Ақыл тісті қандай жағдайда жұлу қажет?
Ақыл тіс, қарапайым тілмен айтқанда, тамақты қалыпты шайнауға арналған адамдағы бұрыннан қажет емес «сегіздік» дейді. Жалпы, тістер атқаратын қызметтеріне қарай, кескіштер, азу тістер, премоляр және моляр болып бөлінеді. Ересек адамның қалыпты 28 тісімен қоса, 4 ақыл тісі болуы тиіс.
Ақыл тіс 17-25 жас аралығында астыңғы тістердің толық қалыптасып, қальцийленіп қатайған кезінде ауырсынып, жарып шығады. Кейде дұрыс шықпай, түбірі қисық болады. Мұндай кезде қисық шыққан ақыл тіс басқа сау тістерді зақымдамау үшін жұлып тасталынады.
Көптеген ғалымдардың пікірінше, ақыл тіске орын аз болуынан, не мүлдем жоқ болғандықтан ол қатардан шет шығады. Не сүйектен мүлде шықпай қалуы мүмкін. Астыңғы жақ сүйегінде ақыл тіске орын болмауы филогенезде адамның эволюциялық дамуына қарай жақсүйектің кішіреюінен болады.
Филогенез* – организмдер топтарының эволюциялық дамуын зерттейтін ғылым.
Ақыл тісті қандай жағдайда жұлу қажет?
- Тісті толықтай қызыл иек жапқан, бірақ жарып шыға алмайды. Бұл жағдайда олар, өз кезегінде көрші тістердің түбірін құртарлық ірің кернеген ісікке айналуы мүмкін.
- Тіс толықтай жарып шықпаған. Гигиеналық жақтан қиындық тудырады, артынша бактериялардың көптеп жиналуынан ауыз қуысының түрлі ауруларына әкеп соғады.
- Егер тіске орын жеткіліксіз болса (көрші тістер өте тығыз орналасқан), онда жарып шыққан ақыл тісі көрші тістерді зақымдауға тәуекел жасайды.
- Егер сіз ақыл тістің маңайынан ауырсыну сезсеңіз.
- Ісік қалыптасқан жағдайда.
- Қызыл иек қабынса.
- Көрші тістерде тісжегі пайда болып, олар құртыла бастаса.
Егер сіз тіс дәрігеріне жиі қаралып және жақ сүйегінің рентген суретін жасатып тұрсаңыз, онда сізге ақыл тісін жұлдырудың қажеті жоқ. Бұл орайда, сіз ақыл тісінің дұрыс өспеуін ертерек біле аласыз және тіс жұлдыру отасымен алдын алуға болады. 25 жастан кейін барлық сүйек тіндері толықтай қалыптасатындықтан, тісті жұлу күрделірек және тіндердің жазылуы баяу болатындықтан дәрігерлер тіс жұлдыру отасын ертерек жасатуға кеңес береді.