Ел мен EXPO
Ел мен EXPO
Сонау 1998 жылғы 10 маусымда Астана қаласында Қазақстан Республикасының жаңа астанасы ресми таныстырылып, халықаралық тұсаукесері өтті. Ал осыдан 4 жыл бұрын – 2017 жылғы 10 маусымда әлем елдерінің назары тағы да Қазақстанға ауған болатын. Дәл осы күні елордада баламалы энергия көздері мен жасыл технологияға негізделген EXPO-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесінің ашылу салтанаты өтті. ТМД мен Орталық Азия елдерінде алғаш рет Қазақстанда өткізілген көрме «Болашақтың энергиясы» деп аталды. Бас-аяғы 3 айға жалғасқан халықаралық іс-шара еліміздің өндірісі мен ғылыми базасын технологиялық жаңғыртуға және экономиканы әртараптандыруға мүмкіндік берді.
Халықаралық көрмені елімізде ұйымдастыру Елбасының бірегей идеясы болатын. Алғаш 2012 жылғы 12 маусымда Парижде өткен Халықаралық көрмелер бюросы Бас ассамблеясының отырысында Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан жеңіп шыққан жағдайда көрменің сәтті жүзеге асырылуы үшін бар күш-жігерін жұмсайтынын жеткізді. Аталған жылдың 22 қарашасында жасырын дауыс беру нәтижесінде Астана қаласы EXPO-2017 көрмесін өткізу орны ретінде таңдалды. 161 мемлекеттің 103-і көрменің Қазақстанда өткенін қолдап дауыс берген.
Елбасының халықаралық көрмені елімізде өткізу туралы шешімі бір күнде қабылданған жоқ. Көрмені елімізде ұйымдастыруға Тәуелсіздік жылдары еліміздің ғылым, экономика және дипломатиялық қатынастар саласында айтарлықтай жетістіктерге жетуі, жасыл экономика мен баламалы энергия көздеріне көшу қажеттігі әсер етті.
Көрме энергияны үнемдеу саласындағы әлемнің үздік технологияларын жинақтауға мүмкіндік берді. Қазақстан қатысушы мемлекеттерге жасыл экономиканы, төмен көміртекті технологияларды және энергия тиімділігін дамыту мәселелерін талқылауға арналған диалог алаңын ұсынды. Алғашында көрмеге 100 мемлекет пен 10 халықаралық ұйым қатысады деп жоспарланған, алайда іс жүзінде 115 мемлекет пен 22 халықаралық ұйым қатысты. Сондай-ақ көрмеге барлығы 2 млн адам келеді деп болжанған болатын. Бірақ келушілер саны да екі есе асып түсіп, 4 миллионға жуықтады. Бұл көрсеткіштер көрмені елімізде өткізудің маңызы мен мәнін тағы бір рет танытты.
Елбасы EXPO-2017 көрмесін тек халықаралық қоғамдастықтың болашағына салынған инвестиция ретінде ғана емес, өз халқының дамуымен бірге қарастырды. Халықаралық көрменің ел экономикасына әкелген пайдасы зор. Көрме нәтижесінде экономика саласы бойынша ұсынылған жобалар арасында 133 (мұнай және газ саласы бойынша – 27, экология бойынша – 36, көмір өнеркәсібі бойынша – 7, электр энергиясы, энергияны үнемдеу және жаңартылған энергия көздері – 63) технология қолданысқа енгізілді.
Ауқымды шара экономиканың бизнес секторының дамуына оң ықпал етті. Дайындық жұмыстарынан бастап, құрылыс жұмыстарына дейін отандық шағын және орта бизнес құрылымы тартылды. Бұл астаналық, аймақтық кәсіпкерлердің өз бизнесін дамытуына үлкен септігін тигізді. Сол тұста кәсіпкерлік субъектілерінің саны 10 пайыздан асып, қала бюджетіне қызмет көрсету саласынан түскен салық көлемі 1,2 есе артты.
EXPO-2017 көрмесін өткізу бас қаланың дамуына да тікелей әсер етті. Көрме өткізілген кезеңде елордаға жалпы 5,4 млн адам келсе, оның 4 миллионы EXPO кешенін тамашалауға барған. Қалада жаңадан 11 көше салынып, тұрғындар мен қонақтарға арналып салынған 47 мейрамхана өз жұмысын бастады. Жаңадан 5 мың жұмыс орны ашылды. Астана маңызды туристік қала ретінде ШЫҰ мен ТМД елдері арасындағы рейтингте үздік бестіктен көрінді.
2017 жылғы 6 қазанда Парижге ресми сапармен барған Қазақстан делегациясы Халықаралық көрме бюросы Атқарушы комитетінің кезекті отырысына қатысты. Жиында EXPO-2017 комиссары халықаралық мамандандырылған көрмені жоғары деңгейде абыроймен өткізген Қазақстан халқын құттықтап, іс-шараның ұйымдастырылу деңгейін жоғары бағалап, еліміздің инновациялардың дамуына мұрындық болғанын ерекше атап өтті. Халықаралық көрмелер бюросының Бас хатшысы Висенте Лоссерталес EXPO-2017 келешекке жоспарланған халықаралық көрмелерге үлгі болады деп бағалағанын ұмытқанымыз жоқ. Расында бұл көрме еліміздің халықаралық аренадағы беделін арттыруға үлкен арқау болды.
Әсел НҮРКЕБАЕВА,
Open Travel Advisory компаниясының бас директоры:
Елорда туристерді тартатын ғаламдық қалаға айналды
– EXPO-2017 халықаралық көрмесі – ел тарихында қалатын ірі оқиғалардың бірі. Әлемге елордамыздың қайталанбас сәулет өнерін паш етіп, болашаққа бағдар сілтеген іс-шара әлем елдерінің қызығушылығын тудырды. Қатысушы мемлекеттер ортақ тіл табысып, жаңа мүмкіндіктерге қол жеткізді. Астана жаңа диалог алаңына айналды.
Халықаралық мамандандырылған көрменің жоғары деңгейде өтуіне атсалысқан Kazakh Invest ұлттық компаниясы болды. Өзім туризм саласында жылдар бойы еңбек етіп келе жатқандықтан бұл бағытта қандай ауқымды жұмыстар атқарылғанын білемін. Компания көрмені ұлттық бренд деңгейіне көтеру жолында АҚШ, Нидерланд, Швейцария, Монако, Түркия, Қытай сияқты Қазақстанның қазіргі ірі инвесторларымен келіссөздер жүргізіп, өзара ынтымақтастық бағыттарды айқындады. Компанияның өнімді жұмысының нәтижесінде шетелдік баспасөз беттерінде Қазақстан, Астана және көрме туралы мақалалар көптеп жарық көріп жатты. Еліміз жайлы танымдық видеоматериалдар түсіріліп, шетелдік қонақтарға презентациялар таныстырылып, Қазақстанның имиджін қалыптастыруда үлкен жұмыстар атқарылды. Жасалған жұмыстың нәтижесінде тіпті EXPO кезінде Қазақстанға келмеген шетелдіктердің өзі Қазақстан, Астана туралы ақпаратқа қаныға бастады. Қазақстанның қай жерде екенін әлем картасы мен Google-дан іздеушілер саны артты.
Көрме барысында Қазақстанда туроператорлардың қызметіне сұраныс 1,8 есеге арттырды. EXPO нәтижесінде елорда әлем елдерінен туристерді тартатын заманауи ғаламдық қала екенін паш етті. Шетелдік туристер халқымыздың дархан көңілі, таза пейілі мен қонақжайлылығына тәнті болды. Еуразия жүрегінде әлем елдерінің мәдениеті мен гуманитарлық байланысы нығайып, бас қала тұрғындары мен қонақтары 30-дан астам елдің мәдениеті мен өнерін тамашалады.
Қазір өзім Норвегияда тұрып жатырмын. Норвегиялықтар «Қай елденсің?» деп сұрағанда «Қазақстан» десеңіз, бірден Astana, EXPO деп таңданып жатады. Шетелде тұратын қазақстандық ретінде туған жерім жайында норвегиялықтардың білгені қуантады.