, тағдыры ұқсас жас, жалғызбасты аналармен тілдесіп қайтқан едік.
«Аналар үйі» деген айдар тағылғанмен, заманауи стильде салынған үш қабатты ғимарат кәдімгі отбасылық баспанадан артық болмаса кем емес. Өтіп бара жатқан адам мұнда бір отбасы тұрады деп ойлауы мүмкін. Өйткені сыртында ешқандай жазу жоқ. «Қыздар ұялатын болған соң, үйдің сыртындағы жазуды алып тастадық», – дейді «Аналар үйі» қоғамдық қорының өңірлік маманы Айжан Диханова.
«Бізге вакансия ұсынып жататын жағдай да болады. Жас аналардың түрлі курстарға қатысуына, жұмыс істеуіне мүмкіндік жасаймыз», – дейді қоғамдық қор маманы.
«Аналар үйіне» келген жас аналар мұнда жарты жыл тұра алады. Әрине, одан кейін де барар жері болмай тұрса, тағы да мүмкіндік беріледі. Қиындықты еңсеріп, ес жиғаннан кейін бірлесіп бөлек шығып жатқандар да бар. Осылайша, тығырықтан шығудың амалын бірге табады екен. Ал кейбірі уақыт өте келе жақындарынан қолдау тауып, отбасына оралып жатады. Жас аналардың еңсе көтеруіне психологтың да көмегі тиіп жатқанын айта кету керек.
«Қыздар жігітпен бірге тұрып, алданып қалады. Осындай жағдаймен келетіндер көп. «Азаматтық неке» деп айтады ғой. Олардың аяққа тұрып, ары қарай өмір сүруіне мүмкіндік сыйлауға тырысамыз. «Уақытың бітті, болды» деп ешкіммен санасып отырмаймыз.
Ең бастысы – ата-анасымен, туыстарымен тіл табысуы. Әке-шешесі қабылдаса, біз үшін ең жақсыcы сол. Мұндай жағдайлар көп болды. Өзінің, жігіттің әке-шешесі қабылдап, баланың әкесімен қосылып, отбасы болып кеткендер бар. Әрине, бәрі жас ананың келісімімен болады. Баланың әкесі қателігін түсініп, орталыққа келіп, алып кеткен жағдайлар да болды.
Сондай бір отбасы қазіргі Қонаев қаласында тұрып жатыр. Жігіт пен қыз Алматыда азаматтық некеде тұрған. Ұрсысып қалған соң қыз Астанаға келеді. Өзінің аяғы ауыр. Баланы алдырып тастамақшы болды. Мамандар оны райынан қайтарды. Сөйтіп, орталығымызда бір жыл тұрды. Бала өмірге келген соң жақындарының жүрегі жіби бастады. Баланың әкесінің де мейірімі оянып, Алматыдан келіп алып кетті. Екеуі бас қосып, тағы екі қызы өмірге келді. Қазір де хабарласып тұрады.
Мұндағы әрбір сәбиге бауыр басып қалғаным соншалық, кетерде қимай жылап қаламын. Бізден кеткен қыздардың арасында бізді әлі күнге дейін ұмытпай, қонаққа шақырып тұратындары да бар», – дейді Айжан Диханова.
Келесі кейіпкеріміз Назым басынан өткен жайтты ақтарыла айтқанмен, өзін суретке түсірмеуді өтінді. Жүктіліктің соңғы айларында жүрген ананың өтінішін орындап, әңгімесіне құлақ түрдік. 31 жастағы келіншектің қазір үшінші сәбиіне аяғы ауыр екен. Екі некесі де сәтсіз аяқталған Назым ер-азаматтардан көңілі қалғанын айтады.
«Түркістан қаласынан келдім. Құрсағымдағы сәби екінші некемнен. Бірінші құрған отбасымызда екі бала өмірге келді. Басында бәрі жақсы болды. Тұрмыстағы қайын бикем Түркияда тұратын. Кейін күйеуімен ажырасып, бізге келді. Ол қалай келді, отбасымыздың шырқы бұзылды. Ортамызға түсетін. Содан жолдасым ішетін болды. Күйеуімнің отбасында екі бала: өзі мен осы әпкесі ғана. Ата-енем бала сүйе алмаған болу керек. Кейін екеуін де асырап алғанын білдім, яғни биологиялық ата-анасы бөлек екен.
Отбасы болуға тырыстым. Бірақ татулық болмады. Жұмыс жоқ, күн көру де қиын болып кетті. Содан жолдасыма «Бала болмай тұрып Астанаға барып жұмыс істейік» дедім. Тыңдамады. Күнде ішіп, қолына пышақ алып қуа бастаған соң балаларым қорқып, «кетейік» деді. Үлкенім қыз, мектепте оқиды, ұлым биыл мектепке барады», – дейді Назым.
Бұдан кейінгі кейіпкеріміз Александраның мұнда келгеніне үш ай болыпты. «Аналар үйінен» кездестірген жалғыз өзге ұлт өкілі де осы болды. Тоғыз айлық баласын ұйықтатып, бізге басынан өткен оқиғасын баяндап берген жас ана бір жыл бойы сөйлесіп, азаматтық некеде тұрған жігіті отбасылық өмірге дайын болмай шыққанын айтады. Қолымдағы алты айлық баласымен қайда барарын білмей қиналып жүргенде туысқан әпкесінен «Аналар үйі» туралы естіген екен.
«Қиын жағдайға түсіп, қаражатым таусылған соң осы жерге келдім. Әкем Солтүстік Қазақстан облысына қарасты ауылда тұрады. Анам өмірден өткен. Отбасында жалғыз баламын. Анам жақтан туысқан үш әпкем бар.
Жігітіммен сөйлесіп жүргенде ол 30 жаста, мен 21 жаста едім. Ол отбасы болып, бала сүйгісі келетінін айтатын. Бірге тұрғаннан кейін аяғым ауыр болып, өмірге сәби әкелдім. Басында бәрі жақсы болды. Баламның әкесі көлік бояумен айналысады. Тапсырыс бойынша әр қалаға барып жұмыс істейді. Қыс уақыты, желтоқсан айы болатын. «Жүр, сендерді әпкеңе апарып тастайын. Көп ұзамай алып кетемін» деді де, өзі қаражат табу үшін басқа қалаға кетті. Содан бір апта, екі апта өтті. Хабар жоқ. Ақшам таусыла бастады, балаға тамақ керек. Ол сол кеткеннен оралмады...
Әпкем үш баласымен қуықтай ғана бір бөлмелі пәтерде тұрады. Маған қалай көмектессін? Содан жалғызбасты аналар паналайтын осындай жер бар екенін айтты. Естіген бойда келдім, ұнап жатыр. Келгенімізге үш айдан асып барады.
Баламның әкесінің анасымен жақсы қарым-қатынастамын. Ол анасына жақында үйленетінін айтыпты. Ол кісі біздің жағдайымыздан бейхабар. «Сендер бірге емессіңдер ме? Ол маған осылай деп айтты» деп тұр. Содан не болғанын айтып бердім. Негізі, осы жерге келгенде баламның әкесімен бір рет сөйлескен болатынбыз. Аздаған қаражат жіберді. Бірақ анасынан әлгі хабарды естігеннен кейін нөмірін ауыстырыпты.
Өткенге өкінгеннен не пайда? Ең бастысы, балам бар. Бар алданышым – сол. Енді өзімді қолға алып, жұмыс істесем деймін. Мектепке дейінгі тәрбие мамандығын бітіргенмін. Тамыз айында баламды балабақшаға беріп, жұмыс істесем деп отырмын. Балам кішкентай, бірақ амал жоқ. Күн көру керек.
Қыздарға асығыстық жасамай, жігітті жақсы танып-біліңдер деп кеңес айтар едім. Ертең бала әкесіз өспеуі үшін жақсылап ойлану керек екен. Маған бір жылдың өзі аздық етіпті. Жастықпен асығыстық жасаппын», – дейді көмейіне өксік тығылған Александра.
Мұндағы жас аналардың ең кішісі – Нұржамал. 2000 жылы өмірге келген ол өзге елден қоныс аударған қандасымыз. 7-сыныптан бір мектепте оқып, дос болған жігітпен заңды түрде неке қиып, отбасын құрғаннан кейін елге келген екен. Отбасылық өмірі небәрі тоғыз айға ғана созылыпты. Күйеуі мен қайын ағасы қырқынан шықпаған сәбиімен үйінен қуып шыққанын айтқан жас ана көз жасына ерік берді.
«Әкем бес жасымда өмірден өткен. Анам мен екі інім бар. Олар өзге елде тұрады. 21 жасымда өзіммен қатар, жақсы дос болған жігітке тұрмысқа шықтым. Аяғым ауыр болғанға дейін жақсы қарап, қалағанымды алып беретін. Кейін өзгере бастады. Негізі, бұрын аздап ішетіні бар еді. Оны қойдырып аламын деп ойлайтынмын. Олай болмайды екен.
Астанада тұрдық. Павлодардағы оқу орнында IT саласы бойынша білім алып жатырмын. Мен сабаққа кеткенде ол өзге қызбен сөйлесіп жүргенін білдім. Содан кейін ренжісіп қалып, қызым қырқынан шықпай жатып үйінен қуып шықты. Бірақ баланы алып қалмақшы болған еді, полиция шақырып өзіме алып алдым.
Қайын ағаларым әлі күнге дейін хабарласып, «Баланы өзіміз аламыз. Сен ештеңе істей алмайсың» деп қорқытады.
Қызыма үш ай болды. Менде стресс болған соң сүт шықпай қойды. Қоспамен қоректенеді. Қатты мазасыз емес. Өскен соң әкесін іздеп жатса, араласуына қарсы емеспін. Биыл соңғы курста оқып жатырмын. Жазда диплом аламын. Мұғалімдер жағдайымды түсініп, онлайн оқуға рұқсат берді. Диплом алған соң жұмыс істеп, қызым жақсы өмір сүруі үшін барымды саламын. Қазір баланың заттарының бәрі қымбат. Сондықтан тынбай жұмыс істеу керек деп ойлаймын», – дейді алдағы күннен үміт күткен жас ана.