Бұғаттау буллиңнен құтқара ма?

Бұғаттау буллиңнен құтқара ма?

Балалар құқығын қорғау мәсе­лелері жөніндегі кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толық­тыру­лар енгізу» туралы заң жобасына «Nur Otan» пар­тиясының депутат­тары Айдос Са­рым мен Динара За­киева ұсынған өз­ге­ріс­тер әлеуметтік же­ліде қызу талқыға түсті. Депутат­тар­дың ұсынысы бойын­ша, шетел­дік онлайн платформалар мен жедел хабар алмасу қызметтері Қа­зақстан­да заңды тұлға ретінде тір­келіп, өз өкілдіктерін ашуы тиіс екені тура­лы айтылған. Бұл өзгерісті ұсынған де­путаттар мен өзге де медиа сарап­шы­лардың пікірін қаз қалпында бергенді жөн көрдік.       Бэлла ОРЫНБЕТОВА, медиа сарапшы:

Контентті бұғаттау – суға кеткен қайықтың ішіндегі суды шелекпен төгу

– Алдымен, бұл экспериментті көршілес Ресей қолданды. Нәтижесін көріп отырмыз. Иноагент деп қаншама медианы жапты. Сай­лау алдында саяси оппоненттерінің ресурс­та­рын жауып тастады. Бірнеше күн бұрын ғана Google өкілдігіне тінтумен келіп, қомақ­ты айыппұл салды. Кибербуллиң проблемасы мұнымен мүлдем шешілмейтінін өздері де жақ­сы білуі тиіс. Кибербуллиңге қатысы бар кон­тентті бұғаттау суға кеткен қайықтың ішіндегі суды шелекпен төгіп отыруды елес­тетеді. Кибербуллиңнің негізгі себебі қы­сым жасайтын контентте ғана емес. Неліктен қайықтың тесігін бітемеске, неліктен бул­лиңг­нің алдын алу үшін әділ сот, қоғамдағы коммуникация мәдениетін, көмек көрсетуші құры­лымдарды дамытпасқа ?!. Менің ойым­ша, бұл заңның көздегені – әлеуметтік желі­лерді, тәуелсіз платформаларды бұғаттау я бол­маса өз «сенімді» адамдарын отырғызу ар­қылы толық бақылауға алу. Әлеуметтік же­ліде қазір биліктің кемшіліктерін айту, заң­сыздық жағдайларына қарсылық білдіру, елдегі шиеленіске жағдайларды көрсету өте көп. Өкінішке қарай қазіргі жағдайда ха­лық­тың сенім кредиті төмендеп кеткен. Аза­маттар әділетсіздікке тап болғанда мұңын шағатын, шындықты іздейтін алаң ретінде әлеуметтік желілерді көреді. Кейде әлеуметтік желідегі жариялылық проблеманы шешуге кө­мек­тесіп те жатады. Ал бұл жағдай «бас жарылса бөрік ішінде» деп жақсы жағынан көрінуге тырысатын мемлекеттік органдарға, белгілі бір тұлғаларға ұнамайды. Сондықтан осы заң жобасын ұтымды пайдаланып отыр деп ойлаймын.

Расул ЖҰМАЛЫ, саясаттанушы:              Думан СМАҚОВ, Factcheck Kazakhstan жобасының бас редакторы, медиа сарапшы:

Бұл заң әлеуметтік желідегі әлімжеттікті ауыздықтайтынына кепілдік жоқ

– «Балалар құқығын қорғау мәселелері жө­ніндегі кейбір заңнамалық актілерге өз­герістер мен толықтырулар енгізу» туралы заң жобасына депутаттардың ұсынған өзгерістері қо­ғамда пікірталас тудырғаны рас. Менің ойым­ша, онлайн платформаны тіркеудің еш­қандай маңызы жоқ. Өйткені ол реттел­мейтін және мемлекет тарапынан реттеуді қажет етпейтін дүние. Себебі мемлекет тара­пы­нан қадағаланса, қоғам мүшелерінің сөз бос­тандығына, сөйлеу еркіндігіне нұқсан кел­тіретіні анық. Сондықтан бұл тұрғыдан қара­ғанда әлеуметтік желіні тіркеу, оның жұ­мысын реттеу секілді жұмыстар адамдар­дың сөз бостандығынан бұрын еркін пікір білдіріп, жұмыс істеуіне кедергі келтіреді. Егер заңға өзгеріс енсе, буллиң мен кибербуллиң мә­селесі ауыздықталатынына да ешкім кепіл емес. Мемлекетке ұнамсыз, түрлі билік орган­дарын қудалайтын саяси оқиғаларды жария­лап, теріс пікір білдірген жеке тұлғаның немесе ұйымның әлеуметтік желісін нысанаға алып, бұғаттау, көзін жою – демократиялы ел­дің ұстанымына қайшы.

Дайындаған Гүлдана НҰРЛЫХАНОВА