От жағушы болып, жылыжай шаруашылығын меңгерген кәсіпкер

От жағушы болып, жылыжай шаруашылығын меңгерген кәсіпкер

Ерсұлтан Әбдраман үйінің жанынан шағын жылыжай салып, кәсібін дөңгелетіп отыр. Жиырма жасынан бастап өсімдік шаруашылығы саласында еңбек етіп жүрген ол бүгінде бір­неше стартап жобамен айналысады. Мектепте оқып жүрген ке­зінде анасы жаңажылдық дастарқанға қызанақ пен қияр қой­ған екен. Сол кезде оны «Қыстыгүні бұл көкөністер қалай өседі, қай­дан әкелінеді?» деген сұрақ қызықтырады. Осының жауабын тереңінен білу үшін агроном мамандығын таңдаған екен.

От жағушы болып жұмыс істедім

Ол арманына жету үшін құры қиялдап қана қой­май, нақты әрекетке көшкен бо­ла­тын. Мектепті бітіргеннен кейін Шымкент пен Сайрамдағы жылы­жай­ларда от жағушы болып жұ­мыс істейді. Сөйтіп, бес-алты жыл­дың ішінде қысқы уақытта қы­за­нақ пен қияр қалай өсірілетінін, оны қалай күтіп-баптау керегін бі­ліп шығады. Осылайша, бала ар­манына жақындай түскен ол Түркістан гуманитарлық-техни­ка­лық колледжін өсімдік шаруа­шы­лығы мамандығы бойынша, одан кейін агрономия саласы бойынша Шым­кенттегі жоғары оқу орнын бітіріп, кәсіби маман атанады. Бү­гінде Ерсұлтаннан кеңес сұрап ке­летіндер көп. Ал ол үйренемін деу­шілерге дәннен өнімге дейінгі про­цесті түсіндіріп, тәжірибесімен бө­лісіп жүр. Кейде шаруашылық жұмысын сеніп тапсырғандардың ісін өз мойнына алады. Бұл жерге күн түс­пейді, ештеңе өспейді» дейді. Бұл сөз де Ерсұлтанның еңбекке деген құл­шынысын азайтып, бетін қай­тара алмады. «Керек болса, тасқа да өсіремін» дейді ол. Осылайша, бас-аяғы екі ай уақыттың ішінде жы­лыжай жайқалып, өнім бере бас­тайды. Оның бұл ісіне дирек­торы риза болады. Бағбан жылы­жай­дан бөлек логистикалық ком­пания мен диқандар арасында дел­дал болып та қызмет етеді. Ай­туынша, одан жақсы табыс тап­қанмен, болашағы жоқ екенін тү­сі­неді. «Шаруаларға үлкен жүк кө­лі­гін тауып бергенім үшін айтар­лық­тай жақсы қаражат тауып жүрдім. Алай­да өзімнің айлық жалақыға үйре­ніп бара жатқанымды түсініп, же­ке кәсіп ашу туралы шешім қа­был­дадым. Бірінші жылы зертхана ашып, Microgreen салаттарын өсір­дім. Карантиннен кейін жұ­мы­сы­мыз қайта қарқын алып, Польша, Гер­мания, Голландиядан он бес түр­лі өсімдік тұқымын алып, өсір­дік», – дейді Ерсұлтан. Диқан бұған қоса асқа­бақ­тың Қазақстанда өсірілме­ген жеті түрін егіп, жақсы өнім ал­ған. Өсімдік шаруашылығы – үне­мі ізденісті қажет ететін сала. Сон­дықтан Ерсұлтан уақытының көп бөлігін осы саланы зерттеуге, жаңа технологиялардың қыр-сы­рын меңгеруге жұмсап, алыс-жа­қын шетелдермен байланыс ор­нат­қан. Жылыжайдан алған өнімін тұтынушыға алыпсатар­сыз, тікелей өзі жеткізуге тырысып жүр­ген кәсіпкер бұл саладағы күр­меуі қиын мәселелерді жіпке тізіп берді.

Неге өз елімде өзім еккен өнімді сата алмаймын?

Диқаншы­лық­пен айналысамыз деп өзімізді бра­коньер сезінетін болдық. Фермерлерге Нидерланд, Испаниядағыдай «фер­мер» деген құжат беріліп, өз өнімін еш кедергісіз сатуға мүмкіндік жа­салса, жағдай оңалар еді. Осы ұсы­нысымды қанша айтқанмен, жауап болмай тұр. Негізі, ішкі на­рықтың басым бөлігін қамтамасыз етіп отырған біз сияқты майда шаруашылықтар. Қазір импортқа тәуелділік артып жатыр. Отандық өндірісті дамытып, диқандарға қолдау көрсетілсе деймін. Бүкіл әлемді бағып отырған Нидерланд шағын мемлекет болса да, картоп өсіруден көш басында. Олардың технологиясына жетпей-ақ еңбек етіп жүрген диқандарға еркіндік беріліп, өз өнімін өзі сата алса, бұл сала мемлекеттің қолдауынсыз да­митын еді. Қазір қолдау түгілі ди­қандарға еркіндік берілмей жа­тыр», – дейді Ерсұлтан Әбдраман.

Диқандар биыл не егерін білмей отыр

Кәсіпкердің айтуынша, қазір көкөніс егетін диқанның кө­бі алдағы күнге алаңдап, не еге­рін білмей отыр. Өйткені қияр мен қы­занаққа бәсекелестік артқан. Ер­тең баға бір күнде түсіп кетуі мүм­кін. Өнім елімізден емес, сырт­тан көп келіп жатыр. «Бұрын Түрік­менстаннан келмейтін. Қазір көп келіп жатыр. Үлкен шаруа­шы­лық­тардың өзі көкөністен шы­ғамыз-ау деп отыр. Ираннан да көп келуі мүмкін. Сондықтан құл­­пынайға көшсек пе деп отыр­мын», – дейді бағбан. Расында, ерінбей еңбек ет­сең, көп белесті бағын­дыру­ға болады. Әлем елдерінде ауыл шаруашылығы саласында түрлі жаңа технология пайда болып, өн­ді­ріске енгізіліп жатыр. Кейіп­керіміз осы жайды да тілге тиек етті.