Сұхбаттасқан
Арайлым ЖОЛДАСБЕКҚЫЗЫ
Камила Балтабайқызы: Ауруды қалай емдеу керегін бүкіл әлем білмей отыр
Камила Балтабайқызы: Ауруды қалай емдеу керегін бүкіл әлем білмей отыр
Елімізде вирус өршіп тұр. Бүгінгі қалыптасқан ахуал халықты тығырыққа тірегендей. Дәрі тапшы, табылса да бағасы удай. Ауруханаларда науқас қабылдайтын бос орын жоқ. Әркім өз бетінше ем алып жатқаны тағы бар. Осы орайда көптің көкейінде жүрген сауалдарды дәрігер Камила Балтабайқызына қойған едік.
– Індет өршіп тұр. Аурудың осылай асқынуына, оны ауыздықтай алмай отырғанымызға не себеп, сіздіңше?
– Вируспен күресіп жатқанымызға бес айға жуық уақыт болды. Алғашында ақпарат дұрыс таралмағандықтан болар, халық вирустың қаншалықты қауіпті екенін онша түсінбеді, шынын айтқанда, сенбеді. Төтенше жағдай алынғаннан соң көп санитарлық шараларды сақтамады. Қазақ халқы тойды жақсы көреді ғой. Әлі күнге дейін құда күтіп, келін түсіріп, беташар жасап жатқандар бар. Вирус ауа тамшыларымен тыныс жолдары арқылы тарайтындықтан, осындай жиын-тойлар науқастар санының күрт өсуіне, вирустың жылдам таралуына алып келді.
– Ауру белгілері әр адамда әрқалай жүріп жатыр. Оның себебі неде?
– Аурудың негізгі белгілері бас ауыру, мұрын бітелу, құрғақ жөтелдің пайда болуы, дененің түршігіп, қалтырауы, сүйектің қақсап ауыруы, дене қызуының көтерілуі. Бірінші күні дене қызуы 38-39 градусқа дейін, тіпті одан да жоғары көтерілуі мүмкін. Кей науқастарда 1 аптаға дейін дене қызуы сақталуы мүмкін, ал кейбірінде бірінші күні дене қақсап ауырып, субфебрильді дене қызуы сақталады. Кей жағдайда дене қызуы қайта қалпына келіп, мұздай тер шығып, әлсіздік, иіс пен дәм сезбеу сынды белгілер байқалады. Жүректің қатты соғуы, тыныс алуының жиілеуі, ентігу секілді белгілер пайда болады. Вирусты әр науқас әртүрлі көтеріп жатыр. Бұл ауру артериялық гипертензия, қант диабеті, тыныс жолдарының созылмалы аурулары бар егде жастағы кісілерге өте ауыр соғып жатыр. Өйткені бұл вирус қанды қоюлатады.
– Сақтану шараларына тағы да бір кеңінен тоқталып өтсеңіз. Өйткені сақтану шараларын жасау керегін білсек те, аса мән бермей жататын сияқтымыз...
– Біріншіден, қолды күніне 5 рет жуу керек. Әсіресе даладан келгенде алдымен қолды жақсылап сабынмен, сосын құрамында спирті бар антисептикалық құралмен жуу маңызды. Екіншіден, ауруға шалдыққан науқастардан алшақ жүру, адам көп жиналатын орындарға бармау, дүкен, дәріханада арақашықтықты сақтау, мұрын бітіп, түшкіріп, жөтелгенде бет орамал қолданып, кейін оны жойып отыру керек. Масканы әр 3 сағат сайын алмастырған дұрыс. Үйді күніне екі рет желдетіңіз. Ең бастысы көңіл-күйді жақсы ұстау қажет.
– Халық арасында вирусты халық емі жолымен немесе өз бетінше емдеу жағдайлары кездесіп отыр. Мұндай ем-домды қолданудың қауіптілігі неде?
– Мұндай ем шараларды мүлдем қолдамаймын. Тұмау белгілерін сезсеңіз, өз мекен жайыңыз бойынша учаскелік дәрігерге хабарласу керек. Жеңіл түрде ауыра бастағаннан учаскелік дәрігерге хабарласып, тиісті медициналық көмек алыңыз. Науқас жағдайының нашарлауына жол бермеу керек. Интернетте небір емдік шаралар тарап жатыр. Мұндай ақпаратқа алданып, адаспаңыздар дегім келеді. Не болса соны ішіп, қолдана бермеңіздер. Өзі қорқып, шошып отырған адамдарды одан сайын әлекке салып адастырып отырғандар бар. Күні бойы сарымсақ жеу немесе оның суын ішу басқа ағзаларға кері әсер етуі мүмкін. Сол үшін барлық ем-шараларды тек учаскелік дәрігермен ақылдаса отырып жасаңыздар дегім келеді. Біз онлайн режимде жұмыс істеп, телефон арқылы науқастың әрбір симптомын қадағалап отырмыз. Тиісті емді кешенді түрде алу керек. Өйткені бұл вирусқа тікелей әсер ететін дәрі әлі жоқ. Нақты мына дәрі көмектеседі деп ешкім айта алмай отыр. Ауруды қалай емдеу керегін бүкіл әлем білмей жатыр, тек бекітілген алгоритмдерге сүйенеміз.
Ауру белгі берген бірінші күннен вирусқа қарсы дәрі-дәрмектер қолдану арқылы тез жазылып жатқан науқастар бар. Бірақ иіс, дәм сезбейтін жеңіл түрімен ауырғандардың өкпесі қабынғанын көріп отырмыз. Сол үшін иіс, дәм сезбей ауырғандар рентгенге түсуі керек. Өкпеңіз таза болса өте қуанышты жағдай, егер де қабыну байқалса, оны медициналық жолмен емдетіңіз. Ең бастысы ағзаға ауруға өздігімен төтеп беруге, ауруды жеңуге көмектесу керек. Ол үшін шай, су, морс сынды сұйықтық пен қойдың майлы сорпасын көп мөлшерде ішу керек. Вирусты халық емі, өзін-өзі емдеу шараларымен жоя алмайсыз. Ондай жолмен емделемін деп жүріп уақытты текке өткізіп, ауруды өршітіп алмау жағын ойлаған абзал.
– Қымыздың вируспен ауырғандарға пайдалы екені айтылып жүр. Расында солай ма?
– «Қымыз – қырық ауруға ем» деп текке айтпаса керек. Оның адам ағзасына пайдасы өте зор екені бәрімізге белгілі. Ресей ғалымдары бие сүтінен лактоферрин атты ақуызды тауып, қатерлі ісікке қарсы дәрі жасауда.
Қымыздың құрамында С дәрумені сиырдың сүтіне қарағанда 10 есе көп болады екен. Қымыз В1, В2, В12 дәрумендеріне өте бай. Қан аздық, әлсіздік ауруларына өте пайдалы. Шипалы сусын ауырған адамның қайта қалпына келуіне жақсы әсер етеді, қан тамырын зиянды заттардан тазалайды, ағзадағы зат алмасу процесін, адамның физикалық жағдайын жақсартып, ас қорытуды реттейді, иммунитетті күшейтеді. Ал иммунитет ағзаның әртүрлі вирустарға қарсы тұру қабілетін арттырады. Сондай-ақ иммунитетті көтеру үшін етті молынан жеу керек. Қуырып жегеннен, асып, булап жеген пайдалы. Өзіңіз білесіз, етте ақуыз көп. Мына вирусқа қарсы күресте ақуызды көп пайдалануымыз керек. Жеміс-жидекті молынан жеп, таза ауада көбірек серуендегеніміз жөн. Терең дем алып, тыныс алу жаттығуларын жасаған дұрыс.
Қымыз сұранысқа ие болып тұр. Бірақ қымыз ем дегенге қымызды қымбаттатып, сарымсақ ем десе оны қымбаттату адамгершілікке жатпайтын тірлік дер едім. Бұл вирус әрқайсысымыздың жүрегіміздегі иманымыздың қай деңгейде екенін ашық көрсетті. Қандай жағдай болса да, адамдық қалпымызды сақтап қалайық.