Нұрсұлтан Назарбаев: Сырттағы ағайын әрдайым көңіліміздің төрінде

Нұрсұлтан Назарбаев: Сырттағы ағайын әрдайым көңіліміздің төрінде

1. Сізді атамекен Қазақстанмен не байланыстырады? 2. Шетелдегі қандастар мен атажұрттағы ағайынның арасындағы рухани-мәдени қарым-қатынасты нығайту үшін қандай істер атқарылуы қажет деп ойлайсыз? 3. Соңғы кездегі Қазақстанда жүргізіліп жатқан көші-қон саясаты жөнінде ойыңыз қандай? «Отандастар қоры» және Дүниежүзі қазақтары қауым дас тығының жұмысын жетілдіру бойынша қандай ұсыныс айтар едіңіз? 4. Шетелдегі қазақтілді ақпарат құралдары жайлы айта кетсеңіз. Олардың шетелдегі орны, пәрмені қандай және атажұрттағы БАҚ-пен байланыс қай дең гейде? 5. Атамекенге оралу ойыңызда бар ма? Әбдуақап ҚАРА, тарих ғылымдарының докторы, Мимар Синан көркем өнер университетінің профессоры: – Биыл Қазақстан астанасы Нұр-Сұлтанға 22 жыл, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев­тың туғанына 80 жыл толып отыр. Екеуі Қа­зақ­стан тәуелсіздік тарихында және дүниежүзі қа­зақтарының тарихында ерекше орынға ие. Нұр-Сұлтан қаласы бүгінде Қазақстан тәуелсіздігінің символы және ұлы табысы. Өйт­кені қысқа уақытта қазақ халқы Арқ­аның төсінде заманауи және әлемге үлгі боларлық әдемі қала салды. Әлемде бұл некен-саяқ кездесетін құбылыс. Сонымен қатар бұл Ұлы дала мәдениетінің бүгінгі өкілі болып саналатын қазақтардың қала мәдениетін де мықты меңгергенін әйгілеп отыр. Бұған дейін қазақтар және оның арғы аталары тек мал соңында жүрген көшпенді халық ретінде көрсетілді. Бұл қате пікір еді. Өйткені түркілер ежелгі тарихтан әрі көшпелі, әрі отырықшы халық еді. Оның бір­сыпырасы көшіп-қонып жүріп мал бақса, екінші бір бөлігі қала салып, жер жыртып, егіншілікпен және саудамен айналысқан еді. Міне, бүгін қазақтар мұның екеуін де бірдей табыспен іске асырған дара түркі халқы болып отыр. Елбасының дүниежүзі қазақтары, оның ішінде Түркия қазақтары үшін айрықша орны бар деп бекерден-бекер айтпадық. Елбасы Н.Назарбаев 1991 жылы Стамбұлда Түркия қазақтарымен арнайы кездесіп олардың арман-мақсаттарын тыңдаған. Сол кезде ондаған жылдар Отанынан, елінен алыста жүрген түркиялық қазақтар өшкені жанып, өлгені тіріліп, Елбасымыз келді деп қуаныштан жарыла жаздаған еді. Содан кейін Нұрсұлтан Әбішұлы бір жыл өтпей жатып, Алматыда дүниежүзі қазақ­тары құрылтайын өткізді. Сол кезде көптеген шетел қазақтарының табаны бірінші рет атамекенге тиді. Ол – Түркия қа­зақтарының есінен ешқашан кетпейтін тарихи сәт. Түркияда Елбасының беделі, даңқы қазіргі таңда өте жоғары. Мұның бірнеше себебі бар. Біріншіден, Елбасы Қазақстанды Еуразияның жарқыраған жұлдызды шағына жетелеген көреген басшы, табысты жетекші ретінде танылуда. Екіншіден, Түркі дүниесі ынтымақтастығының көшбасшысы ретінде құрметтеледі. Сондықтан Түркия прези­денті Режеп Тайып Ердоғанның ұсынысы­мен Елбасын Түркі мемлекеттер ынтымақ­тас­тығы Кеңесінің (Түркі кеңесі) құрметті төрағасы ретінде сайлады. Үшіншіден, Ресей мен Түркия арасындағы ұшақ апатына бай­ланысты салқындық кезінде дәнекерлік жа­сады және төртіншіден, Астана кездесу­лерін ұйымдастыру арқылы Сирия мәсе­лесінде тараптардың басын қосып бір ымы­­раға келтіргені үшін жоғары бағалану­да. Бұл да түптен келгенде Түркия қазақ­тары­ның да  беделін көтеруде. Сонымен қатар Түркия және Еуропа елдеріне барған сапарларында сондағы диаспора өкіл­дерімен кездесулер ұйымдастыратын. Сон­дықтан осы 80 жылдықта Елбасыға «Дү­ние­жүзі қазақтары қауымдастығы құрметті төрағасы» атағы берілсе құба-құп болар еді. Міне, мені атажұртпен осындай ірі та­ри­хи оқиғалар мен тарихи тұлғалар бай­ла­ныстырып тұрады.   Әкбар АЮБИ, қоғам белсендісі, эко­номист:     – Мені атажұртпен екі нәрсе байла­ныс­тырып тұрады. Бірінші, тарихи жағдай. Әр­бір адам баласы «Мен кіммін?» деген сұ­рақ­қа жауап іздейді. «Мен кіммін, біз кім­біз?» деп ойлана бастағанда өзіңнің ұлтың ту­ралы білесің. Біз қазақпыз. Сондықтан қа­зақ деген ел туралы үнемі ойланып жүр­дім. Біздің атажұрттан жырақ кетке­німізге бір ғасырдан астам уақыт болды. Аталары­мыз көшіп жүрді, мен шетелде туған ұрпақ­пын. Міне, осылай үзілмеген тарихи бай­ла­ныс бізді жалғап тұрады. Адам баласының өзі­не «Кіммін?» деу арқылы өз ұлтын іздеуі – нағыз байланыс. Екінші байланыстырып тұрғаны бір апайым қазақ елінде тұрады. Әрі өмірлік се­рігімді Қазақстаннан таптым. Яғни бұл – туыстық қарым-қатынас. Осы ағайын-туыс­қа барыс-келіс, сосын өзім белсенді ин­тернет қолданушы ретінде де көп қан­дас­тармен хабарласып тұрамын және Қа­зақ­станға деген қызығушылығым басым. Екі жыл Қазақстанда тұрдым, сол кезде тапқан таныстар бар, осының бәрі мені атажұртпен байланыстырып тұрады.   Шәмелхан БҰҚАТХАНҰЛЫ,  мал шаруа­­шылық маманы, кәсіпкер: – Мені атамекенмен байланыстыратын бір нәрсе – ол бабаларымыздың жатқан жері. Шығыс Қазақстан облысы Шар өзе­ні­нің бойында сегізінші атам Шақабай батыр Есентайұлының сүйегі жатыр. Сонымен қа­тар мен қазақ боп туғандықтан қазақ елін­де өмір сүріп, өсіп-өнуім және сол елдің өр­кендеуіне өз үлесімді қосуым керек деген сезім байланыстырып тұрды.   Қарлығаш  ЖАҚСЫБАЕВА,  мұға­лім: – Тағдырдың тәлкегіне ұшырап жер жү­зіне тарыдай шашырап кеткен қандас қазақ бауырларымыз көп. Олар туған жері мен атамекенін теңдей сүйетін жандар. Олар­дың арасында мен де бармын. Мен жеке тұлға ретінде атажұртым Қазақстанды сүйемін. Мені Қазақстанмен байланыс­ты­рып тұратын ұлы сезім бұл – сағыныш. Ту­ған жер сағынышы. Атамекенді аңсап, осы елдің тілеуін тілеп жүремін.   Әбдуақап ҚАРА: – Әуелі Қазақстанда диаспора саясаты жоқ. Сондықтан Қазақстан ең бірінші диаспора саясатын белгілеуге күш жұмсауы керек. Оның концепциясы – диаспораны қазақ елінің мүддесіне бейімдеу. Ашығын айтқанда диаспораны қазақ елі мәңгі ел етуге үлес қосатын күшке айналдыруға бағытталуы керек. Бүгінге дейін Қазақстан диаспора саясаты дегенді, оларды елге көшіріп  әкелу, яғни көші-қон саясаты деп қана қолданып келді. Бұл да керек, әрине және ол кең ауқымды диаспора саясатының өзі емес, бір бөлігі ғана болуы тиіс. Сосын елге көшіру саясаты емін-еркін өмір сүрген қазақи салт-дәстүрін, атамекенмен бай­ла­нысын кедергісіз жалғастырып келе жатқан елдердегі қазақты емес, тілі, діні құрып бара жатқан қазақты, яғни ұлттық болмысын жоғалтып алуға таяған елдердегі қазақтарды кө­шіріп әкелуге бағытталғаны жөн деп есеп­теймін.   Әкбар АЮБИ: – Мұның екі жолы бар деп ойлаймын. Бірін­ші азаматтық, екінші мемлекеттік деңгейде. Яғни, қазақтар алыс-жуық демей туыстықты сақтау үшін қыз алысып, қыз бері­сіп құдаласу арқылы байланысты үзбеу қажет. Ал мемлекеттік деңгейдегі іс-шаралар көп. Мәселен, «Отандастар қоры» мен Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы атқарған жұмыстарымен енді танысып-білісіп жатырмыз. Дейтұрғанмен де мем­лекеттік деңгейде рухани-мәдени қарым-қа­тынасты нығайту үшін атқарылып жат­қан іс-шаралар көп болғанымен, нәтижесі анау айтқандай емес. Сондықтан әуелі қа­зақ­тар өзара адами туыстық қарым-қа­тынасты нығайтуы қажет деп ойлаймын. Бір тілде сөйлейтін адамдар арасында қа­рым-қатынас, мәдени байланыс болуы үшін туыс болғаны мейлінше тиімді. Мемлекеттік деңгейдегі көп жұмыс қа­ғаз бетінде басталады да, сол қағаз бетінде қалып жататыны жасырын емес. Еуропадағы қа­зақтар мәдени орталық құрып, Қазақ­станмен байланыс жасаймыз деген мақсат бар еді. Ол жүзеге асқан жоқ. Жоспарлар көп. Бірақ ауыз толтырып айтарлықтай іс өнген жоқ. Мысалы, шетелдегі қазақтарды мемлекеттік жұмысқа алмайды. Еуропадағы Қазақстан елшіліктеріне талай кірдім. Сол жердегі қазақтардан жұмысқа адамдар алың­дар деп. Бір-бірінен тіл үйренсін деген мақ­сатта. Олар да алмады. Шетелдегі қазақтардың жұмыс істеуі үшін «Қазақ картасы» туралы айтылған бо­ла­тын. Сол жүзеге асса, қандастар үшін үл­кен қолдау болар еді.   Шәмелхан БҰҚАТХАНҰЛЫ:  – Атажұрттағы ағайындар мен шетелдегі қандастар мемлекеттік деңгейде және руханият пен мәдениет саласы бойынша тығыз қарым-қатынас орнату үшін ел сая­саты қолдау білдірсе және тиісті заң шы­ғарылса ғана нәтижелі іс жүреді деп ойлаймын. Екі жақ ортақ келісімге келіп, мәдени қарым-қатынас және өзара рухани ық­палдастық арқылы екі елдің заң шең­берінде ынтымақ пен достықты дәріптей отырып, білім саласы бойынша жастарды көбірек тарту қажет. Сонымен қатар шетелдегі ақпарат құралдарына қолдау жасау, кітап шығару секілді нақты қадамдар жасалса. Ал шетелдегі қазақтар Қазақстанды дәріптейтін кино және ақпарат құрал­дарына көбірек көңіл бөлуі керек сияқты. Еларалық барыс-келістің жолдары жеңіл­деуі қажет. Мұның Қазақстан үшін де тиімді жақтары мол.   Қарлығаш ЖАҚСЫБАЕВА: – Шетелдегі қандастарымыз бен ата­жұрт­тағы қандастар арасындағы рухани  қа­рым-қатынас күшейе түсті деп айта ала­мын. Қарақалпақ еліне Ақтөбе облысынан әнші­лердің келіп концерт беруі достық қа­тынастың нышаны болды. Ақтөбе қала­сының көшпелі мұражайы Нөкіс қаласына келіп көрме ұйымдастырды. Екі ел арасында рухани-мәдени шаралар кең өріс алды. Қарақалпақ Ұлттық университетімен бірге әрқилы ғылыми жобаларға қатысып жатыр. Екі ел бір-бірімен өздерінің озық тәжіри­белерімен бөлісті. Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиёевтің бастамасымен «Абай шы­ғармаларын кең түрде насихаттау бойынша іс-шаралар» орындалды. Осы ша­ралар еліміздің қазақ халқына достық қа­тынасының бірі десем де болады Әбдуақап ҚАРА: – Түптеп келгенде, шетелдегі қазақ диас­порасы ұлттық рухты күшейтеді. Келе­шекте Қазақстанның елдік мүддесіне қыз­мет ететін болады. Өйткені ана тілін біл­меген қазақтан Қазақстанға пайда келмейді. Со­нымен қатар қазақ диаспорасы ата­меке­нін де жақсы танып-білгені жөн. Өйткені елін білмеген диаспора Қазақстанға қызмет ете алмайды. Ең бастысы олар тұрған ел­дерінің ғылыми-техникалық жетістіктері мен тәжірибесін атажұртқа апарды. Ин­вестиция тартуға септігі тиеді. Олар шетелде жү­ріп те қазақ елінің ұлттық имиджін кө­тере алады. Бірақ атажұрттағы елдің жағ­дайын білмесе, оған не керек екенін түсін­бесе, пайда жоқ. Сондықтан да шетелдегі қазақтар Қазақстанға көшпей тұрып та мықты қарым-қатынаста болғаны жөн.   Әкбар АЮБИ: – Мен 1994 жылы Қазақстанға барып, Дүниежүзі қазақтары қауымдастығында 6 ай жұмыс істегенмін. Сонда IT саласы бойын­­ша өзімнің біршама тәжірибеммен бө­лістім. Сол кезде шетелдегі қазақтарға Қазақстанға келу үшін виза жағынан кө­мек­тесетін едік. Қазір қалай екенін біл­мей­мін, бірақ бұрын бұл ұйым сондай ресми тұрғыда пәрменді болған жоқ. Көші-қон мәселесінде көңілге қаяу тү­сіретін бір жайт – қандастардың атажұрты өз елінде құжаттарын ала алмай қаңғып жүруі. Жақында ғана Ауғанстаннан барған бір таныстарым 4 жыл бойы азаматтық ала алмай қиналып жүргенін айтты. Ал «Отандастар қоры» – енді ашылған жаңа ұйым. Қаржылық мүмкіндіктері бар. Олар­мен бірге Еуропада іс-шаралар атқара­мыз деп жатырмыз. Нәтижесін алда көреміз. Өзім Еуропа қазақтар қауымдастығында бас­шының орынбасары қызметіне дейін жұмыстар атқардым. Сонда Қазақстандағы жо­ғарыда аты аталған қоғамдық ұйымдар­мен жұмыс істеу өте қиын екенін көрдім. Көбі Еуропадағы қазақтардың жағдайы үшін емес, Еуропаны көріп қыдырып қайт­қысы келеді. Қазаққа жаны ашып жұмыс іс­тейін азаматтар аз екені қынжылтады. Со­сын Қазақстандағы ұйымдар 15 күн қал­ғанда бір іс- шараларына шақырады. Мы­салы, қазақ балаларын лагерьге шақырды. Ал Еуропада адамдар бір жылға жоспар жа­сап қояды. Қазақстандағы ұйымдар асы­ғыс, аяқасты шешім шығарады да, бір ша­раны тез-тез өткізіп тастағысы келеді. Бұл біз­бен сәйкеспейді. Көп игі іс-шаралардан қа­лып қоямыз.   Шәмелхан БҰҚАТХАНҰЛЫ: – Мен келгелі бір жарым жылдан асып барады. «Отандастар қоры» мен Дүниежүзі қа­зақтары қауымдастығының қалай жұмыс істеп жатқанынан хабарсызбын. Соған қа­рағанда әлі де нақты әрі маңызды істер ат­қарылмай жатқан шығар. Ал көші-қон са­ласы бойынша азаматтық алудың жо­л­дары жеңілдеді деп естідім. Қазір 3 айда аза­маттық алуға болатын көрінеді. Бұл да іл­герілеудің басы деп ойлаймын. Президенттің Қытайда шыққан дипло­ма­тия жайлы кітабын оқып шықтым. Менің пайымдауымша, президентіміз диплома­тия­лық жолдармен шетелдегі қазақ диас­пора саясатын әлі де жетілдіре түседі деп ой­лаймын. Шетелден қандастар көшіп келген соң Дү­ниежүзі қазақтарының қауымдастығы не­месе «Отандастар қорына» мамандығы бойы­нша тіркелсе, олар жұмыспен қамту ор­талығы арқылы мамандығы бойынша жұ­мысқа орналасуына ықпалын тигізсе, бұрын­ғы мамандығына қарай қызмет бе­рілсе, жұмыссыздық мәселесі шешілер еді. Басқа елдерден келген ағайынды біл­меймін, Қытайдан келгендердің көбі егінші-малшы. Оларға жер берсе, қалған мәселе олар үшін қиындық тудырмайды. Мысалы, мен 20 жыл ауыл шаруа­шылы­ғын басқару саласында істедім. Жолдасым – мұғалім. Бірақ келгелі бері әлі жұмыс таба алмадық. Дипломды Білім министрлігіне апарсақ, олар Сыртқы істер министрлігіне сіл­тейді. Олар бұл мәселені біз білмейміз дей­ді. Қазір шыны керек, тіршілік ету үшін алаң­дай бастадық.   Қарлығаш ЖАҚСЫБАЕВА:  – Оралман атауын өзгертіп «қандас» деп атау­дың өзі үлкен бір бұрылыс болды. Тәуел­­сіздік жылдарында көптеген қандас бауыр­лар елге, атажұртқа оралды. Қан­дас­тарымыздың елге оралуы Қазақстан Пре­зидентінің көші-қон бойынша жүргізген саясатының нәтижесі деп білемін. «Отандас­тар қоры» да бұл мәселеде  өз септігін тигізді. Алыстағы қазақты қолдау, олардың бас­ты мәселесі болып отыр. Казір «Отан­дастар қоры» көптеген шаралар, байқаулар ұйымдастырып жатыр. Мысалы, Абай ата­мыздың 175 жылдығына орай «Абай  әлемі» атты халықаралық байқау ұйымдастырды. Мұнда шетелдегі бауырларымыз қатысты. Осылай жалғаса берсе, нұр үстіне нұр бо­лары анық. Бұл қорға өз ризашылығымды біл­діргім келеді.   Әбдуақап ҚАРА: – Диаспора саясатында шетелдердегі қа­зақ мәдени орталықтарының іс-ша­ра­ла­рын, кітап шығару, журнал-газет шығару, ақпарат құралдарын қолдау сынды нақты қол­дау көрсетілуі қажет. Бүгінге дейін мұн­дай нақты қолдау болмай келе жатыр. Алай­да бұл өте маңызды жайт. Мәселен, қазір Стамбұлда Қазақ білім және зерттеу қоғамы деген ұйым бір пәтерді жалға алып отыр. Айына 500 доллар төлейді. Қоғамның еш­қан­дай кірісі жоқ. Бір-екі адам қалтасынан беріп отыр. Бірақ қашанғы береді? Сон­дық­тан қоғамдық ұйым соны ай сайын төлеуге қиналып отыр. Бәлкім, бір-екі жылдан кейін ол жабылып та қалатын шығар. Қазақ және түрік тілдерінде жарық көретін тоқсандық «Қазақ елі» журналын да қиыншылықпен шы­ғарып келеді. Ол да кейін тоқтап қалса таң­ғалмаймын.   Әкбар АЮБИ: – Шетелдегі қазақтілді ақпарат құрал­дары жайлы айтсақ, Еуропада бұл жағы кем­шін. Ал атажұрттағы БАҚ-пен байланыс бар. Қазір интернет заманы. Бірақ сол ақ­парат­ты тұтынатын жастар азайып бара жат­­қаны алаңдатады. Бұл – зерттеуді және «Отандастар қорының» қолдауын қажет ететін ең маңызды сала.   Шәмелхан БҰҚАТХАНҰЛЫ: – Қытайдағы «Жібек жолы» деген ин­тер­нет порталда, қытай тілінде Қазақстан тура­лы ақпарат беріп тұратынын көрдім. Ал Қытайдағы қазақтармен ақпараттық бай­ланыс қай деңгейде екенін білмедім. Мұны арнайы зерттейтін мамандар немесе жалпы шетелдегі қазақтілді ақпарат құрал­дарын зерттейтін бір орталық қажет. Сол арқылы зерттеп, біліп отыруға болар еді.   Қарлығаш ЖАҚСЫБАЕВА: – Біздің Өзбекстанда қазақ тілінде шы­ғып тұрған «Нұрлы жол» газеті бар. Ал Өз­бек­­стан  телеарнасында «Дидар» деген бағ­дар­ла­ма, Қарақалпақстан телеарнасында «Ал­­тын аймақ» бағдарламасы, Қарақалпақ радиосында «Атамекен» деген радиохабар бар. БАҚ өкілдері мемлекеттегі қазақ бауыр­ларымыз туралы мағлұматтарды беріп тұрады.   Әбдуақап ҚАРА: – Осы орайда диаспора саясатын мықты белгілеуде ең маңыздысы Қазақстанда қазақ диаспорасын зерттеу орталығы болу керек. Қай елде қанша қазақ тұрады, олардың жас мөлшері, сауаттылық деңгейі, кәсібі, маман­дық­тары сияқты әр елдегі қазақтардың ерек­шеліктерін зерттеп білетін мамандар болуы керек. Өйткені бір ел диаспорасын жіті танып-білмесе, қалай диаспора саяса­тын белгілейді? Қалай олардың күшін ел мүд­десіне жарата алады? Міне, сондықтан да халқының үштен бір бөлігі шетелде өмір сүретін  Қазақстанға диаспора зерттеу орта­лығы ауадай қажет. Сонда ғана шетел қа­зағы ұлттық болмысын сақтап, қазақ елінің мүддесіне кәдеге жарату жөнінде ұтымды саясат жүргізуге болады. Шетелдегі жалпы 5 миллионнан астам қазақты Қазақстан мүддесіне қызмет ететін жағдайға көтеру деген сөз – Қазақстанның болашағы үшін жүр­гізілген елдік нысана-мақсаттарын нақты іске асыра алады деген сөз. Сондық­тан бұл Қазақстан үшін стратегиялық қа­дам.   Әкбар АЮБИ: – Өзім туралы қысқаша айта кетейін. Мен 1972 жылы Ауғанстанда дүниеге кел­дім. Мектепті енді бастап жатқан кезде со­ғыс басталып кетті де, 8 жасымда Иранға өт­тім. Ол жерде де жағдайымыз қиын бол­ды. Бала болсақ та жұмысқа жегілдік. Содан кейін 15 жасымда босқын болып Данияға кел­дік. Ираннан Данияға квота арқылы бар­дық. Барлық шығынды Дания мемлекеті көтерді. Дат тілін үйреніп, мектепке дайын­далдым. 18 жасымда даниялық балалар 9 жыл оқыған білімді мен бір жылда игердім. Емтихандарынан да өттім. Одан кейін Данияның бір жобасымен атажұртқа Арал­ға келдім. Сол жердегі балық шаруа­шы­лы­ғы­на қызметке келген болатынмын. Сонда жүріп қазақстандық қызбен таныстым. Ол студент болатын. Сонымен, мен екі жыл Қа­зақ­станда қалдым. Маған Қазақстан ұн­ады. Одан қайта Данияға келіп университетте экономика мамандығы бойынша оқыдым. Қазақстанда жұмыс істеуге мүмкіндік бол­мады. Данияда ірі компанияларда қызмет атқар­дым. Қазір де жақсы қызметтемін. Ал елге көшуге келсек, бізде қорқыныш бар. Қазақстанда кәсіппен айналысуға әлі мүм­кіндіктер аз сияқты. Мысалы, менің еу­ропа­лық тәжірибемді ол жақта қажет ете ме? Жұмысқа орналасу, өмір сүру деңгейі және онда барғанда отбасылық жағдай қалай болады, осының бәрі мені алаңтады. Бұл ретте адам біраз шынайы болуы керек.   Шәмелхан БҰҚАТХАНҰЛЫ: – 2018 жылы жолдасым екеуміз 20 жыл­дық қызметімізден заңды өтініш беріп, шық­тық. Содан кейін Алтай қаласынан бір­жолата Астанаға көшіп келдім. Келген соң 6 айда азаматтық алдым. Қиналғамыз жоқ. Қазір қалада таксист болып жұмыс істеп, тіршілік етіп жатырмын.  Жолдасым үйд­е, екеуміз де әлі қызметке орналаса ал­ма­дық.  Атажұрттың топырағын басып жүр­геніме тәуба деймін.   Қарлығаш  ЖАҚСЫБАЕВА: – Әрбір адам өз атажұртына оралғысы ке­леді. Қазақстанда өмір сүрсем деп ар­ман­дайды. Алла бұйырса, атажұртқа да жетер­міз. Туыстарымыз сол жерде. Қоныс аудару ниетім бар. Ал қазіргі Өзбекстан елінде қа­зақ бауырларыма  қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен дәріс беріп, ана тіліне деген сүйіс­пеншілігін арттырып жатырмын. Оларда атажұртқа деген сүйіспеншілік сезімін ұяла­та алсам, мақсатыма жеттім деп ойлаймын.