Пусан жағажайында кәрістерді таңғалдырған қазақ әншісі
Кейінгі кезде әлеуметтік желі арқылы ел ішінде әп сәтте-ақ танымал болған өнерпаздар туралы жаңалықты жиі оқимыз. Ал 23 жастағы кәсіби музыкант Ернұр Тәкеновтің Пусан жағажайында қазақ әнін айтып Оңтүстік Кореяда танымал бола бастағанын бірінші рет естуіміз. Жағажайда жарқ еткен Ернұр кейіннен ел астанасы Сеулде өткен Орталық Азия халықтарының мәдениет апталығына шақырту алған. Онда халық әні «Құсни Қорланды» шырқаған ол қазақ тілінің әуезділігіне сүйсінген кәрістерді тағы да таңғалдырған. Шығармашылығы арқылы Қазақстанды күллі әлемге таныстырғысы келетін Ернұрға хабарласып, аз-кем сұхбаттасқан едік.
– Академиялық ән салу мамандығын бітіргеніңмен, соңғы бір айда эстрада әншісі ретінде атың шығып жүр. Бүгінгі тыңдаушының басым бөлігі эстрада тыңдайтын болған соң осы жанрдағы әндерді айтқанды құп көрдің бе?
– Маған эстрада әндерін айтқан бұрыннан ұнайтын. Мен 5-сыныптан бастап Қызылордадағы Оқушылар
сарайында вокалдан сабақ ала бастадым. Нәтижесінде, жылдан-жылға ән айтуға деген құштарлығым арта түсті. 9-сыныптан соң болашағымды әншілік өнермен байланыстырғым келетінін түсіндім. Десе де, ата-анам Назарбаев зияткерлік мектебінде оқып, жан-жақты жетілгенімді қалаған еді. Бірақ ол мектепке іріктеуден өте алмай қалдым. Олар айтқан оқуға түсе алмаған соң «Енді түбегейлі музыкаға ден қоямын» дегенімде екеуі де қарсы болмады. Сөйтіп, Қазанғап атындағы Қызылорда музыкалық колледжінің академиялық ән салу бөліміне оқуға түстім. Сосын Астанадағы Қазақ ұлттық өнер университетінде білімімді жалғастырдым. Әдетте академиялық ән салу бойынша оқығандар шығармашылыққа түбегейлі бет бұрғаннан гөрі магистратураға түсіп, білімін толықтырғанды қалайды. Сол секілді мен де білім алу жолында талмай ізденгім келді. Бакалавриатты бітірер кезде Оңтүстік Кореяда соңғы он жыл бойы тұрып жатқан немере әпкеммен ақылдасып, магистратура бөлімін сол елде оқимын деп шештім. Бірақ мұнда келгенде оқуға түсу процесі мен ойлағандай оңай емес екенін ұқтым. Мұнда ән айтумен қатар, билей алатын қабілетіңді қоса бағалайды. Сегіз жыл бойы опера вокалын айтып үйренген менің биге еш икемім жоқ. Оқуға түсудің барлық мүмкіндігін қарастырдым, бірақ, расымен мұнда оқуға түсу қиынның қиыны екен. Ол үшін алдымен кәріс тілін білуің керек екені айтпаса да түсінікті. Сондықтан қазір кәріс тілінен жеке сабақ алып жүрмін. Сондай-ақ зауытта жұмыс істеймін.
– Оңтүстік Корея тыңдармандарын таңғалдырған, Пусан жағажайында ән айтып тұрған видеоң туралы айта отырсаң. Жағажайда ән айтып тұрғаныңды біреу сыртыңнан түсіріп алып таратып жіберді ме әлде?
– Біз Пусанға жақын орналасқан Кёнджу қаласында тұрамыз. Бір демалыста әпкемнің отбасымен Пусан жағажайының маңына қыдыруға шықтық. Адамға лық толы жағажай жақта көше музыканттары көптеп жүретіні айтпаса да түсінікті. Сондай бір кәріс музыканттың ән айтып тұрғанын байқаған әпкем «Сен де бір ән айтып көрерсің» деп мені қолқалады. Сосын әлгі музыкантпен барып келісті. Ақырында бір ән айтамын деп қалайша он шақты ән айтып шыққанымды өзім байқамай қалдым (күліп). Бастапқыда ағылшынша төрт-бес ән орындадым. Әлгі кәріс музыкант мені «Қазақстаннан» деп хабарлаған соң көпшілігі «Ана тілінде ән айтсын» десті. Сосын Мирас Жүгінісовтің «Әндетемін» әнін шырқадым. Бұл туынды жиналғандар арасында ерекше дүмпу туғызды. Көбі әуенін ұнатты. Дегенмен қазақ тілін бұрын-соңды естіп көрмеген олар біздің тілдің соншалық әуезді тіл екеніне таңырқасты. Айтпақшы, әлгі музыкант мені Қазақстаннан екенімді хабарламаса, онда жиылған көпшілік бет-әлпетіме қарап мені кәріс ұлтынан деп ойлап қалса керек. Жұмыста да алғашында мені кәріс деп ойлап, кәрісше сөйлегендер бар. Жағажайда ән айта бастаған кезде жиналғандар саны аз болған, сосын сол маңда жүргендерге бейтаныс тілде ән айтып тұрған менің өнерімді бақылаушылардың қарасы көбейгенін аңғардым. Содан соң олардың ұялы телефондарына түсіріп тұрғанын байқадым. Ән айтып болған соң 25-30 адам қасыма жақындап, өнеріме жоғары бағасын беріп, артынша YouTube-тағы арнамның қалай аталатынын сұрады. Әлі ашпағанымды айтқан соң сол жерде тұрып әлеуметтік желідегі парақшама жазылды. Қазір шығармашылығыма қызығушылық танытып, Пусанға қашан келетінімді сұрап тұрады. Сол жерде суретке түсіріп жүрген кәріс фотограф өнеріме тәнті болғанын айтып, тегін фотосессия жасап берді. Ал видеоның ел ішіне қалай таралғанын сөз етсем, әпкемнің құрбысы «Кәрістерді таңғалдырған қазақ» деген жазумен жағажайда ән айтып тұрғаным таспаланған видеоны TikTok-қа жүктеген. Қарасам, бір күн ішінде ол видеоны үш жүз мың адам қараған. Ертесі Instagram-дағы жеке парақшама салған едім, ол да кеңінен таралып, көп қаралым жинады. Әсіресе, Қазақстандағы өнерсүйер қауым көлдей пікір жазып, қолдау білдірді. Содан соң концертке шақыратындардың қарасы көбейді. Қазақстан мен Оңтүстік Корея арасындағы мәдени байланысты нығайту жолында қыруар шаруа атқарып жүрген «Номад» қауымдастығы Сеулде өтетін Орталық Азия халықтарының мәдениет аптасында Қазақстанның өнерін таныстыруға шақырды. Онда «Құсни Қорлан» халық әнін орындадым.
– Әлеуметтік желідегі пікірлерден аңғарғанымыздай, бұл әнді орындауың да жиналған жұртты тебірентпей қоймады.
– Мақтанғаным емес, бірақ басқа елдің атынан қатысқандармен салыстырғанда маған көпке дейін қол шапалақтады. Әрі ән айтып тұрған кезде олардың «Құсни Қорланды» ұйып тыңдап отырғанын байқадым. Осыдан кейін Қазақстанның Оңтүстік Кореядағы елшілігіндегілер байқап, Республика күнін мерекелеуге арналған іс-шарада өнер көрсетуімді сұрады. Өткен айда Сеулдің Итхэвон ауданында болған қаралы оқиғадан соң бұл іс-шара қараша айының соңына шегерілген болатын. Онда «Құсни Қорлан» мен «Құстар әнін» орындадым. Мені қос концертке шақырған ұйымдастырушылар «Кәрістерге өз тілімізді, өз әнімізді таныстырайық!» деген мақсатты ұстанған еді. Осы мақсатты толығымен орындап, біздің тілге, біздің әнге қызығатындардың қатарын көбейтуге атсалысқаныма өте-мөте қуаныштымын.
– Көп қаралым жинаған видеоның астында көпшілігі сені «Екінші Димаш» деп, Қытай сахнасы арқылы күллі әлемге танылған оның жолын саған тілеп жатқанын оқыдық.
– Иә, солай жазып жатқанын мен де оқыдым. Оңтүстік Кореяда да атағымыз шығып жатса, оның несі айып?! Негізі, тек жақсы нәрсе ойласаң, бәрі де мүмкін екеніне көзім жетті. Әлбетте, бала күнінен әншілікті серік еткен әрбір әнші секілді мен де атымды шығарғым келеді. Шығармашылығым арқылы әлемге Қазақстанды танытуды көздеймін. Ата-анамның үкілеп отырған үмітін ақтауға ұмтыламын. Менің болмашы жетістігіме жүрегі жарылардай қуанатын олар кеше қазақстандық сайттардың жазғанын оқып, үйде туыстармен жиналып, бір марқайып қалды. «Мынау сендердің балаларың емес пе?» деп әлеуметтік желілерге таралған әлгі видеоларды көрсетуге асыққан көрші-қолаң да оларды тағы бір қуантып тастаса керек. Сол себепті қазір менде артқа шегінерге жол жоқ. Айта кетерлігі, кәрістерден жаңа жылдан соң екі концертке қатысуға ұсыныс алдым. Өткенде бір концертке жұмыс уақытым сәйкес келмегендіктен қатыса алмай қалдым. Сосын жағажайда телефон нөмірімді жазып алған бір кәріс кісі кеше хабарласып, жағымды жаңалық жеткізді. Оның Америкада бұрыннан тұрып жатқан дирижер, музыкант бір кәріс танысы бар екен. Одан тыңдалымнан өткен соң онымен бірге концерттерге шығуға мүмкіндік бар секілді. Маған ерекше қолдау көрсетіп жүрген әпкем кәріс тілін жетік білетін болғандықтан, ол кісімен өзі сөйлескен еді. Осында келіп, алдымен тыңдап көретінін айтты. Қазір бар үмітім сол кісіде.
– Әңгімеңе рақмет!
Сұхбаттасқан Әлия ТІЛЕУЖАНҚЫЗЫ