Batyrlar mekeni – Qobda

Qoınaýy tarıh pen shejirege arqaý bolǵan eleýli oqıǵalarǵa toly qutty mekenniń biri – Qobda aýdany. Qobda – Aqtóbe oblysyna qarasty eldi meken. Bul – qazaq tarıhynda eleýli oryn alatyn dańqty perzentter tynym tapqan ólke. Bıyl aýdannyń 90 jyldyq mereıtoıy. Osy ataýly shara qarsańynda ólkede birshama jumystar atqaryldy.
Elbasy N.Nazarbaevtyń «Rýhanı jańǵyrý: bolashaqqa baǵdar» maqalasynda aıtylǵan jarqyn ister sońǵy jyldary aýdanda kórinis tapqan. Kıeli ólkeniń tarıhynan syr shertetin, batyrlar mekeniniń aıbaryn aıshyqtaıtyn eskertkishter men saıabaqtar boı kóterdi. Qobda kentine kireberiste alystan kóz tartatyn eńseli Qobylandy batyrdyń, Qobda kentinen Oral qalasyna shyǵa beriste Qobda jerinde máńgilik baıyz tapqan ult-azattyq kóterilisiniń batyry Isataı Taımanovtyń, sonymen qatar qazaqtyń qaharman qyzy Álııa Moldaǵulovanyń eskertkishi men el qorǵany bolǵan Altaı batyr Ebeskiulynyń stellasy ornatyldy. Sondaı-aq mádenı is-sharalar ótetin «Otan Ana» saıabaǵy men tarıhı-tanymdyq «Máńgilik el» saıabaǵy, Bilim, Sport, Densaýlyq, Rýhanııat álemi, Uly dalanyń jeti qyry skveri ashyldy.
Igi isterdiń jalǵasy qalyń qobdalyq bas qosqan «Qut qonǵan Qobda» atty aýdan kúni aıasynda kórinis tapty. Shejireli ólkeden shyqqan, osy elde qyzmet etip, eńbegi sińgen 200-den asa alys-jaqyn shetelden kelgen qobdalyq azamattar týǵan ólkege taǵzym etti. Sonymen birge «Túlek, týǵan jerińdi túlet!» atty I, II túlekter forýmy uıymdastyrylyp, aýdan mektepterinen túlep ushqan ár jyldaǵy túlekter týǵan ólkege demeýshilik, qaıyrymdylyq sharalaryn kórsetti. Kásipkerlerdiń basyn qosqan Kobdainvest forýmy aýdanymyzdyń kásipkerlik salasyn joǵary deńgeıde damytý múmkindiginiń áleýeti zor ekenin kórsetti. Bıylǵy jyly batyrlar mekeniniń 90 jyldyq tarıhy keń kólemde atalyp ótildi.
Jergilikti atqarýshy organdardyń birlese jumys atqarýynyń nátıjesinde aýdan ekonomıkasynyń damý qarqyny oń nátıje kórsetýde. Aýdanǵa 4 mlrd teńge ınvestıııa tartylyp, 110 paıyz ósim baıqalýda. Qurylys jumystarynyń kólemi 2,9 mlrd teńge, 150 paıyz ósimdi kórsetse, bólshek saýda kólemi 1,5 mlrd teńge, ósim 110 paıyzdy qurap otyr.
Aýdan ekonomıkasynyń negizi – aýyl sharýashylyǵy. Aýylsharýashylyq salasynyń jalpy ónim kólemi 15 mlrd teńge, 106,5 paıyz. Memlekettik baǵdarlamalar aıasynda kórsetilip jatqan zor qoldaýdyń nátıjesinde aýylsharýashylyq salasy qarqyndy damyp keledi. Búgingi tańda 129 sharýashylyq mal sharýashylyǵymen aınalysady, onyń 6-y asyltuqymdy sharýashylyq. Sońǵy jyldary uıymdastyrylǵan sharýashylyqtardaǵy iri qara mal basy 11,2 myń bastan 17,0 myń basqa jetti nemese 51 paıyzǵa ósti, qoı sany 50,0 myń bastan 54,0 myń basqa deıin ósti (ósý 108,0 paıyz), jylqy sany 4,3 myń bastan 6,3 myń basqa jetip, ósý qarqyny 46,5 paıyzdy qurady.
Aýdan halqynyń ál-aýqatyn jaqsartý maqsatynda memlekettik qoldaýdyń nátıjesinde aýdannyń 8 eldi mekenine kógildir otyn, 5 eldi mekenine taza aýyzsý qubyry tartylyp, qoldanysqa berilgen. Sonymen qatar respýblıkalyq Samara-Shymkent, oblystyq Shubarqudyq-Oıyl-Tuztóbe baǵytyndaǵy avtomobıl jolynyń Reseı shegarasyna deıingi joly, aýdan ortalyǵyndaǵy 6 kóshe, Bulaq aýylyna deıingi kireberis jolǵa kúrdeli jóndeý jasalypty. Turǵyn úı qurylysy da qarqyndy damyp keledi. Qazirgi ýaqytta jeke turǵyn úı qurylysyn júrgizý úshin beriletin jer telimderine barlyq qajetti ınfrastrýktýra tartylǵan, jer telimderin alý boıynsha kezekte turǵandar joq. Memlekettik turǵyn úı qory esebinen 100-ge jýyq azamat turǵyn úımen qamtyldy. Byltyrǵy jyly 24 páter berilse, aǵymdaǵy jyly 64 azamatqa jyl sońyna deıin páter beriledi. Sońǵy jyldary zamanaýı úlgidegi birqatar áleýmettik nysandar boı kóterdi. Bilim salasynda 320 oryndyq mektep-gımnazııasy, 200 balaǵa arnalǵan balabaqsha salynyp, óner mektebi qoldanysqa berildi.
Aýyl turǵyndarynyń mádenı shyǵarmashylyǵyn damytý maqsatynda 6 aýyldyq klýb pen mádenıet úıine kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilip, jabdyqtaldy. Densaýlyq saqtaý salasy boıynsha 3 eldi mekende memlekettik-jekemenshik áriptestik negizinde dárigerlik ambýlatorııa men medıınalyq pýnkt salynyp, halyq ıgiligine berildi.
Buqaralyq sportty damytý maqsatynda aýdan ortalyǵynda basseınmen jabdyqtalǵan deneshynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni salynyp, eldi mekenderde kópfýnkıonaldy sport alańdary, hokkeı korttary men vorkaýt alańdary ornatyldy. Nátıjesinde, aýdan turǵyndarynyń 31 paıyzy sportpen shuǵyldanady.
Aýdanda orta jáne shaǵyn bıznesti damytý úshin qolaıly jaǵdaılar jasalǵan. «Bıznestiń jol kartasy – 2020» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda sońǵy jyldary 13 kásipker 577 mln teńge kóleminde qoldaýǵa ıe boldy. Jappaı kásipkerlikti damytý «Eńbek» baǵdarlamasy aıasynda 80 azamatqa óz kásibin ashý úshin 348 mln teńge nesıe berilip, «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» baǵdarlamasyna sáıkes 440 mln teńgege 6 joba qoldaý tapty.
Qazirgi Qobda qut-berekesi tasyǵan, yntymaǵy men birligi jarasqan, halqy tatý-tátti, eńbeksúıgish, dáýleti tasyǵan óńir. Jastary eljandy, qarttary ónegeli, bolashaǵy jarqyn ólkeniń alar asýy zor dep senemiz!
B.Balyqbaı