Белгілі заңгер, жер құқығы саласындағы сарапшы Бақытжан Базарбаев Қайрат Сатыбалдының «Іле-Алатау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің (МҰТП) қорғалатын аймағы маңындағы таулардан заңсыз салынған люкс вилласын анықтады деп хабарлады turkystan.kz.
«Іле-Алатау ұлттық табиғи паркі» мемлекеттік ұлттық паркі мен оның буферлік аймағының шекарасындағы жер телімдерін иеліктен шығару фактілерін тексеруді жалғастырудамын. Бүгін біз Шамалған ауылындағы Ұзын-Қарғалы шатқалында орналасқан, кадастрлық нөмірі 03-047-150-053, ауданы 62458 шаршы метр, нысаналы мақсаты «жеке тұлғаларға арналған» қызықты жер учаскесі туралы айтамыз. Мәліметтерге қарағанда, бұл жер телімі Қайрат Сатыбалдыға тиесілі», - деді ол.
Ол жер телімінде 100-ден 25 метрге дейін үлкен бақшасы мен арнайы жолдары бар вилла екенін түсіндірді. Сондай-ақ екі тікұшақ алаңы, теннис корты, қонақ үй, күзет үйі, күзет тұрағы, қонақтарға арналған тұрақ бар екені анықталды.
«Вилланың орналасқан жерінің заңдылығына қатысты көп сұрақ туындайды. Біріншіден, ауыл шаруашылығы жерлері мен Іле-Алатау ұлттық паркінің буферлік аймағының ортасына жеке тұрғын үй құрылысына арналған бір учаске қалай «отырғызылды»? Кадастрлық нөмірі: 03-047-150-053 және мақсаты «жеке тұрғын үй құрылысын жүргізу үшін» жер учаскесінде орналасқан вилла ешбір жағдайда елді-мекенмен шектеспейді. Жер кодексінің 44-бабының 5.3-тармағына сәйкес су және электр желілерімен қамтамасыз етілген учаскелерде жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін беруге жол беріледі. Орталықтандырылған су құбыры жоқ елді мекендерде мұндай жер телімдерін беруге тек электрмен жабдықтау желілері болған жағдайда ғана рұқсат етіледі», - деді Базарбаев.
Ол Жер кодексінің 44-бабының жоғарыда келтірілген редакциясынан мынадай қорытынды жасауға болады: жеке тұрғын үй құрылысы үшін, жер учаскесін беру үшін, тұрғын үй құрылысы үшін берілген жер учаскесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тұрғын үй құрылысын салуға мүмкіндік беретін жер учаскесі болуы тиіс.
«Бұл жер қай елді мекеннің бас жоспарына байланысты болды? Біз Карталар бағдарламасына кіріп, бұл вилланың айналасын зерттейміз және 10 км радиуста бірде-бір елді мекенді көрмейміз! Таулардың ортасында, Ұзын Қарғалы шатқалының әсем тау жоталарының шөл даласында таңдаулы вилла жалғыз орналасқан. Үлкен мұхиттағы жалғыз арал сияқты жалғыз болды. Периметрде 14 км қашықтықта Зауыт (Қарғалы), Бекболат Әшекеев, Үшқоңыр, Жандосов ауылдары орналасқан. ААЖ МҚК деректер базасына сәйкес, бұл жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер телімі Шамалған кенті, Шамалған массивіне тиесілі. Түсінбедім, Google Maps маған Шалмалған ауылы мен Шалмалған тұрғын алабының немесе AIS GZK базасының жақын екенін көрсетіп, өтірік айтып жатыр ма? Элиталық виллаға ең жақын елді мекен – Бекболат Әшекеев ауылы. Ол таудан тура 8,53 шақырым, жол бойында – 14 шақырым. Неліктен элиталық вилланы онда жоқ елді мекенге тіркеу керек? Олай болса, Қапшағай жағасынан жер телімдерін беріп, Алматының бас жоспарына байлап алайық”, - деп қосты заңгер.
Базарбек атап өткендей, құрылыс ережелерінде жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер телімдері елді мекеннің бекітілген бас жоспарына, егжей-тегжейлі жоспарлау жобасына және елді мекенді дамыту жобасына сәйкес орналастырылатыны нақты көрсетілген.
«Егер бас жоспарда Үшқоңыр ауылының РАПҚ-мен біріктірілгенде, ауылдан 14 шақырым жерде орналасқан бұл учаске елді мекеннің шекарасына еніп кеткені анықталса, сәулетшінің қолына кісен тағуға болады. Екіншіден, элиталық вилланың астындағы жер учаскесі бірінші кезекте берілді ме, әлде тағайындалған мақсаты өзгертілді ме? Жер кодексінің 44-1-бабының 8-тармағына сәйкес, жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін сұраған кезде азаматтардың өтініштері арнаулы есепке алынады және оларды бөлуге арналған учаскелер дайындалған кезде немесе пайдалануға берілетін бос аумақтар болған кезде қанағаттандырылады. Яғни, әкімдік арнайы есепке алынбай (кезексіз), жер телімін жай ғана бере алмайды, яғни, Сатыбалды немесе оның алдындағы меншік иелері кезекке тұрып, бұл жерді кезектілік тәртібімен алуы керек еді. Ал жер берілген соң, мәселен, біздің «ұрылар» Жер кодексінің 44-1, 50-баптары бойынша кезекке тұрып, жер телімдерін алған болса, бір жер телімінің берілмеуі ше?», - деп сұрады сарапшы.
Яғни, Сатыбалды учаскелерінің жанында кезекте тұрғандардың барлығын алып тастау үшін ондаған инженерлік учаскелер болуы керек.
Оның айтуынша, 2015 жылғы 30 қарашадағы № 750 құрылыс ережелері бұзылған, оған сәйкес жеке тұрғын үй құрылысының аудандары мен кварталдарын жобалау және дамыту мекемелер мен қызмет көрсететін кәсіпорындарды орналастырумен кешенді түрде жүзеге асырылады.
Сондай-ақ, ұлттық парктің қорғалатын аймағы 10 шақырымнан астам, ал элиталық вилла орналасқан жерде күзет аймағы 2 шақырымға дейін тарылтылып, тұрғызылған вилла күзет аймағынан тыс жерде орналасқан.
«Мен суретшілерді жақсы көремін және олардың жұмысын бағалаймын, бірақ, «Іле-Алатау ұлттық саябағы» ұлттық паркінің басшылығы өнермен, тіпті қорғалатын аймақтармен де айналысқан... 2009 жылы бұл жерлерде қалың өсімдіктер болды, ал 2014 жылы құрылыс басталып, ғимараттар пайда болды», - деп қосты сарапшы.
Заңгер «көрсетілген жер әлі де ұлттық саябақтың буферлік аймағының контурында болған. Кейін буферлік аймақ «тарылып», вилла салынып, Үшқоңыр ауылына байланғанын» жоққа шығармайды.
«Көрсетілген жердің ұлттық саябақтың шекарасында болуы мүмкін екенін, содан кейін алып қойғанын жоққа шығармаймын. Біздің міндетіміз – жердің қалай және қандай жолмен иеліктен шығарылғанын сауатты түсіну. Өздеріңіз білетіндей, біз WENPI университетінің жерлеріне қатысты жер алаяқтық фактісін тексеру барысында «Қарасай ауданының жер қатынастары бөлімі» мемлекеттік мекемесінің басшысына және департамент басшылығына, мамандарына қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру жұмыстарын жүргізуге қол жеткіздік. Ал бұл жерде аталған жер учаскесін иеліктен шығару және нысаналы мақсатын өзгерту заңдылығын, аумақты Шамалған ауылының шекарасына қосудың заңдылығын, барлық бастапқы және рұқсат беретін құжаттар бар. Біздің тергеу объектімізде Қарасай ауданы әкімдігінің лауазымды тұлғалары, оның ішінде осы әкімдік пен оның бөлімшелерінің бұрынғы лауазымды тұлғалары болмақ. Біз ақпаратты сұраймыз және мүмкіндігіміз, ерік-жігеріміз жетеді. Бәрі енді басталып жатыр...», - деп қосты Базарбек.
Еске сала кетсек , 13 наурызда Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жиені Қайрат Сатыбалдының қызметтік өкілеттігін асыра пайдалану және «Қазақтелеком» АҚ қаржысын жымқыру фактілері бойынша Алматыда ұсталып, уақытша ұстау изоляторына қамауға алынған еді. Сатыбалдының мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіретін басқа да қылмыстарға қатысы қазір тексеріліп жатыр.
