Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің дінтану кафедрасының аға оқытушысы, Алматы ақпараттық-түсіндіру тобының сарапшысы Елнар Берікбаев Қазақстанға діни экстремизм мен терроризмге қарсы күрестің жаңа әдістері жайында айтты деп хабарлады turkystan.kz zakon.kz-ке сілтеме жасап.
Сарапшының айтуынша, Қазақстандағы қаңтар оқиғасы экстремизмді тек шектеу мен алдын алу шараларымен жеңуге болмайтынын көрсетті.
«Бұл ақиқатты жүзеге асыру бізді терроризмге қарсы күрес стратегиясына елеулі түзетулер енгізу, жаңа мүмкіндіктер мен резервтерді табу, діни экстремизмге және басқа да қоғамға жат келеңсіз көріністерге белсенді түрде қарсы тұру мәселесін көтеруге міндеттейді», – деді Елнар Берікбаев.
Маман діни экстремизммен күресте заңға бағынатын діндарлардың құқығын шектеуді тоқтату керек деп есептейді.
«Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» заңға сәйкес, Қазақстанда ғибадат орындарынан тыс жерде, оның ішінде білім беру ұйымдарында кез келген діни қызметке тыйым салынады», – деді Берікбаев.
Сынға қарамастан, бұл шара ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қажет болды дейді дінтанушы. Біріншіден, Қазақстанның тәуелсіздігін қалпына келтіріп, мемлекеттік басқарудың зайырлылық қағидаттарын жариялау - деструктивті діни ағымдарға жастардың тартылуының алдын алу.
Шектеулерді енгізу қажеттілігі әлемдегі лаңкестік қауіп-қатердің жалпы өсуіне байланысты болды. Елімізде дін саласындағы білікті мамандар тапшы болды, сауатты имамдар – дәстүрлі ислам дінінің өкілдері жеткіліксіз, жоғары діни оқу орындары болмады.
Елнар Берікбаев шектеу шаралары елдегі діни ахуалды тұрақтандыру қызметін атқарғанын айтты.
«Әлі де атқарылатын жұмыстар көп, бірақ біз діни білімнің қалыптасуы мен дамуының ең алғашқы, қиын кезеңінен өттік. Соңғы он жылда Қазақстанда дінтану және теология саласындағы мамандардың жеткілікті саны қалыптасты, рухани білім алу үшін қажетті заңнамалық негіздер жасалды», – деді Елнар Берікбаев.
Қазақстандағы дәстүрлі діни ұйымдар кітап шығарумен айналысады, әлеуметтік желілердегі ағарту жұмыстарына көп уақыт бөледі, әлеуметтік желілерде радикалды идеяларды енгізу әрекеттеріне қарсы.
Сарапшы мемлекет жастардың діни сенім бостандығына қатысты жалпы және шектен тыс ауқымды шектеулерден бас тартуы керек деп есептейді.
«Ең алдымен, университеттердің қабырғасында намаз оқуға тыйым салуды алып тастау керек. Қатаң уақыт белгіленген бес уақыт намаздың ешқайсысын мұсылмандар қалдырмауы керек екені белгілі. Айыппұл салудан қорқып, қажетті жағдайдың жоқтығынан жастар баспалдақ астында немесе артқы бөлмелерде жасырын түрде намаз оқуға мәжбүр. Бұл оқшаулану күдік атмосферасын туғызады, ЖОО әкімшілігімен және мемлекеттік органдармен қақтығыстар туғызады», – деді Елнар Берікбаев.
Сарапшылардың пікірінше, экстремистік ұйымдарды жалдаушылар бұл жағдайды өз пайдасына пайдаланып отыр. Олар елімізді ислам дініне дұшпан етіп көрсетіп, зорлық-зомбылыққа, билікке қарсы күресуге шақырады.
Қажет десеңіз, жоғары оқу орындарында жабдықталған намазханаларды ашу қажет. Университет діни экстремизмнің ұясына айналады деп қорықпаңыз. Студенттер - өз әрекеттеріне жауап беретін, кемелденген тұлғалар.
Діни жиындар өткізу, уағыз айту, діни әдебиеттерді тарату, діни қажеттіліктерге садақа жинау сияқты діни қызметтің басқа түрлері бойынша шектеулер сақталуы керек деп есептейді дінтанушы.
«Сонымен қатар, университеттерде діни киім киюге тыйым салынғандықтан, көптеген қыздар жоғары оқу орындарынан бас тартуға мәжбүр болды. Бірақ, орамал тағу – діни тәжірибенің міндетті бөлігі», – деді Елнар Берікбаев.
«Хиджаб» сөзі араб тілінде «кедергі», «жабын» дегенді білдіреді. Хиджаб араб елдеріндегі әйелдер киетіндей қара түсті болуы шарт емес, өйткені белгіленген форма мен түс жоқ, тек жалпы шарттар бар. Бұл еуропалық киім болуы мүмкін, бірақ «ұятты жерді» жабу шарттарына сәйкес келеді (мұсылмандар басқа адамдардың алдында жабуы керек дене бөлігі).
«Қазақстанда бірде-бір қыз өз еркіне қарсы хиджаб кимейді», – деді Елнар Берікбаев.
Нағыз экстремистер өз жұмысын жасырын істейді деді ол. Дінтанушының пікірінше, елімізде орныққан конфессияаралық келісім мен діни толеранттылық жағдайды бұзып, дінаралық алауыздық тудырғысы келетін кейбір күштерге қарсы тұруы керек.
Тағы оқи отырыңыз: «Ораза ұстағандар емес, оқығандар озады!» – мәдениеттанушы
Сарапшы сөзін жастарға сенім артып, оларға құлақ түріп, дүниетанымын түсініп, айыптамауы керек деп түйіндеді. Ал дәстүрлі исламның сақталуы ортақ күш-жігермен қамтамасыз етілуі керек.
